علائم شکستگی مچ پا
در صورتی که مچ پای شما آسیب دیده قادر به تشخیص نیستید که دچار شکستگی یا پیچ خوردگی شده است آگاهی از علائم متمایز هریک مفید خواهد بود. در خصوص علائم شکستگی مچ پا باید گفت درد، تورم، کبودی، عدم تحمل وزن روی پای مصدوم از شایع‌ترین علائم هستند. شایع‌ترین نوع شکستگی در پیچ خوردگی پا (Ankle sprain) شکستگی قوزک خارجی پا (Lateral malleolus) است که در اثر شکستگی انتهای استخوان فیبولا روی می‌دهد. دردناک بودن و تورم محل قوزک خارجی علامت آن است. در مقاله حاضر سعی کردیم به بررسی علائم شکستگی پا و تمایز آن با پیچ خوردگی بپردازیم، هرچند تشخیص این مشکل نیازمند تخصص و تبحر است و از همین رو توصیه می‌کنیم برای تشخیص درست و درمان صحیح حتما به پزشک ارتوپد مراجعه نمایید. مرکز فوق تخصصی ارتوپدی با سال‌ها سابقه در تشخیص نوع آسیب پا و درمان‌های موفق آماده ارائه خدمات پزشکی به شما سروران است.
فهرست مطالب مورد استفاده در این مقاله
علائم شکستگی مچ پا
چنانچه شک دارید آیا دچار شکستگی مچ پا شده‌اید یا خیر با ما همراه باشید. در این بخش ابتدا به شکل تیتروار به برخی از علائم شکستگی مچ پا اشاره می‌کنیم و در ادامه به تشریح آناتومی پا و هریک از این علائم می‌پردازیم.
-
درد
-
تورم و التهاب
-
کبودی
-
بدشکلی
-
بی‌حسی یا رنگ پریدگی مچ پا
-
حساسیت به لمس
پیش از هر گونه صحبت بیشتر در خصوص نشانه‌های شکستگی مچ پا بد نیست با آناتومی آن بیشتر آشنا شویم. ساختار استخوانی مچ پا از سه استخوان درشت نی، نازک نی و تالوس تشکیل شده است. استخوان درشت نی اصلی‌ترین استخوان ساق پا است که بخش داخلی مچ پا را تشکیل می‌دهد، نازک نی موازی با استخوان درشت نی تشکیل دهنده بخش خارجی مچ پا است. انتهای این دو استخوان قوزک پا را شکل می‌دهند و قوسی فرو رفته روی تالوس ایجاد می‌کنند. علاوه بر ساختار استخوانی، مچ پا شامل مفصل، رباط و مایع سینوویال است.
شایع‌ترین نوع شکستگی مچ پا شکستگی قوزک خارجی پا است که در اثر شکستگی انتهای استخوان فیبولا روی می‌دهد. انواع این شکستگی شامل کندگی استخوان بواسطه کشیدگی تاندون، خرد شدن استخوان در اثر ضربه می‌باشد.
شکستگی‌های دیگری نیز در پیچ خوردگی پا ممکن است بروز کند که شامل شکستگی تالوس و مفصل، کنده شدن بخشی از استخوان در صورت شدت حادثه و ورود تکه استخوان داخل مفصل تحت عنوان استئوکندریت دیسکان (osteochondritis-dissecans)، شکستگی همزمان درشت نی و نازک نی، شکستگی جونز فرکچر (متاتارسال 5) می‌باشد. با توجه به شدت حادثه و مکانسیم آن می‌تواند انواع شکستگی در مچ پا و خود پا بروز کند که باید توسط پزشک متخصص ارتوپد معاینه شده و شرح حال گرفته شود تا تشخیص درست انجام شود. در صورت عدم درمان یا نادیده گرفتن این شکستگی‌ها احتمال آن وجود دارد که در آینده مشکلات جدی‌تری پدید آورد و درمان آن دشوارتر خواهد شد.
علل شکستگی مچ پا چیست؟
شکستگی مچ پا معمولاً در نتیجه یک پیچ خوردگی ساده بروز می‌کند اما می‌تواند در اثر ضربه مستقیم به مچ پا نیز ایجاد شود.
شایع ترین علل شکستگی مچ پا عبارتند از:
-
تصادفات رانندگی: صدمات منتهی به شکستگی که در تصادفات رانندگی بسیار متداولند احتمالاً نیازمند ترمیم از طریق جراحی هستند.
-
زمین خوردن: افتادن و زمین خوردن می‌تواند منجر به شکستن استخوان‌های مچ پا شود، به علاوه در صورتی که فردی پس از پرش از ارتفاع کمی روی پای خود فرود بیایید احتمال شکستگی مچ پا برای وی وجود دارد.
-
اشتباه قدم برداشتن: گاهی صرفاً با اشتباه قدم برداشتن و پیچش پا احتمال آسیب و شکستگی مچ پا وجود دارد.
-
گاهی نیز به دلیل برخورد مکرر انگشتان پا با وسایل موجود در منزل یا محیط کار، ممکن است استخوان مچ پا دچار شکستگی شود. پیچ خوردن مچ پا نیز قادر است منجر به بروز شکستگی شود.
-
بیش کاری: فشار بیش از حد روی استخوان‌های تحمل کننده وزن بدن در پا منجر به ایجاد شکستگی استخوان مچ پا خواهد شد. معمولا در گذر زمان و در اثر استفاده یا فشار مکرر روی استخوان پا شکاف‌های ریزی روی آن ایجاد می‌شود. با این حال ممکن است این نوع شکستگی در اثراستفاده‌ی طبیعی از استخوان‌های ضعیف مبتلا به پوکی استخوان یا استخوان شکسته اتفاق بیفتد.
حال که در خصوص علل شکستگی مچ پا صحبت کردیم، وقت آن رسیده اطلاعات بیشتری در خصوص علائم شکستگی مچ پا کسب کنیم.
شرح کامل علائم شکستگی مچ پا شامل چه مواردی است ؟
در خصوص علائم شکستگی مچ پا باید گفت به طور معمول اولین نشانه‌ای که بعد از شکستگی بروز می‌کند، درد است باقی نشان‌ها ممکن است بعداً پدیدار شوند و یا کلا پدیدار نشوند:
-
درد: شایع‌ترین علامت شکستگی درد است، اغلب این درد دقیقاً از ناحیه شکستگی حس نمی‌شود حتی ممکن است درد ناشی از شکستگی انگشت کوچک پا و یا زانو باشد. به طور معمول درد ناشی از شکستگی مچ پا توانایی فرد در راه رفتن را می‌گیرد و اغلب این درد منتشره و ضربان دار است.
-
تورم: اغلب در نواحی اطراف مچ پا تورم نیز خواهید داشت. تورم اغلب بیانگر آسیب بافت نرم و خونریزی احتمالی اطراف مفصل و یا نشان دهنده مایع داخل مفصل است که اغلب می‌تواند خون باشد. ورود خون به داخل مفصل اصطلاحاً همارتروز نامیده می‌شود.
-
کبودی: احتمال بروز کبودی در اطراف مفصل هست، هر چند که بلافاصله پدیدار نشود. این کبودی ممکن است تا کف پا یا انگشتان پا نیز امتداد یابد.
-
بدشکلی: در شکستگی‌های شدید احتمال بدفرم شدن استخوان شکسته شده و تغییر شکل آن حتمی است.
-
کشیدگی پوست: احتمال کشیدگی پوست روی استخوان شکسته زیرین وجود دارد.
-
بیرون زدگی استخوان: احتمال آن وجود دارد که استخوان بیرون زده از پوست را ببینید.
-
رنگ پریدگی و بی‌حسی: در صورت آسیب به اعصاب یا رگ‌های خونی پا، احتمال دارد درد بیشتری را همراه با رنگ پریدگی پوست پا، بی حسی یا ناتوانی در تحرک پا یا انگشتان پای خود تجربه کنید.
-
حساسیت به لمس
-
بروز تاول در محل شکستگی
-
ناتوانی در تحمل وزن روی پای مصدوم
مواردی که بدان‌ها اشاره کردیم از علائم شکستگی مچ پا محسوب می‌شوند با این حال ممکن است در برخی از افراد برخی از علائم اصلا بروز کند. این مسئله نوع شکستگی و شدت آن بستگی دارد. بدیهی است در صورت هر گونه بدفرمی واضح پا، عدم بهبود تورم و درد با مراقبت‌های اولیه و یا تشدید این علائم بهتر است به پزشک مراجعه کنید. به علاوه در صورت بروز هر گونه اختلال در راه رفتن مصدوم باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
چه تفاوتی میان علائم شکستگی مچ پا با پیچ خوردگی وجود دارد؟
باید بدانیم که مفهوم پیچ خوردگی مچ پا با شکستگی آن کاملاً متمایز است. پیچ خوردن مچ پا در اثر کشیدگی یا پارگی رباط مچ پا یا همان بافت محکم نگهدارنده استخوان سرجای خود پدید می‌آید.
در صورت پیچ خوردن قوزک پا احساس درد و تورم را تجربه خواهید کرد که میزان این درد بسته به شدت پیچ خوردن پا متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال در صورت پیچ خوردن درجه یک، ورم پا جزئی بوده حال آنکه در صورت پیچ خوردگی درجه سه، تورم بسیار حاد خواهد بود. به علاوه بسته به شدت پیچ خوردگی گاهی امکان تحمل وزن بدن روی مچ پای آسیب دیده وجود ندارد.
در مقایسه علائم شکستگی مچ پا با پیچ خوردگی باید گفت شکستگی درد بیشتری دارد. شدت درد در این مورد ممکن است به قدری باشد که امکان ایستادن، راه رفتن و تحمل وزن روی پای مصدوم بعد از آسیب برای فرد وجود نداشته باشد. هر چند تمام این موارد به نوع شکستگی و علت شکستگی بستگی دارد. گاهی شکستگی همراه با علائم دیگری چون کبودی و تورم است.
عوارض ناشی از شکستگی مچ پا شامل چه مواردی است؟
حال که با علائم شکستگی مچ پا آشنا شدیم، بد نیست با عوارض ناشی از شکستگی و عدم درمان به موقع آشنا شویم. عوارض شکستگی مچ پا غیر معمول است با این حال ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آرتروز: شکستگی‌هایی که به داخل مفصل امتداد می‌یابند، می‌توانند سال‌ها بعد منجر به بروز آرتروز شوند. چنانچه مچ پای شما مدت‌ها بعد از شکستگی دچار درد شد بهتر است برای ارزیابی بیشتر به پزشک خود مراجعه کنید.
عفونت استخوان (استئومیلیت): در صورت بروز شکستگی باز در مچ پا، به این معنی خواهد بود که یک سر استخوان از پوست بیرون زده و احتمال آن وجود دارد استخوان بیرون زده در معرض باکتری‌هایی قرار گیرد که باعث عفونت می‌شوند.
سندرم کمپارتمان: این حالت به ندرت با شکستگی مچ پا رخ می‌دهد. با این حال می‌تواند منجر به بروز درد، تورم و گاهی ناتوانی در عضلات آسیب دیده پاها شود.
آسیب عصبی یا عروق خونی: ضربه به مچ پا می‌تواند به اعصاب و عروق خونی صدمه بزند، حتی گاهی ممکن است عروق خونی پاره شوند. در صورت مشاهده بی حسی یا مشکلات گردش خون فوراً وضعیت پای خود را بررسی کنید. کمبود جریان خون می‌تواند باعث مرگ و فروپاشی استخوان شود.
روش‌های تشخیص شکستگی مچ پا چیست؟
به منظور تشخیص صحیح پزشک ابتدا علائم شکستگی مچ پا را در فرد مصدوم بررسی می‌کند. برای همین متخصص ابتدا مچ پای مصدوم را معاینه کرده تا نقاط حساس به لمس را شناسایی کند. محل دقیق درد می‌تواند به تعیین علت آن کمک کند.
احتمالاً پزشک پای مصدوم را در جهات مختلف حرکت دهد تا دامنه حرکتی وی را بررسی کند. احتمال دارد پزشک از مصدوم بخواهد مسافت کوتاهی را پیاده روی کنید تا بتواند راه رفتن وی را بررسی کند.
اگر علائم بیمار نشان دهنده شکستگی یا ترک خوردگی باشد، احتمالاً پزشک یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر را به وی پیشنهاد دهد.
-
اشعه ایکس
-
اسکن استخوان
-
سی تی اسکن
-
ام آر آی
روش‌های درمانی شکستگی مچ پا کدامند؟
درمان شکستگی مچ پا بسته به دو عامل نوع استخوان شکسته و شدت آسیب متفاوت خواهد بود. پس از تشخیص پزشک بواسطه بررسی علائم شکستگی مچ پا نوبت به اتخاذ رویکرد درمانی مناسب می‌رسد. روش‌های درمانی متفاوتی ممکن است اتخاذ شود که شامل موارد ذیل است:
احتمال دارد پزشک یک مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن را به بیمار توصیه کند.
پس از بهبود استخوان شکسته، احتمالاً باید نوبت به ریلکس کردن عضلات و رباط‌های سفت در مچ پا و پاها می‌رسد. فیزیوتراپیست می‌تواند تمریناتی را برای بهبود انعطاف پذیری، تعادل و قدرت به مصدوم آموزش دهد.
برخی از شکستگی‌های مچ پا را می‌توان بدون انجام جراحی درمان شود. این نوع شکستگی معمولاً آسیب‌هایی هستند که طی آن یک استخوان به میزان محدودی جابه‌جا شده و می‌توان با بی‌تحرکی و تثبیت آن در طول یک دوره‌ی زمانی مشخص شکستگی را به راحتی درمان کرد. انتخاب چکمه‌های آتل بند یا گچ گیری مچ پا بسته به نوع شکستگی و نظر پزشک مشخص خواهد شد.
جااندازی: اگر شکستگی جابجا شده، بدین معنا که دو سر شکستگی به خوبی تراز نشده و استخوان شکسته مصدوم از محل خود خارج شده ممکن است پزشک نیاز ببیند که قطعات شکسته استوخوان را به موقعیت مناسب خود بازگرداند و اصطلاحاً استخوان را جابیاندازد. بسته به میزان درد و تورم، ممکن است قبل از انجام این روند به یک شل کننده عضلانی، آرام بخش یا بی حسی موضعی نیاز باشد.
بی حرکتی: یک استخوان شکسته باید بی حرکت شود تا بتواند بهبود یابد. در بیشتر موارد، این کار نیازمند یک کفش مخصوص یا یک قالب گچ است.
عمل جراحي: در برخی موارد، احتمال دارد جراح ارتوپدی نیاز به استفاده از پین، صفحه یا پیچ را برای حفظ موقعیت مناسب استخوان های بیمار در طول بهبودی ضروری ببیند. در صورت برجستگی یا دردناک بودن این ابزارها، ممکن است پس از بهبودی شکستگی این پیچ و صفحات ناراحت کنند برداشته شوند.
و کلام آخر
مچ پا یک ساختار استخوانی شامل هفت استخوان کنار هم است. استخوان تالوس به عنوان یکی از این هفت استخوان با اتصال به انتهای دو استخوان درشت‌نی و نازک‌نی مفصل مچ پا را شکل می‌دهد. آنچه بد نیست در خصوص آسیب مچ پا بدانیم آن است بسته به علائم شکستگی مچ پا می‌توانیم متوجه شدت آسیب شویم و بهترین درمان را اتخاذ نماییم. به جهت حساسیت تشخیص شکستگی از پیچ خوردگی و دررفتگی مچ پا ضروری است به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایید. مرکز فوق تخصصی ارتوپدی ما با بهره‌مندی از گروهی از حاذق‌ترین متخصصین مرتبط با حوزه آسیب‌های پا در پیشگیری، تشخیص و درمان مشکلات و آسیب‌های پا تبحر دارد.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز می‌توانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.