درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی؛ برای شکستگی‌ها و ترک خوردگی‌های خفیف
درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی در صورتی که شکستگی‌ها به شکل ترک خوردگی بوده و یا ترکیبی نباشند امروزه بسیار متداول است. برای درمان شکستگی مهره کمر ابتدا باید نوع شکستگی و شدت و محل آن توسط پزشک متخصص ستون فقرات به خوبی تشخیص داده شود. درمان بدون جراحی چنانچه به موقع و درست تجویز شود می‌تواند مانع بروز مشکلات جدی و نیاز به جراحی در آینده گردد.
مهرههای تشکیل دهنده‌ی فقرات از استحکام خوبی برخوردار هستند. اما در برخی موارد ممکن است این مهرهها نیز دچار آسیب‌هایی از جمله شکستگی گردند.
معمولا شکستگی مهرههای کمر در اثر پوکی استخوان، سقوط شدید و فشار بیش از اندازه رخ می‌دهند. شکستگیهای مهره کمر معمولا در بخش میانی ستون فقرات به خصوص در مهرههای پایینی ایجاد می‌شود.
در ادامه به شرح روش‌های درمان شکستگی بدون جراحی پرداخته می‌شود. شکستگیهای فشاری مهرههای کمر در بخش پایینی مهرههای قفسه سینه و اولین مهرههای کمر رایج هستند و در اثر وارد شدن فشار بیش از اندازه بر مهرهها ایجاد می‌شوند.
در شکستگیهای مهرههای کمر استخوان خرد شده و بخش جلویی جسم مهره‌ای شکلی سه گوش می‌گیرد و استخوان اسفنجی یا کنسلوس داخل جسم مهره‌ای فشرده می‌گردد.
در صورت بروز شکستگی بهتر است برای بهبود شکستگی مهره کمر سریعا به کلینیک‌های تخصصی مراجعه شود تا در صورت امکان درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی انجام شود و از بروز مشکلات جدی تر پیشگیری گردد.
آنچه در اين مقاله مي خوانيد
شکستگیهای مهره کمر به انواع مختلفی از جمله شکستگی فشاری، انفجاری و شکستگی ناشی از خم شدن فقرات تقسیم می‌شوند که در ادامه هر یک را شرح می‌دهیم.
بر حسب نوع شکستگی مهره کمر، درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی صورت می‌گیرد. در برخی موارد دکتر شکستگی مهره برای توصیف وضعیت شکستگی از عبارات پایدار، ناپایدار، مینور یا ماژور استفاده خواهد کرد.
- شکستگی فشاری
شکستگیهای فشاری در افراد دارای پوکی استخوان یا افرادی که به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌ها دارای استخوان‌های شکننده‌ای هستند بیشتر رخ می‌دهد.
مهرههای ستون فقرات فشار زیادی را می‌توانند تحمل نمایند. اما در صورتی که به این فشار شدید و به طور ناگهانی به مهرهها وارد گردد ممکن است در اثر این فشار مهرهها دچار شکستگی شوند.
- شکستگی انفجاری
وارد شدن ضربات شدید مانند تصادف ممکن است سبب ایجاد شکستگیهای انفجاری گردند. این شرایط زمانی که مهرهها در اثر فشار شدید فشرده شوند به وجود می‌آیند و با شکستن مهره فقط یک قسمت از مهره آسیب نمی‌بیند و چندین قسمت دچار آسیب می‌گردند.
در این نوع شکستگی‌ها چون مهره به طور کامل خرد می‌گردد ممکن است تکه‌های استخوان پخش و باعث وارد شدن آسیب به کانال نخاعی گردند.
- شکستگی ناشی از خم شدن ستون مهرهها
در اثر تصادف یا آسیب‌های دیگر ممکن است مهرهها تحت فشار قرار گرفته و از یکدیگر جدا گردند. در صورتی که ستون فقرات با نیروی زیاد و به طور ناگهانی خم شود، وارد شدن فشار بیش از حد به فقرات ممکن است با شکستگی یک یا چند مهره همراه باشد.
- در رفتن مهرههای کمر
چنان چه فرد به هر یک از موارد شکستگی که در بالا اشاره شد دچار شود و مهرهها جا به جا شده یا در رفته باشند، فرد به در رفتگی ناشی از شکستگی استخوان مبتلا گردیده است. در این نوع شکستگی‌ها ستون فقرات تحت تاثیر قرار گرفته و این ناحیه از بدن بسیار ناپایدار خواهد شد.
- شکستگیهای پایدار و ناپایدار ستون مهرهها
شکستگیهای پایدار سبب تغییر شکل ستون مهرهها یا آسیب عصبی نخواهند شد. در این نوع شکستگی ستون فقرات به قادر خواهد بود وزن بدن را تحمل نماید.
در شکستگیهای ناپایدار کمر نمی‌تواند به خوبی وزن بدن را تحمل نماید و معمولا احتمال پیشرفت شکستگی و آسیب دیدگی بیشتر وجود دارد که سبب تغییر شکل ستون مهرهها خواهند شد.
- شکستگیهای مینور و ماژور
شکستگیهای مینور به این معنی است که در قسمت پشت مهرهها شکستگی رخ می‌دهد. این نواحی برای پایداری و ثبات ستون مهرهها چندان اهمیتی ندارد و شکستگی این قسمت‌ها چندان خطرناک نمی‌باشد. در شکستگی ماژور قسمتی از بدنه مهره، پایه یا تیغه قوس مهره دچار شکستگی خواهد شد.
شکستگی بدنه مهره سبب می‌شود مهره به درستی در جای خود قرار نداشته باشد و این شکستگی خطرناک خواهد بود زیرا احتمال آسیب دیدن عصب وجود دارد و در اثر شکستن آنها، ستون فقرات دچار ناپایداری خواهد شد.
بیمارانی که دچار آسیب دیدگی ستون فقرات باید سریعا به بیمارستان مراجعه نمایند. پزشک متخصص شرایط اولیه و تنفس بیمار را بررسی می‌کند سپس معاینات بالینی ستون مهرهها صورت می‌گیرد.
به منظور انجام آزمایشهای تشخیصی، بریس‌های کمری یا گردنی دور ستون فقرات بیمار بسته خواهد شد. آزمایشهای زیر جهت تشخیص و درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی توصیه می‌گردند.
- رادیوگرافی: با استفاده از اشعه ایکس از ستون مهرهها تصاویری تهیه می‌گردد. این عکس‌ها شکستگی مهرهها را نشان خواهند داد. معمولا عکس‌‌های رادیوگرافی هنگام شکستگیهای خمشی و کششی جهت تشخیص علت حرکت توصیه می‌شوند.
- سی تی اسکن: در تصویر بردای سی تی اسکن با استفاده از پرتوی اشعه ایکس و کامپیوتر تصاویری دو بعدی از ستون فقرات تهیه می‌شود.
در برخی موارد ماده حاجب یا کنتراست قبل از انجام سی تی اسکن در خون بیمار تزریق خواهد شد. سی تی اسکن روش مناسبی برای مشاهده تغییرات ساختارهای استخوانی می‌باشد.
- ام آر آی: ام آر آی یک روش غیرتهاجمی بوده که در آن از میدان مغناطیسی و امواج رادیوفرکانسی برای گرفتن تصاویری دقیق از بافت‌های نرم ستون فقرات استفاده می‌گردد.
ام آر آی برخلاف رادیوگرافی‌ها، عصب‌ها و دیسکها را نشان خواهد داد. در برخی موارد ماده حاجب یا کنتراست قبل از ام آر آی به بیمار تزریق خواهد شد. ام آر آی یک روش مناسب برای تشخیص و ارزیابی آسیب بافت نرم رباط‌ها و دیسکها و ضایعات نخاعی می‌باشد.
فرآیند بهبود شکستگی مهره کمر به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، ژنتیک وی، بیماری‌های زمینه‌ای، میزان و شدت شکستگی، محل شکستگی و نحوه مراقبت‌های پس از آن توسط بیمار بستگی دارد.
برای بهبود شکستگی مهره کمر بیمار ابتدا باید استراحت کرده و فعالیت‌های خود را به مدت اندکی متوقف نماید و در ادامه از رویکردهای مختلف دیگر از جمله کمربند طبی و غیره استفاده کند.
شکستگیهای مهره کمر به دو روش تهاجمی و غیرتهاجمی قابل درمان خواهند بود. در ادامه به شرح روش‌های درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی می‌پردازیم.
- مصرف دارو
ممکن است شکستگیهای ستون فقرات با درد همراه باشند. در صورت داشتن درد، پزشک متخصص ممکن است داروهای مختلفی برای کاهش درد تجویز کند. این داروها در تسریع ترمیم مهره شکسته کمر و کاهش درد بیمار موثر خواهند بود.
همچنین ممکن است پزشک مصرف یک دوره داروهای مسکن و انجام تمرین‌های حرکتی فیزیوتراپی را جهت تقویت عضلات ستون فقرات تجویز نماید.
تجویز دارو همواره با پایین‌ترین دوز یا ضعیف‌ترین سطح آغاز می‌شود. تا زمانی که بیمار درد بسیار شدید نداشته باشد و در شرایط غیرعادی باشد، پزشک معمولا مصرف داروهای مسکن قوی مانند مورفین را توصیه نمی‌کند.
معمولا تجویز دارو با مسکن‌های معمول که نیازی به نسخه پزشک ندارند، آغاز می‌گردد. در صورتی که این دارو ها درد بیمار را به مقدار مناسبی کاهش دهند، نیازی به تجویز داروهای قوی‌تر نمی‌باشد.
در صورت عدم کاهش درد، بیمار به پزشک اطلاع می‌دهد و پزشک بر اساس شرایط بیمار، داروهای مسکن قوی‌تر برای کاهش علائم مشکل تجویز خواهد کرد.
- بریس ستون فقرات
با توجه به نوع و میزان شکستگی ایجاد شده در ستون فقرات، ممکن است پزشک متخصص استفاده از بریس را برای بهبود شکستگی ایجاد شده توصیه نماید.
در صورت داشتن حالت با ثبات در شکستگی ممکن است آسیب دیدگی عصب ایجاد نشود و یا احتمال ایجاد آسیب دیدگی در آینده کاهش یابد، در این شرایط معمولا از بیمار خواسته می‌شود از بریس استفاده کند.
وقوع شکستگی بی ثبات، به این معنی است که میزان شکستگی مهرههای ستون فقرات به قدری است که به مقدار کافی نمی‌توانند از ستون فقرات حمایت نمایند. در این شرایط ممکن است استفاده از بریس موثر نباشد و نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد.
- کمربند طبی
معمولا استفاده از بریس برای یک دوره زمانی کوتاه مدت تجویز می‌شود. بریس‌ها حمایت لازم از وضعیت ستون فقرات را تا زمان بهبود مهرهها انجام می‌دهند. در شکستگیهای با ثبات، مهرهها قادر خواهند بود فشار عادی را بدون ایجاد ریسک آسیب دیدگی تحمل کنند و مهرهها همچنان می‌توانند به حرکت کردن فرد کمک نمایند.
باید توجه داشت که مهره آسیب دیده در این شرایط نمی‌تواند مانند یک مهره عادی ستون فقرات، وزن را تحمل نماید. بنابراین استفاده از بریس ممکن است حمایت لازم از مهرههای ستون فقرات را در زمان بهبود تامین نماید.
از دیگر مزایای استفاده از کمربند طبی ایجاد محدودیت در حرکت‌های بیمار می‌باشد. شکستگی مهرههای ستون فقرات بر حسب میزان شدت و محل آسیب دیدگی بسیار دردناک خواهد بود.
استفاده از بریس به صورت دوره طولانی باشد، زیرا ممکن است بیمار به آن وابسته شود. بریس از استخوان‌ها و عضلات در زمان بهبودی ستون فقرات حمایت می‌کند، اما نباید همیشه از بریس استفاده گردد.
در بیشتر موارد، بهتر است در کنار استفاده از بریس، برنامه‌های فیزیوتراپی نیز انجام شوند. فیزیوتراپی به تقویت عضلات پس از استفاده بریس کمک می‌کند و بازگشت به شرایط اولیه قبل از آسیب دیدگی را آسان تر می‌نماید.
- فیزیوتراپی
با بهبود شکستگی مهره کمر، توصیه می‌شود برنامه‌های فیزیوتراپی انجام شود. این برنامه‌ها بخشی از روند درمانی هستند که توسط پزشک برای بازگشت به زندگی عادی پس از ایجاد شکستگی در مهرهها تجویز می‌شوند.
متخصص فیزیوتراپی، فعالیت‌های لازم جهت تقویت عضلات ستون فقرات را به فرد آموزش داده تا عضلات عملکرد بهتری داشته باشند. شکستگی مهرههای ستون فقرات سبب ایجاد تغییراتی در این بخش می‌گردند. از آن جایی که ستون فقرات طوری تنظیم شده که مهرهها بتوانند وزن بدن را تحمل نمایند.
بنابراین حتی یک شکستگی مینور در این ناحیه نیز ممکن است سبب تغییر در نحوه تحمل وزن گردد. این وضعیت ممکن است سبب افزایش فشار به ستون فقرات و کشیدگی در عضلات ستون فقرات گردد.
فیزیوتراپیست در انجام تمرین‌های حرکتی و کششی مناسب عضلات کمر به فرد کمک می‌کند و وضعیت فرد را جهت انجام صحیح این حرکت‌ها کنترل می‌نماید. توصیه می‌شود برای درمان شکستگی مهره کمر برنامه تمرینی تجویز شده را به صورت دقیق انجام دهید.
با بهبود یافتن شرایط ستون فقرات، بیمار می‌تواند فعالیت‌هایی مثل راه رفتن و بازی تنیس را نیز شروع نماید. زیرا انجام این فعالیت‌ها نیازمند وارد کردن فشار به بدن بوده و می‌توانند سبب تقویت استخوان‌ها گردد.
ممکن است شکستگی مهرههای ستون فقرات سبب تغییر در وضعیت و موقعیت قرارگیری ستون فقرات گردد. در برخی موارد به تدریج بیمار دچار قوز در ناحیه کمر شده و احتمال بهبود استخوان‌ها با شرایط صحیح کاهش می‌یابد.
همچنین، هنگام خم شدن کمر فشار بیشتری به ستون فقرات وارد خواهد شد. فیزیوتراپیست به فرد آموزش‌های لازم را درباره نحوه نگه داشتن بدن در وضعیت مناسب جهت جلوگیری از این شرایط آموزش خواهد داد.
فیزیوتراپیست با توجه به شرایط بیمار، جهت انجام فعالیت‌های روزانه همکاری می‌نماید. این فعالیت‌ها معمولا هر روز انجام می‌گردند. پس از شکستگی مهره ستون فقرات، در برخی موارد لازم است به بیمار بهترین روش برای انجام فعالیت‌های روزانه نیز داده شود.
- تزریق اوزون
روش تزریقی اوزون درمانی سبب تحریک و بازگشت جریان خون به بافت ها خواهد شد. همچنین مواد لازم برای بازسازی و بهبودی بافت‌های آسیب دیده را تامین می‌نماید.
برای تزریق اوزون به ناحیه مورد، ابتدا موضع ضد عفونی و با پارچه مخصوص پوشانده خواهد شد. دستگاه طوری متمرکز می شود که تصویری واضح را برای مشاهده ناحیه آسیب دیده ایجاد نماید.
سوزن به کمک تصاویر فلوروسکوپ وارد قسمت آسیب دیده شده و اوزون به محل مورد نظر تزریق خواهد شد. گرفتگی عضلانی پس از عمل و درد موقت از عوارض این روش می‌باشد و این روش موفقیتی نزدیک به 80 درصد خواهد داشت.
- بلوک عصبی
در بیمارانی که روش‌های مختلف درمانی موثر واقع نشده باشد، معمولا پزشک متخصص روش تزریق بلوک عصبی را توصیه خواهد کرد. در این روش داروی بی حسی موضعی و استروئید به صورت مستقیم در قسمت آسیب دیده جهت تسکین درد و عملکرد بهتر تزریق می‌گردد.
این روش تزریق به منظور اجتناب از جراحی و افزایش سطح فعالیت بیمار انجام می‌شود. انجام این تزریق نهایتا 15 دقیقه طول خواهد کشید. در برخی موارد داروی بی حسی موضعی یا آرام بخش جهت آرام ماندن بیمار استفاده می‌شود.
در کنار تزریق، از سونوگرافی و فلوروسکوپی یا رادیوگرافی برای مشاهده‌ی ساختارهای استخوانی توسط متخصص استفاده می‌شود. سپس متخصص سوزن را در محل دقیق وارد کرده و عوارض تزریق کاهش پیدا می‌کند.
- لیزر درمانی
هنگامی که به عصبی در بدن فشار وارد شود، سبب ایجاد درد و بی حسی خواهد شد. مشکلاتی مانند فتق دیسک یا تشکیل زائده استخوانی سبب ایجاد درد و بی حسی در ستون فقرات می‌شوند.
سیاتیک مثال بارز این شرایط می‌باشد که در آن عصب سیاتیک تحت فشار قرار گرفته و سبب ایجاد درد کمر و پا خواهد شد. یکی از رایج ترین روش‌های درمان مشکلات دیسک کمر، لیزر درمانی می‌باشد.
در این روش متخصص ارتوپدی در کلینیک‌های تخصصی، دیسک کمر و گردن برای کمک به رفع فشار وارده بر روی عصب کمک می گیرد.
لیزر دیسک کمر با بی حسی موضعی صورت می‌گیرد و فقط پوست و ماهیچه‌‌های اطراف کمر بی حس خواهند شد. در برخی موارد ممکن است جهت لیزر دیسک کمر علاوه بر بی حسی موضعی نیاز باشد که بیمار داروی آرام بخش مصرف نماید.
یکی از روش‌های رایج درمان دیسک کمر با لیزر، کاهش فشار به کمک لیزر (PLDD) می‌باشد. در این روش با کمک لیزر بخشی از بافت دیسک که بیرون زده و باعث فشار بر روی عصب گردیده برداشته خواهد شد. در عمل PLDD، لیزر با کمک تصویربرداری، به سمت هسته دیسک آسیب دیده هدایت شده و با کمک لیزر بافت‌هایی که ممکن است روی عصب فشار وارد نمایند برداشته خواهند شد.
در بالا روش‌های درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی را شرح دادیم. اما ممکن است در برخی موارد، این روش‌ها موثر نباشد و پزشک به ناچار جراحی را پیشنهاد دهد.
رویکردهای متنوعی برای درمان شکستگی مهره کمر وجود دارد که شامل روش‌های جراحی و غیرجراحی خواهد بود. در این مقاله تلاش کردیم از رویکردهای غیرجراحی به طور کامل نام ببریم و آنها را یک به بک برایتان شرح دهیم.
در صورتی که روش‌های غیرجراحی که در بالا بدان‌ها اشاره شد برای درمان شکستگی مهره کمر موثر واقع نشود به احتمال بسیار پزشک متخصص جراحی را پیشنهاد خواهد داد.
برای کمک به ارتقاء و تسریع فرآیند بهبودی بیمار مصرف برخی از مواد غذایی نقش بسیار پررنگی دارد.
مصرف کلسیم و غذاهای حاوی کلسیم را در اولویت قرار دهید. این ماده غذایی روند جوش خوردن را تسریع می‌بخشد.
استخوان از داربستی پروتئینی تشکیل شده و مصرف پروتئین و غذاهای حاوی پروتئین به بدن در تسریع فرآیند جوش خوردن کمک می‌کند.
لیزین نیز ماده دیگری است که به جذب کلسیم توسط استخوان کمک شایانی می‌کند.
از سوی دیگر مصرف موادی چون ویتامین سی، روی، ویتامین آ و کا و منیزیم نیز می‌تواند روند ترمیم مهره شکسته کمر را تسریع نماید.
شکستگی مهرههای ستون فقرات زمانی ایجاد می‌شود که استخوان‌های ستون فقرات یا مهرهها شکسته و یا تخریب گردند. این مشکل می‌تواند در اثر آسیب‌هایی مانند زمین خوردگی یا تصادف و در اثر فشار زیاد ایجاد شود.
در صورتی که مهرههای کمر در اثر پوکی استخوان یا سرطان تضعیف شده‌اند امکان دارد در اثر حرکات ساده مانند عطسه یا سرفه نیز شکستگی مهرههای ستون فقرات ایجاد شود. افراد زیادی دچار شکستگی مهرههای ستون فقرات می‌گردند که شکستگی فشاری مهره‌ای از رایج‌ترین آنها می‌باشد.
معمولا در افرادی که دچار شکستگی فشاری ستون فقرات می‌شوند، درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی صورت می‌گیرد. معمولا ترمیم مهره شکسته کمر در شکستگیهای فشاری بدون نیاز به عمل جراحی و طی مدت دو تا سه ماه بهبود پیدا خواهند.
در صورت ابتلا به پوکی استخوان ممکن است برای درمان شکستگی مهره کمر یک سال زمان نیاز باشد. با مراجعه به متخصص ارتوپدی و انجام حرکات اصلاحی در دوره درمان، شکستگی مهرهها درمان خواهد شد.
بهتر است در صورت ایجاد شکستگی مهرههای کمر سریعا به کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی مراجعه شود تا پیش از ایجاد عوارض جدی، درمان آغاز و روند درمانی کاهش یابد.