درمان شکستگی پا؛ مراقبت از استخوان ها و تشخیص و درمان
پا یکی از اعضای مهم بدن انسان است که شامل 26 استخوان، 33 مفصل و بیش از 100 عضله، رباط و تاندون می باشد. ساختمان پا بسیار پیچیده و دارای قسمت های مختلفی می باشد. از آسیب های شایع که اتفاق می افتد شکستگی‌پا است. بعضی از این شکستگی ها در صورت غفلت و یا عدم درمان شکستگی پا مراجعه به بهترین دکتر
شکستگی پا در تهران با تجربه می تواند منجر به صدمات و آسیب های جبران ناپذیری عصبی و عروقی شود.
کالبدشناسی این بخش از بدن به این صورت است که پا یا همان اندام تحتانی بدن انسان از مجموعه اجزایی به نام های لگن خاصره، ران، زانو، قوزک، ساق، انگشتان پا، کف پا و پیش پا تشکیل شده است. این ساختمان پیچیده از شاهکارهای مهندسی شده و منظم خلقت است. هر یک از این اعضا وظایفی دارند و اختلال و آسیب در هر یک از آن ها باعث مختل شدن وظیفه دیگر اعضا می شود.
آن چه که در باور عوام تحت عنوان (پا) نامیده می شود، کل اندام تحتی (لگن، ران، زانو، ساق مچ پا، پاشنه، رو و کف پا و همچنین انگشتان) است اما پزشکان به طور تخصصی تر اصطلاح پا (FOOT) را به محدوده پایین تر از مچ پا تا نوک انگشتان پا که شامل (قوزک ها، پاشنه، کف و روی پا و همچنین انگشتان پا) می شود را اصلاح می کنند. پس می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که اصطلاح پا بین پزشکان و مردم، متفاوت می باشد.
شکستگی استخوان از شایع ترین آسیب هایی است که افراد به آن دچار می شوند، پزشکان هرگونه تغییر حالت استخوان به دنبال ضربه را شکستگی می نامند. این تغییر حالت، گونه های مختلفی می تواند داشته باشد و به قدرت ضربه یا نیرویی که به استخوان وارد شده است، بستگی دارد. در بعضی موارد امکان دارد شدت ضربه جدی باشد که موجب خرد شدن استخوان شود.
باتوجه به اینکه شکستگی در کدام قسمت از اندام تحتانی (لگن، ران ها، زانو، ساق ها، مچ پاها و انگشتان پا)، اتفاق افتاده باشد، علائم، عوارض و همچنین راه های شکستگی متفاوتی وجود خواهد داشت.شکستن استخوان ها با درد همراه است و هر شکستگی متناسب با شدت وخامت آن با یکدیگر متفاوت است مثلا گاهی شکستگی در حدی خفیف و کم می باشد که فرد احساس درد نمی کند، این نوع از شکستگی در کودکان شایع تر است چرا که آن ها متوجه شکستن استخوان خود نمی شوند.
یکی از کارهای اشتباه هنگام شکستگی‌پا، حرکت دادن محدوده شکستگی است. این عمل امکان دارد شکستگی را تشدید کند و باعث صدمه جدی به استخوان شود که در بعضی موارد غیر قابل جبران می باشد و فرد مجبور به عمل شکستگی پا شود.
اولین اقدام حفظ آرامش خود و فرد مصدوم است.
اطمینان بیابید که فرد مصدوم حالت آرام و راحت داشته باشد.
فرد مصدوم را بدون اطلاع از نوع آسیب به هیچ عنوان تکان ندهید.
در صورت وخیم بودن حال مصدوم بلافاصله با اوژانس تماس بگیرید.
قبل از هر چیزی باید به تشخیص محدوده شکستگی‌پا پرداخته شود یعنی از روی علائم، تصویربرداری ها مشخص شود که کدوم قسمت از پا دچار آسیب و شکستگی شده است.
نکته بعدی این است که مکانیسم وقوع شکستگی (چگونگی ایجاد شدن شکستگی) را پزشک تشخیص دهد تا بتواند وخامت و عوارض احتمالی واقف گردد. از آن جای که ساختمان پا نظام یک پارچه ای دارد، هر عضوی که دچار آسیب شود باید مطابق آن محدوده، درمان شکستگی پا صورت گیرد. درمان شکستگی به دو صورت انجام می شود:
♦ احیا و مراقبت های اولیه (در صحنه حادثه، مثلا هنگام وقوع تصادف یا سقوط)
♦ تشخیص و درمان شکستگی های استخوانی و مراقبت تا زمان جوش خوردن استخوان
ابتدا بیمار باید به شیوه مناسب و صحیح به مراکز درمانی منتقل شود سپس تمامی علائم بیمار مورد بررسی قرار گیرد و زمانی که پزشک مطمئن شد که خطر حیاتی بیمار را تهدید نمی کند، حال باید به تشخیص ناحیه شکستگی بپردازد. پزشک با انجام معاینات، تصویربرداری های لازم و انجام آزمایش، نوع آسیب و شدت آن را بررسی می کند.
سپس اقداماتی باتوجه به شرایط بیمار در سه مرحله از جمله جا اندازی شکستگی، بی حرکت کردن قطعات شکسته شده و بازپروری یا فیزیوتراپی انجام می دهد که در ادامه، این سه مرحله از درمان شکستگی پا را به اختصار توضیح خواهیم داد.
در این مرحله پزشک ابتدا قطعات جدا شده از هم را کنار یکدیگر قرار می دهد و معمولا برای جااندازی در این مرحله از بیهوشی عمومی و یا بی حسی موضعی کمک می گیرد. این روش به مهارت خاصی احتیاج دارد چرا که به آن جااندازی بسته می گویند.
حال اگر شکستگی شدید باشد و یا امکان استفاده از روش جااندازی بسته نباشد، پزشک از جااندازی باز (به این صورت که پوست وعضلات را برای رسیدن به استخوان و نمایان شدن آن می شکافد) استفاد می کند. این روش دقت و مهارت بالاتری را می طلبد تا از عوارض احتمالی آن جلوگیری شود.
پس از گذراندن مرحله اول یعنی جااندازی، در ادامه پزشک برای جلوگیری از جا به جا شدن مجدد استخوان دست به کار می شود که دو حالت دارد، اگر جااندازی بسته بود با کمک گرفتن از آتل و یا گچ مانع جا به جایی مجدد می شود و اگر جااندازی باز بود با استفاده از وسایل فلزی مخصوص مانند انواع پلاک، پیچ، پین و یا میله موجب اتصال قطعات شکسته شده و مانع از جا به جایی مجدد می گردد.
پس از گذراندن دو مرحله قبل، بیمار به مراقبت های چند هفته ای تا چند ماه نیاز دارد، در این مدت به دلیل کم شدن فعالیت ها امکان خشک شدن مفاصل وجود دارد که بازپروری و انجام جلسات فیزیوتراپی می تواند به این امر کمک کند، تا از عوارضی که ممکن است بعد از درمان رخ دهد جلوگیری شود.
شکستن استخوان امکان دارد به شکل های مختلفی رخ دهد. در ادامه مقاله، به این موضوع و راه های درمان شکستگی پا خواهیم پرداخت تا بتوانیم به عنوان راهنما، کمک کنیم شما عزیزان مراحل درمان شکستگی پا را به راحتی سپری کنید. از آن جایی که ساختمان پا از قسمت های بسیاری تشکیل شده، این امکان به وجود می آید که شکستگی به چند صورت اتفاق افتد.
♦ شکستن از نوع ظاهر:
شکستگی باز: در این نوع از شکستگی ها، پوست روی بخش شکسته شده بر اثر ضربه یا بیرون زدن استخوان هنگام شکستن، پاره و یا بریده می شود. اغلب شکستگی های باز امکان خون ریزی دارند که در بسیاری از موارد احتمال عفونت، بسیار بالا است و معمولا شکستگی باز نسبت به شکستگی های از نوع بسته بسیار خطرناک ترند.
شکستگی بسته: در این نوع از شکستگی پوست بریده و یا پاره نمی شود و در نتیجه زخمی نیز وجود ندارد.
♦ شکستن از نوع شکل:
به دلیل اینکه این نوع شکستگی انواع بسیاری دارد، ما در این مقاله سعی کرده ایم فقط به ذکر موردی چند نوع شکستگی بسنده کنیم و چند مورد از شکستگی های را که شایع تر است را توضیح دهیم.
شکستگی گرین استیک ترکه تری، شکستگی های عرضی، شکستگی های مارپیچی، شکستگی های چند قطعه ای، شکستگی های در هم فرو رفته، شکستگی های خرد و له شده، شکستگی مفصلی، شکستگی مرضی
شکستگی دررفتگی پا: دررفتگی یا به اصطلاح DISLOCATION FRACTURE ، وقتی که شکستگی در انتهای استخوان که حاصل یک قطعه بزرگ وکوچک است، ایجاد شود؛ در این هنگام اگر قطعه کوچک از سطح مفصل خارج شود و یا به اصطلاح عامیانه در برود، دررفتگی پا رخ می دهد.
شکستگی مویی پا: شکستگی های مویی یا به اصطلاح FRACTURE HAIRLINE ، در هنگام این نوع شکستگی به دلیل اینکه نیرو یا ضربه ضعیف بوده است فقط از طریق رادیوگرافی، به صورت خطی ترک خورده نشان داده می شود و هیچ قطعه شکسته شده، دچار جا به جایی نشده است.
شکستگی کنده شده: شکستگی کنده شده یا به اصطلاح FRACTURE AVULSION ، در بخش هایی دیده می شود که تاندون یک عضله به استخوان چسبیده باشد. حال اگر در این بخش ها عضله به شدت منقبض شود، می تواند تکه ای از استخوانی که به آن چسبیده را از استخوان اصلی جدا کند.
همانطور که بیان کردیم شکستگی‌های پا از شایع ترین آسیب ها است که با بروز علائمی می توان به آن پی برد. علائم شایع برای شکستکی پا به صورت ذیل است.
♦ تورم استخوان پا
♦ عدم توانایی در راه رفتن
♦ تغییر شکل ظاهری پا
♦ بی حسی انگشتان پا
♦ تغییر رنگ
♦ به وجود آمدن کبودی و قرمزی در ناحیه آسیب دیده
♦ لمس دردناک
جوش نخوردن استخوان بعد از شکستگی می تواند بستگی به چند عامل مانند وجود عفونت، جدا شدن استخوان شکسته، جریان خون کم در استخوان آسیب دیده و حرکت استخوان شکسته شده باشد.
یکی از شکستگی های احتمالی از قسمت های تحتانی بدن، شکستگی ران پا می باشد که برای اغلب افراد سوالاتی درباره چگونگی درمان شکستگی پا ویا چگونگی راه رفتن بعد از شکستگی ران پا، عواض بعد از آن و مراقبت های بعدی پیش خواهد آمد، با ما همراه باشید تا به سوالاتی از این قبیل پاسخ دهیم.
از آن جایی که استخوان ران یکی از مستحکم ترین استخوان های بدن است به همین خاطر برای شکستن آن، ضربه یا نیروی بالایی لازم است که اغلب در تصادفات رانندگی و یا هنگام سقوط از ارتفاع رخ می دهد و به طبع، روند درمان زمان بر است.
از عوارض شکستگی ران می توان به پارگی عروق اطراف مفصل ران، ورود بافت چربی به درون جریان خون، سیاه شدن استخوان ران، خونریزی و بروز شوک هموراژیک، لخته شدن خون یا آمبولی وریدی، ملتهب شدن مفصل ران، آرتروز مفصل ران، بد جوش خوردن استخوان شکسته شده ران، محدود شدن حرکت مفصل لگن و زانو و غیره اشاره کرد و ممکن است مجبور به عمل شکستگی پا شود.
حال اگر دچار چنین عارضه ای شدیم چه کنیم؟ و یا اینکه بیمار بعد از گذراندن پروسه درمان شکستگی پا، چگونگی راه رفتن بعد از شکستگی ران پا ؟
در مواردی امکان دارد که پزشک معالج به بیمار توصیه کند که مدتی را در بستر استراحت کند و یا برای حرکت بیمار صندلی چرخ دار تجویز کند و تا مدتی با پای خود جا به جا نشود. گاهی اوقات بسته به شرایط بیمار، باید از دو عصا و یا واکر استفاده کرد در این زمان بیمار باید تمام وزن خود را بر روی پای سالم تحمیل کند.
معمولا شکستگی در ناحیه پا بر اثر بروز حوادثی اتفاق می افتد و به نسبت جراحت و تشخیص پزشک، روش های درمان انتخاب می شود. ممکن است آسیب دیدگی خفیف باشد و به عمل شکستگی پا نیاز نباشد اما در مواقعی که آسیب دیدگی شدید باشد، پزشک؛ عمل شکستگی پا را برای بیمار تجویز می کند.
در درمان شکستگی های استخوان که به عمل شکستگی پا نیاز دارد از ابزارهایی برای ثابت نگهداشتن استخوان مانند میله، پلاک یا پیچ استفاده می شود. بعد از تشخیص برای عمل شکستگی پا بیمار به اتاق عمل منتقل می شود، سپس بعد از بیهوشی، پوست و عضلات، شکافته شده و به موضع شکستگی استخوان رسیدگی می شود و قطعات شکسته شده توسط پین به یکدیگر متصل می شوند.
پین نوعی فلز می باشد که برای جااندازی استخوان های شکسته، کنار هم استفاده می شود. جنس پین ها از فلزاتی مثل تیتانیوم و استیل ضد زنگ است که با بدن انسان سازگاری دارد. از این فلزات، ابزارهای بسیاری برای شکستگی ها در اتاق عمل همانند پلاک، اکسترنال فیکساتور، میله، سیم، پین، پیچ، میخ و یا تثبت کننده خارج از پوست استفاده می کنند. از کاربردهای پین می توان به ثابت کردن محل شکستگی، کشش استخوانی و تثبیت کننده های استخوانی خارج از پوست اشاره کرد.
برای جلوگیری از عوارض بعد از جراحی و سرعت بخشیدن به روند درمان، فرد بیمار باید باتوجه به توصیه های ورزشی پزشک معالج، فعالیت های خود را آغاز کند.و نحوه راه رفتن بعد از شکستگی ران پا، با استفاده از ابزارهای کمکی مانند عصا و واکر، حرکات خود را برای جا به جا شدن آغاز کند.
در این میان نباید از رژیم غذایی مواد با فیبر و پروتئین فراوان و کالری بالا غافل شد. لازم به ذکر است مایعاتی همچون آب میوه های طبیعی و شیر نیز بسیار کمک کننده در درمان شکستگی پا هستند.
درمان شکستگی پا در خانه، شکستگی‌های پا و دیگر اعضا، ممکن است برای افراد در هر سنی رخ دهد که احتمال دارد نواحی آسیب دیده از استخوان توسط پزشک گچ گرفته شود و نیاز به رسیدگی بیشتر در خانه برای بهبود وضع موجود داشته باشید.
چنانچه پای شما (به خصوص ناحیه ساق پا)، گچ گرفته شود، وجود درد خفیف که با مسکن کمتر می شود؛ طبیعی است اما در صورتی که درد شما رو به شدن یافتن باشد و کم نشود، حتما بایستی به مراکز درمانی مراجعه نمایید و موضوع را جدی بگیرید زیرا شکستگی هایی که در ناحیه زانو و پایین تر از زانو اتفاق می افتند، درمان صحیح آن ها بسیار اهمیت دارد. در ادامه شما را با این راهکارها آشنا خواهیم کرد.
♦ کلسیم برای شکستگی:
همانطور که می دانید بدن برای ساختن استخوان های قوی نیاز به کلسیم دارد. مواد غذایی مانند شیر، بادام درختی، لوبیا و سبزیجاتی همچون کلم بروکلی، کلم بروکسل و کلم از جمله موادی هستند که کلسیم دارند.
♦ تاثیر روی، بر درمان شکستگی پا:
روی یا زینک بهترین بهبود دهنده شکستگی استخوان است، مواد غذایی که روی در آن ها موجود است عبارت اند از: گوشت گوسفند، گاو، بز، بوقلمون، مرغ و غذاهایی دریایی همچون ماهی قزل آلا، ماهی آزاد و خرچنگ.
♦ آناناس برای بهبود شکستگی:
میوه آناناس دارای یک آنزیم بسیار عالی برای کاهش تورم التهاب به نام بروملین است.
♦ دوری از مواد کافئین دار:
کافئین باعث کاهش جذب کلسیم می شود به همین دلیل باید از نوشیدن و خوردن مواد کافئین دار به طور جدی پرهیز کنید.
♦ مکمل های ویتامین:
برای بهتر شدن روند بهبود شکستگی استخوان از مکمل های ویتامین مانند بور استفاده کنید.
♦ اجتناب از مصرف سیگار:
وجود مواد شیمیایی در سیگار باعث کاهش روند بهبود می شود.
♦ ویتامین c و تاثیر آن:
برای تشکیل استخوان های سالم توصیه می کنیم از غذاهای که دارای ویتامین c هستند مثل توت فرنگی، پرتقال، آب لیمو، پاپایا، فلفل دلمه ای، گل کلم استفاده کنید.
♦ یخ:
استفاده از کسیه های پر از یخ بعد از دو روز از درمان شکستگی پا می تواند به بهبودی سریع تر شکستگی کمک شایانی کند.
♦ اجتناب از الکل:
از مشروبات الکی به طور جدی خودداری کنید چرا که روند جذب کلسیم را کاهش می دهد و همچنین بر توده استخوانی تاثیر به سزایی می گذارد.
♦ استفاده از بالش مناسب:
برای کاهش تورم بهتر است پای شکسته بالا نگهداشته شوند.
شکستگی های پا به علت امکان وارد شدن آسیب های جدی به عروق مهم و اعصاب مهم را به همراه دارند، لازم است توسط کادر درمانی و پزشکان متخصص بررسی، تشخیص و درمان شوند. برای پیشگیری از عوارض جدی مانند احتمال قطع اندام یا فلج شدن همیشگی از مراجعه به شکسته بندهای سنتی، طب سنتی و اسلامی پرهیز کنید.
پروسه درمان شکستگی پا باتوجه به وضعیت و شدت وخامت بیمار امکان دارد ماه ها به طول انجامد، پس با درمان به موقع زیر نظر پزشکان مجرب و رعایت و مراقبت های بعد از درمان شکستگی پا به روند بهبودی کامل سرعت بخشیم.