عمل شکستگی مهره کمر؛ آخرین راهکار درمانی برای آسیب‌های حاد مهرههای کمر
در داخل بدن انسان ، استخوان‌ها و یا مهره‌هایی که ستون فقرات را تشکیل می دهند ، بسیار قوی و مستحکم هستند. ولی در بعضی موارد ممکن است دچار عارضه شکستگی بشوند. مهرههای کمر اغلب به علت پوکی استخوان، افتادن از ارتفاع، اعمال فشار و ضربات شدید یا نوعی آسیب جسمانی دچار عارضه شکستگی می‌شوند. عمل شکستگی مهره کمر یکی از آخرین راه‌حل‌های درمانی برای درمان شکستگی مهره کمر است.
برای شناخت کاملتر انواع آسیب‌های مهرههای کمر، شناخت کلی آناتومی ستون فقرات به شما کمک می کند .
انواع مختلف شکستگی های فشاری در مهرههای کمر اغلب در قسمت آخر و پائینی ستون فقرات بخض سینه‌ای (T11و T12) و مهرههای ستون فقرات بالایی اتفاق می افتد.
انواع شکستگی های فشاری مهرههای ستون فقرات معمولا به علت فشار بیش از حد بر روی بدنه مهره های ستون فقرات رخ می دهد. این نوع از شکستگی ها زمانی اتفاق می افتد که استخوان مهره کمر خرد شده و قسمت قدامی مهره‌ها بشکل زاویه‌دار تغییر شکل بدهند.
در انواع شکستگی‌های شدید مهرههای ستون فقرات، بدنه مهره احتمالا به سمت داخل کانال ستون فقرات نیرو وارد می کند. ولی این عارضه به ندرت رخ می دهد . با ما همراه باشید تا با علائم شکستگی مهره کمر و درمان آن بیشتر آشنا شوید.
بصورت طبیعی اکثر استخوان‌های سالم می‌توانند فشار بسیار زیادی را تحمل بکنند و ستون فقرات برای جذب و کمتر کردن فشار وارد شده ، خم و کج می‌شود. اما اگر نیرو و فشار وارد شده بر روی مهرههای کمر بسیار بیشتر از میزان تحمل مهره های کمر باشد یک یا چند استخوان مهره دچار شکستگی می‌شوند و شاید برای درمان نیاز به عمل شکستگی مهره کمر باشد .
یکی از علل متداول برای انواع شکستگی های فشاری عارضه پوکی استخوان می باشد. این بیماری موجب نازک، سست و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود. عارضه پوکی استخوان کم کم تا جایی پیشرفت می کند که، استخوان تحمل نیروی طبیعی وارده بر خود را ندارد.
در واقع شکستگی های فشاری ستون فقرات از رایجترین انواع شکستگی‌های عارضه پوکی استخوان می باشد. تقریبا چهل درصد از بانوان دستکم یک مرتبه در طول زندگی خود تا سن ۸۰ سالگی دچار این نوع از شکستگی فشاری مهره کمر و ستون فقرات می شوند.
در موارد بسیار حاد و مزمن بیماری پوکی استخوان، حتی سبک ترین فعالیت‌ها همانند خم شدن به سمت جلو می‌تواند یک علت مناسب برای خرد شدن یا شکستگی فشاری ستون فقرات و مهره باشد. این نوع از شکستگی مهره‌ای در بانوان مسن و سالمند می‌تواند موجب کوتاهی ستون فقرات و خم شدن کمر نیز بشود.
این اختلال و عارضه اصطلاحا کیفوز یا همان گوژپشت نامیده می‌شود . این خمیدگی ستون فقرات یک واکنش شدید از طرف ستون فقرات می باشد که باعث می‌شود شانه‌ها به سمت جلو خمیده شده و ناحیه بالایی کمر اندکی بزرگتر و گرد ( گوژپشتی ) به نظر بیاید .
از علل دیگر عارضه شکستگی مهرههای کمر می توان به بیماری متاستاتیک اشاره کرد. شکستگی فشاری مهره کمر که بدون علل یا عوامل خاصی برای بیمار رخ بدهد می‌تواند اولین علامت از بیماری سرطان مخفی و تشخیص داده نشده، باشد که تا قسمت ستون فقرات بیمار گسترش یافته است. گسترش سرطان می تواند باعث از بین رفتن و تخریب قسمتی از مهرههای کمر بشود. این نوع بیماری استخوان را تا زمان خرد شدن و شکسته شدن سست و ضعیف می‌کند.
در خصوص علائم شکستگی مهره کمر باید بگوییم در صورتیکه عارضه شکستگی مهرههای کمر ناشی از آسیب و صدمه بهمراه فشارهای زیاد و بسیار ناگهانی باشد با احساس درد شدیدی در قسمت کمر، پاها و بازوها احساس خواهد شد.
همچنین در صورتیکه شکستگی مهرههای کمر به قسمت اعصاب ستون فقرات آسیب و صدمه ایی وارد کرده باشد، با احساس ضعف و یا بی‌حسی در این مناطق روبرو خواهید شد.
تخریب و ضعیف شدن استخوان ستون فقرات بصورت تدریجی رخ می‌دهد و همانند انواع شکستگی های ناشی از نازک و سست شدن استخوان ها ، تا زمانیکه استخوان سست شده ستون فقرات بطورکامل نشکند، بیمار درد خاصی را احساس نمی کند.
♦ تشخیص شکستگی مهرههای کمر
باید قبل از تشخیص نوع بیماری و شکستگی مهرههای کمر توسط
دکتر شکستگی مهره ، سابقه کامل پزشکی بیمار و معاینات جسمانی و فیزیکی بر روی بیمار انجام شود. شرایط داخلی بسیار زیادی وجود دارد که می‌تواند باعث شروع احساس درد در قسمت ستون فقرات بیمار بشود. بعد از آنکه دکتر مربوطه تشخیص خود را در مورد علت دقیق شروع درد مطرح کرد، برخی از تست‌ها و آزمایش های تشخیصی نیز برای بیمار تجویز می‌شود.
♦ بررسی سوابق پزشکی برای بررسی شکستگی مهرههای کمر
از بیمار در مورد سابقه کامل و دقیق بیماری سوالاتی پرسیده می‌شود. پزشک شما سوالات دقیق تری در مورد بیماری شما و احساس درد کمر و ستون فقرات نیز از شما می پرسد ، در زیر به برخی از این نمونه سوال ها اشاره می کنیم .
1. در کدام قسمت از کمر احساس درد بیشتری دارید و شدت آن درد چقدر است؟
2. آیا درد ستون فقرات شما به دیگر قسمت های بدن نیز امتداد و گسترش پیدا می کند ؟
3. چه علل دیگری موجب تشدید و یا حتی تسکین احساس درد شما می شود ؟
4. دفع ادرار و یا مدفوع شما با اختلالاتی مواجه شده است ؟
5. معاینات جسمانی برای تشخیص شکستگی مهرههای کمر
پزشک بعد از بررسی کامل سابقه پزشکی بیمار ، برخی معاینات پزشکی خاصی را انجام می‌دهد. اگر به تشخیص پزشک، احتمال شکستگی مهرههای کمر باشد ، برای تائید این عارضه باید تصویربرداری توسط اشعه ایکس از قسمت ستون فقرات بیمار انجام بشود.
تصویربرداری توسط اشعه ایکس یک روش عکسبرداری است که از مواد مخصوص رادیواکتیو برای دریافت تصاویر واضح از استخوان استفاده می‌کنند. پرتوهای اشعه ایکس استخوان‌های ناحیه مورد نظر را نمایان می سازد ولی بافت‌های نرم و ماهیچه های بدن فرد بیمار را نشان نمی‌دهد.
زمانی از انواع تصویربرداری اشعه ایکس برای بیمار استفاده می‌شود که احتمال عارضه شکستگی مهره های کمر در بیمار وجود داشته باشد.
در صورتیکه شکستگی در مهره ناحیه کمر رخ داده باشد دکتر مربوطه احتمالا دستور تهیه سی‌تی اسکن می دهد تا بصور قطعی مطمئن بشود که شکستگی در آن ناحیه رخ داده است است. آزمایش سی‌تی اسکن یک تست توسط تصویربرداری اشعه ایکس می باشد که همانند MRI و تصویربرداری معمولی اشعه ایکس است . این نوع از تصویربرداری می تواند استخوان‌ها و بافت نرم منطقه مورد نظر را نمایان سازد .
برخی آزمایش های مربوط به عصب نیز احتمالا برای بیمار تجویز می شود. انجام این تست ( تست مربوط به عصب ) به دکتر این قابلیت را می دهد که واکنش های مختلف عصبی شخص بیمار همانند، عکس‌العمل عصب و عضلات را مورد سنجش قرار بدهد .
در صورت احتمال درگیری و اختلالات اعصاب در عارضه شکستگی یا در هنگامیکه عامل درد واضح نباشد ، انجام تست MRI داده می شود. تصویربرداری به روش MRI یک نوع آزمایش تا حدودی جدید و پیشرفته است که از پرتوهای ردایواکتیوی در آن استفاده نمی شود .
♦ درمان های اولیه برای شکستگی مهرههای کمر
رایجترین روش درمانی برای انواع شکستگی‌های فشاری ناحیه مهرههای کمر شامل موارد نام برده در زیر می باشد .
1. استفاده از داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک متخصص
2. کاهش میزان فعالیت های فیزیکی بیمار و استفاده از وسایل کمک پزشکی همانند بریس.
در موارد بسیار نادر، برای درمان عارضه از عمل شکستگی مهره کمر و انواع عمل های جراحی استفاده می شود.
اکثر شکستگی‌های ناحیه کمر و مهرههای کمر برای بهبودی کامل و جوش خوردن استخوان ها به زمانی در حدود دو الی سه ماه نیاز دارد. در مدت زمان جوش خوردن مهره کمر عکسبرداری اشعه ایکس بصورت ماهانه برای بیمار انجام می‌شود تا پزشک از مراحل بهبودی و روند جوش خوردن مهره ناحیه کمر اطمینان حاصل نماید مدت زمان جوش خوردن مهره کمر بیمار به رعایت دقیق انواع روش های مراقبتی پس از درمان شکستگی مهرههای کمر ارتباط مستقیمی دارد .
برخی اندیکاسیون های جراحی باز ( عمل شکستگی مهره کمر ) برای انواع شکستگی های تروماتیک ناحیه ستون فقرات :
♦ شکستگی در ناحیه مهره های سینه ای
1. تخریب 40 درصد از ارتفاع و بلندی کلی ضخامت مهره
2. کم شدن قطر کانال ستون فقرات به میزان 50 درصد بدون ابتلا به اختلالات عصبی
3. دفورمیتی و تغییر شمل کیفوتیک بیش از 30 درجه
4. داشتن مشکلات و اختلالات عصبی
♦ شکستگی برای مهره های کمری
1. تخریب شدن 40 درصد از پهنا و ضخامت مهره
2. کم شدن مجرای کانال ستون فقرات به میزان بیشتر از 50 درصد
3. ابتلا به ایزوله ستون قدامی نخاعی که باعث عارضه کیفوز پیشرونده بشود .
4. اختلالات عصبی حاد و در نتیجه یک عارضه کمپرشن نورولوژیک
5. مشکلات و اختلالات عصبی پیشرونده
همچنین در زمان
1. ابتلا به عارضه Distraction- Flexion
2. ابتلا به عارضه Dislocation-Fracture
3. درصورت آسیب نورولوژیک و یا انواع صدمات و آسیب های شدید به ناحیه شکمی و ستون فقرات
4. هنگامیکه آسیب لیگامانی در اولویت اول آسیب نخاعی باشد.
5. و همچنین ابتلا به عارضه Unstable Burst Fracture همراه و یا بدون مشکلات و اختلالات عصبی.
نیاز به انجام عمل جراحی و عمل شکستگی مهره کمر می باشد .
♦ شکستگی ستون فقرات پشت
انواع شکستگی های ستون فقرات پشت کمر می تواند از لحاظ میزان و شدن بیماری، متفاوت باشند. بعضی از انواع شکستگی های حاد که بعلت ضربه و آسیب بسیار شدید رخ می دهد، اگر بسرعت تحت درمان قرار نگیرند می توانند منجر به انواع مشکلات و آسیب های جبران ناپذیر و دائم بشود.
بعضی دیگر از انواع شکستگی ها بسیار خفیف می باشند. این نوع از شکستگی ها می توانند بعلت وارد آمدن شرباتی با شدت بسیار کم رخ بدهند. همانند ( افتادن ، سقوط و شکستگی مهرههای کمر در بین افراد سالخورده و مسن که بعلت پوکی استخوان رخ می دهد ) .
شکستگی در قسمت ستون فقرات به علت آسیب ها و ضربات بسیار شدید همانند موارد اشاره شده در زیر می تواند رخ بدهد .
-
♦ انواع تصادف های شدید با اتوموبیل و یا موتور سیکلت
-
♦ افتادن و سقوط از ارتفاع
-
♦ صدمات و آسیب های شدید ورزشی
در اکثر موارد این بیماران باید بسرعت تحت درمان قرار بگیرند و با توجه به میزان آسیب ، احتمالا نخاع و یا اعصاب ستون فقرات نیز آسیب ببیند.
در برخی موارد شکستگی ناحیه ستون فقرات کمری می تواند به علت نارسایی ها و مشکلات مربوط به استخوان باشد. مثلا افراد مبتلا به انواع بیماری ها همانند پوکی استخوان یا دیگر بیماری های زمینه ای که موجب تضعیف استخوان ها می شوند، احتمالا در اثر وارد شدن ضربات و آسیب های خفیف ( شکستگی های سطحی، پیچ خوردگی ها یا سر خوردن بر روی زمین ) دچار شکستگی ناحیه ستون فقرات بشوند. این نوع از شکستگی می تواند تا مدتی به صورت بدون علامت و ناراحتی همراه شما باشد .
پوکی استخوان تومورهای استخوان های ستون فقرات و همچنین عفونت های ستون فقرات و مشکلات مادرزادی هم از علل شکستگی مهره های کمری هستند . شکستگی های مهره های کمری معمولا بهمراه دردهای کمر طول کشیده که پاسخی به داروهای مسکن و استراحت و کمپرس های حرارتی نمی دهند نشان می دهد ، پس در صورتیکه شما چنین شرایطی دارید و کمر دردهایی دارید که گاه و بی گاه بروز می کند و با استفاده از درمان های معمول بهبود نمی یابد و بیشتر از دو هفته طول کشیده است ، حتما برای بررسی و رد شکستگی های فشاری ستون فقرات به دکتر ارتوپد مراجعه نمایید .
درمان های طب سنتی و طب اسلامی فقط احتمال آن را دارد که برای بیمار عارضه های جدی همانند قطع نخاع و فلج دائم بهمراه داشته باشد .
در زمانیکه استخوانی از ستون فقرات دچار عارضه شکستگی می شود به این عارضه اصطلاحا شکستگی فشاری مهرههای کمر گفته می شود. این نوع از شکستگی معمولا در ناحیه ستون فقرات سینه‌ای (قسمت میانی ستون فقرات)، بخصوص در مهرههای پایینی ستون فقرات سینه‌ای اتفاق می افتد.
نشانه ها و علائم شکستگی مهره کمر را می توان بصورت خلاصه عنوان کرد .از نشانه های بالینی بسیار رایج شکستگی های ستون فقرات که در بیشتر موارد شامل یک یا ترکیبی از علائم زیر هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد .
-
♦ شروع و احساس ناگهانی درد در قسمت کمر
-
♦ افزایش میزان درد در زمان ایستادن و یا راه رفتن
-
♦ کم شدن میزان درد در زمان دراز کشیدن
-
♦ کاهش دامنه حرکتی ستون فقرات
-
♦ تغییر شکل و تا حدودی معلولیت حرکتی
نشانه های شكستگی مهره و ستون فقرات بسیار زیاد می باشند. در بیش از 70 درصد موارد احتمالا هیچگونه دردی احساس نمی شود و یا با احساس درد بسیار كمی در زمان شكستگی همراه باشد.
در صورتیکه در سایر عارضه ها دردهای بسیار شدیدی برای بیمار بوجود می آید . این نوع از دردها اغلب در قسمت پشت و نواحی اطراف مهره های کمری احساس می شود و در بیشتر موارد به سمت جلوی بدن نیز تیر کشیده می شود.
در کل دو نوع جراحی برای عمل شکستگی مهره کمر وجود دارد.
♦ عمل جراحی شکستگی مهرههای کمر به روش ورتبروپلاستی
در این روش جراحی برای عمل شکستگی مهره کمر ماده مخصوص سیمانی با غلظت کم بصورت مستقیم و بمنظور حفظ ثبات و پایداری شکستگی مهرههای کمر و کاهش احساس درد کمر به ناحیه مهره تحت فشار تزریق می کنند. در این روش درمانی ( غیر تهاجمی ) برای کمک به کم کردن و تسکین درد ناشی ازعارضه شکستگی و ثابت نگه داشتن استخوان برای جوش خوردن سریعتر بهره می برند .
♦ عمل جراحی شکستگی مهرههای کمر با استفاده از روش کیفوپلاستی
در روش کیفوپلاستی برای عمل شکستگی مهره کمر همانند روش ورتبروپلاستی می باشد. این روش درمانی و جراحی با حداقل سطح تهاجم انجام می شود . روش کیفوپلاستی برای جراحی شکستگی مهره های کمر برای کم کردن و یا تسکین درد ناشی از عارضه شکستگی ستون فقرات و همچنین برای ایجاد ثبات در قسمت استخوان های معیوب و ساختن قسمتی یا همه ارتفاع و ضخامت از بین رفته مهره ناحیه کمر به علت انواع شکستگی های فشاری استفاده می شود .
معمولا عمل جراحی برای اصلاح و درمان انواع شکستگی‌های فشاری برای مهرههای کمر به ندرت انجام می شود. انجام عمل شکستگی مهره کمر و یا فیکسیشن داخلی (تثبیت مهره های کمر آسیب دیده در محل مناسب خود ) برای انواع شکستگی‌های مهرههای کمر، در صورتی انجام می گردد که علائم شکستگی مهره کمر از بی ثباتی های خطرناک و ناگهانی برای ستون فقرات در پی داشته باشد.
مثلا در صورتیکه شکستگی مهرههای کمر باعث تخریب و ازدست دادن بیش از نیمی از ارتفاع و ضخامت بدنه مهره‌ها بشود ، احتمالا انجام عمل شکستگی مهره کمر برای بیمار واجب باشد . انجام این عمل از آسیب های احتمالی شدید به قسمت اعصاب ستون فقرات بدن بیمار جلوگیری می کند.
♦ عمل شکستگی مهره کمر با استفاده از روش‌های قدامی
زمانیکه برای کم کردن فشار بر روی نخاع لازم است عمل جراحی بر روی کمر بیمار انجام بشود، پزشک جراح عمل شکستگی مهره کمر را از قسمت مقابل و روبرویی ستون فقرات انجام می‌دهد.
در طول عمل جراحی به روش قدامی برشی کوچکی در ناحیه قفسه سینه بیمار ایجاد می‌شود تا پزشک جراح بتواند قسمت روبرویی ستون فقرات بیمار را مشاهده کند و مهره شکسته شده مهره ناحیه کمر را مشخص نماید. پس از مشخص شدن مهره شکسته شده ، تکه‌های شکسته شده استخوان را از کمر ستون فقرات بیمار خارج می‌کنند .
با انجام این روش فشاری که بر روی کانال نخاعی فرد ایجاد شده کاهش یابد. سپس برای بیمار عمل شکستگی مهرههای کمر به روش فیوژن انجام می‌شود.
♦ عمل شکستگی مهره کمر با استفاده از روش خلفی
در بعضی از موارد فقط برای تثبیت مهره شکسته شده عمل شکستگی مهره کمر انجام می شود . در این روش بوسیله برشی که در پشت ستون فقرات بیمار انجام می‌شود به پزشک جراح این قابلیت را می‌دهد تا از پیچ‌ها و میله‌های مخصوص فلزی برای تثبیت و نگهداری مهره‌ها در طول روند بهبودی شکستگی و جوش خوردن مهره ها استفاده کند.
در روش جراحی خلفی در هنگامیکه فشار بسیار زیادی بر روی نخاع بیمار وجود دارد ، بسیار مفید و مثمر ثمر می باشد. با انجام این روش جراحی پزشک سعی می‌کند از متلاشی شدن و از بین رفتن بیشتر مهره های شکسته شده جلوگیری کند.
♦ عمل شکستگی مهره کمر به روش فیوژن
انواع عمل شکستگی مهره کمر و ستون فقرات یک نوع عمل جراحی خطرناک و حساس است. به دلیل خطرات و عوارض جانبی در ارتباط با عمل جراحی مهره های کمر و ستون فقرات، جراحی حفظ موقعیت و تثبیت داخلی مهره ها فقط در هنگامیکه که شرایط بیمار بسیار حاد و وخیم باشد استفاده می شود .
بطور کلی هزینه عمل جراحی شکستگی مهره کمر به میزان جراحت ، آسیب و نوع عملی که پزشک جراح برای درمان شکستگی مهرههای کمر انتخاب می کند ارتباط مستقیمی دارد .
در ضمن هر چه درجه سختی عمل جراحی کمر بیشتر و دشوارتر باشد هزینه عمل جراحی شکستگی مهره کمر و مدت زمان جوش خوردن مهره کمر بیشتر است . هزینه جراحی شکستگی مهره در برخی شهر ها و تهران و حتی کلینیک های تخصصی خصوصی با تفاوت قیمت زیادی مواجه است
انجام جراحی برای شکستگی مهرههای کمر یکی از روش های مفید و موثر برای درمان و بهبود آسیب ها ، جراحات و شکستگی های ناحیه مهره های کمر و ستون فقرات می باشد. در عمل شکستگی مهره کمر ، احتمال رخ دادن عوارض جانبی خطرناک با تجربه و مهارت پزشک و فیزیولوژی بیمار ارتباط مستقمی دارد.
توصیه می شود که قبل از عمل جراحی ستون فقرات درباره عوارض جانبی پس از عمل و حتی مدت زمان جوش خوردن مهره کمر ، با پزشک جراح خود مشورت کنید. فقط پزشک شما می‌تواند شرایط کلی را معاینه و مورد بررسی قرار بدهد و درباره خطرات و عوارض جانبی شما را آگاه کند.
پس در صورت انتخاب پزشک متخصص و جراح با تجربه احتمال مواجه شدن با این عوارض جانبی حاد و خطرناک را به کمترین میزان خود برسانید .