فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا؛ بازتوانی پاشنه برای انجام امور روزانه و توانایی راه رفتن
در صورت بروز شکستگی در پاشنه به دلیل پیچیدگی بهبودی این آسیب پس از درمان و جراحی ضروری است برای بازتوانی حتما به پزشک مراجعه کرده و تحت نظارت وی فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا انجام شود تا روند بهبودی تسریع شود.
شکستگی پاشنه پا برای بهبودی نیازمند انجام روش‌های مکانیکی و الکتریکی جهت بازتوانی سیستم اسکلتی- عضلانی است.
معمولاً بعدازاینکه پاشنه یا کف پا دچار شکستگی می‌شود باید در ابتدا اقدامات درمانی جهت جوش خوردن و ترمیم صحیح استخوان‌های شکسته شده توسط فوق تخصص شکستگی پاشنه انجام شود.
این اقدامات بسته به نوع و شدت شکستگی می‌تواند تنها در حد درمان‌های سطحی مانند گچ گرفتن بعد از برگرداندن استخوان‌ها به سر جای خود باشد و یا ممکن است شامل جراحی برای تنظیم بهتر استخوان‌ها در کنار هم و بی‌حرکت کردن آن‌ها توسط ابزار خاص باشد.
بعدازاینکه اقدامات درمانی اولیه انجام شد پزشک منتظر می‌ماند تا نتایج ترمیم کامل یا در حد قابل قبول در تصاویر اشعه ایکس مشخص گردد؛ اما در این زمان شما نمی‌توانید به‌راحتی به انجام فعالیت‌های قبلی خود بازگردید زیرا آسیب و همچنین عدم فعالیت برای یک مدت مشخص منجر به تضعیف پا شده و نمی‌تواند به‌صورت ناگهانی فشار زیادی را تحمل کرده یا فعالیت‌های قبلی را انجام دهد.
اینجاست که فوق تخصص شکستگی پاشنه برحسب شرایط بیمار فیزیوتراپی شکستگی کف پا را با روش‌های خاص و طبق یک برنامه مشخص می‌کند و شما را به فیزیوتراپیست معرفی خواهد کرد.
شکستگی استخوان پاشنه وضعیتی است که با شکستگی در استخوان پاشنه پا که به نام استخوان پاشنه شناخته می‌شود مشخص می‌شود. استخوان پاشنه مسئول انتقال نیروهای وزن از مچ پا به زمین در طول فعالیت‌های ایستادن، راه رفتن و دویدن است.
استخوان پاشنه در زیر تالوس قرار دارد و به تالوس متصل می‌شود و مفصل ساب تالار را تشکیل می‌دهد. این استخوان همچنین با چندین استخوان کوچک دیگر ازجمله ناویکولار و مکعب مفاصلی را تشکیل می‌دهد. شکستگی در هرکدام از این استخوان‌ها می‌تواند به‌عنوان شکستگی پاشنه شناخته شود.
در حین انجام برخی فعالیت‌ها، مانند فرود آمدن روی استخوان پاشنه از ارتفاع یا هنگام چرخاندن مچ پا، فشار بیش‌ازحدی روی استخوان پاشنه وارد می‌شود. هنگامی‌که این استرس آسیب‌زا و فراتر ازآنچه که استخوان می‌تواند تحمل کند باشد، ممکن است شکستگی در استخوان پاشنه رخ دهد.
البته پاشنه پا به‌راحتی نمی‌شکند و نیروی زیادی برای این کار لازم است. به دلیل نیروهای زیادی که برای شکستن استخوان پاشنه لازم است، این وضعیت اغلب همراه با آسیب‌های دیگر مانند رگ به رگ شدن مچ پا یا سایر شکستگی‌های پا، مچ پا یا ساق پا رخ می‌دهد.
شکستگی‌های پاشنه می‌توانند از نظر مکان، شدت و نوع متفاوت باشند، ازجمله انواع شکستگی پاشنه نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
♦ شکستگی استرسی
-
♦ شکستگی جابجا شده
-
♦ شکستگی بدون جابجایی
-
♦ شکستگی خرد شده
-
♦ و غیره
فیزیوتراپی مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و روش‌های مکانیکی و الکتریکی است که به بازیابی توانایی سیستم اسکلتی و عضلانی کمک می‌کند. برای درمان‌های غیرتهاجمی بسیاری از آسیب‌های اسکلتی و عضلانی یا بعد از انجام روش‌های جراحی برای بازیابی توانایی اندام مورد آسیب از روش‌های مخصوص فیزیوتراپی استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا و فیزیوتراپی شکستگی کف پا یکی از بهترین روش‌های برگرداندن توانایی پاها برای انجام فعالیت‌های ورزشی حرفه‌ای یا فعالیت‌های روزمره است که باید توسط فوق تخصص شکستگی پاشنه تجویز و توسط یک فیزیوتراپ ماهر در یک مرکز تخصصی مجهز انجام شود.
اگر می‌خواهید بدانید فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا چگونه است و اطلاعات بیشتری راجع به علائم شکستگی در پاشنه کسب کنید در ادامه با ما همراه شوید.
بسته به علائم شکستگی در پاشنه یا شرایط بیمار و میزان بهبودی، پروتکل انجام فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا متفاوت خواهد بود. روش‌های فیزیوتراپی پس از شکستگی پاشنه به دو دسته فیزیوتراپی مربوط به بهبودی با روش‌های غیرجراحی و بهبودی با روش‌های جراحی تقسیم می‌شود که به شکل زیر خواهد بود:
♦ پروتکل فیزیوتراپی برای بهبودی غیرجراحی
مرحله‌ی 1:
در این مرحله پای شما در یک کفش پیاده‌روی مخصوص یا یک گچ خواهد بود. این مرحله 4-6 هفته طول می‌کشد تا زمانی که استخوان پاشنه به‌خوبی در مسیر بهبود قرار گیرد.
برای جلوگیری از تحلیل رفتن ماهیچه‌های پای خود می‌توانید در این زمان تحت نظر فیزیوتراپیست تمرینات پای دراز کشیده یا تمرینات پای نشسته را انجام دهید.
شما همچنین می‌توانید ورزش‌های دوچرخه‌سواری یا قایقرانی را برای کاردیو انجام دهید، زیرا در این تمرینات لازم نیست وزن کامل را روی پاشنه‌ی پای خود بیندازید و می‌توانید با این کار به جلوگیری از ضعیف شدن پا کمک کنید.
مرحله 2:
در مرحله بعدی فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا بیشتر بر بازگردانی توانایی عضلات ساق پا که ضعیف شده‌اند تمرکز دارد. یادگیری راه رفتن مجدد پس از شکستگی پاشنه برای چند روز دشوار خواهد بود.
ساق پای شما نیز در صورت راه رفتن طولانی‌مدت درد می‌گیرد یا دچار سوزش می‌شود، زیرا از فرم خارج شده و خون کافی برای عضله ندارد.
همان‌طورکه راه می‌روید، عضله مجدداً تقویت می‌شود و مجدداً خون‌رسانی به آن انجام خواهد شد. وزن و جاذبه شما به آرامی استخوان را در ناحیه شکستگی استخوان پاشنه بهبود یافته تقویت می‌کند.
می‌توانید در این مرحله تحت نظر فیزیوتراپ تمرینات با وزن بدن مانند اسکات را شروع کنید. پاشنه‌های پا را در این مرحله بالا ببرید تا قدرت و توانایی قبلی خود را به دست آورد. تمرینات ROM مچ پا نیز برای بازگرداندن دامنه کامل حرکت و تحرک در مچ پا ضروری است.
با راه رفتن در این مرحله باید روی کنار گذاشتن حالت لنگی و قرار دادن وزن روش پاشنه پا و غلتیدن روی انگشتان پا برای مکانیک معمولی راه رفتن تمرکز کنید.
مرحله 3:
مرحله سوم شامل بازیابی قدرت و استحکام در کل پا است. در این مرحله ما تمرینات تک پا را شروع خواهیم کرد. در این مرحله همچنین تمرینات سرعتی و پرش برای بازیابی توانایی کل پا انجام می‌شود.
بازگشت به تمرینات ورزشی در صورت آسیب‌هایی که برای درمان شکستگی پاشنه پا نیاز به جراحی ندارند، پس از 12 هفته شروع می‌شود و پس از تأیید فوق تخصص شکستگی پاشنه بعد از بررسی عکس‌برداری با اشعه ایکس برای مشاهده چگونگی بهبود استخوان در صورت نیاز مراقبت‌های لازم به شما گفته می‌شود تا با انجام آن‌ها بهبودی کامل را به دست آورید.
♦ پروتکل فیزیوتراپی برای ریکاوری ORIF (جراحی)
درصورتی‌که علائم شکستگی در پاشنه شدید باشند و شکستگی طوری باشد که برای درمان شکستگی پاشنه پا نیاز به جراحی باشد روند فیزیوتراپی شکستگی کف پا متفاوت خواهد بود. از طرفی بازیابی توانایی در این شرایط می‌تواند کمی سخت‌تر هم باشد. این روش طبق مراحل زیر انجام می‌شود:
مرحله‌ی 1:
این مرحله از PT یا فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا معمولاً از هفته 2 الی 6 بعد از جراحی است. در این مرحله ما می‌خواهیم روی ROM، قدرت و انعطاف‌پذیری ناحیه آسیب‌دیده و کل پا کار کنیم، طوری که در طول تمرینات هیچ وزنی روی پاشنه پا وارد نشود؛ بنابراین تمام تمرینات باید به‌صورت نشسته یا دراز کشیده تحت نظر فیزیوتراپ انجام شوند.
مرحله 2:
مرحله دوم فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا شامل شروع وزن دادن یا وزن انداختن روی پاشنه از طریق پا است. ما این مرحله را به آرامی شروع می‌کنیم و درنهایت به‌قدری باید این تمرینات انجام شوند که بیمار بتواند به‌طور کامل وزن خود را روی پاها تحمل کند.
تمرین پیاده‌روی نیز در این مرحله شروع می‌شود. در این پیاده‌روی به بیمار کمک می‌شود تا روی کنار گذاشتن لنگی و قرار دادن وزن از طریق پاشنه و غلتیدن روی انگشتان پا مانند راه رفتن معمولی تمرکز کند.
مرحله 3:
مرحله سوم شامل بازیابی قدرت و استحکام در کل پا می‌باشد. در این مرحله ما تمرینات تک پا را شروع خواهیم کرد و تمرینات تقویتی بیشتر سرعتی و پرشی هستند.
اینکه بعد از انجام درمان‌های شکستگی که با جراحی بهبود می‌یابد چه زمانی می‌توانید به فعالیت‌های عادی یا ورزشی خود برگردید کاملاً به شرایط بهبودی بستگی دارد و تنها فوق تخصص شکستگی پاشنه می‌تواند بعد از بررسی‌های دقیق توانایی‌های شما بعد از فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا به شما بگوید که می‌توانید این کار را انجام دهید یا خیر؟
درمان فیزیوتراپی شکستگی کف پا در همه بیماران مبتلا به شکستگی استخوان پاشنه برای تسریع بهبود و اطمینان از نتیجه مطلوب حیاتی است. درمان‌های احتمالی عبارتند از:
-
♦ ماساژ بافت نرم
-
♦ الکتروتراپی (به‌عنوان‌مثال اولتراسوند)
-
♦ چسب زدن یا مهاربندی
-
♦ استفاده از چکمه یا بریس محافظ
-
♦ استفاده از عصا
-
♦ تمریناتی برای بهبود قدرت، انعطاف‌پذیری و تعادل
-
♦ آب‌درمانی
-
♦ اصلاح فعالیت
-
♦ برنامه بازگشت تدریجی به فعالیت
-
♦ مشاوره برای کفش طبی مخصوص
آنچه مشخص است این است که جلسات فیزیوتراپی برای همه بیمارانی که دچار شکستگی در پاشنه پا شده‌اند جهت بهبود توانایی پا و برگشتن سریع‌تر به فعالیت‌های گذشته واجب است.
بااین‌حال نمی‌توان برای همه بیماران یک نسخه واحد جهت تعداد جلسات فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا ارائه نمود؛ زیرا این مسئله تا حد زیادی به مواردی مانند میزان آسیب، قدرت بدنی بیمار، روند مراقبت و بهبود آسیب و غیره بستگی دارد و تنها فوق تخصص شکستگی پاشنه می‌تواند به‌طور دقیق تعداد جلسات مورد نیاز را مشخص کند.
با وجود مدیریت مناسب فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا برخی از بیماران مبتلا به شکستگی استخوان پاشنه به‌اندازه کافی بهبود نمی‌یابند و ممکن است به مداخلات دیگری برای بازگشت توانایی قابل‌قبول نیاز داشته باشند. فیزیوتراپیست یا پزشک معالج می‌تواند بهترین روش درمان شکستگی پاشنه پا را در این مورد به شما ارائه دهد.
ممکن است بررسی‌های بیشتر مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی یا اسکن استخوان انجام شود و دوره‌های بی‌حرکتی با گچ مجدداً انجام گیرد.
گاهی اوقات، بیماران مبتلا به شکستگی‌هایی که در ابتدا بدون مداخله جراحی مدیریت می‌شوند، ممکن است برای بهبود و تثبیت شکستگی نیاز به جراحی داشته باشند.
این ممکن است شامل تثبیت داخلی، برداشتن قطعات بی‌ثبات با جراحی، سوراخ کردن استخوان یا استفاده از پیوند استخوان برای کمک به بهبود شکستگی باشد.
تمرینات زیر معمولاً برای بیماران مبتلا به شکستگی استخوان پاشنه پس از تأیید اینکه شکستگی بهبود یافته است یا حرکت بدون درد می‌تواند طبق دستور جراح شروع شود، تجویز می‌شود.
شما باید قبل از شروع آن‌ها در مورد مناسب بودن این تمرینات با فیزیوتراپ خود صحبت کنید. به‌طورکلی، آن‌ها باید 3 بار در روز انجام شوند و فقط به‌شرطی که باعث ایجاد یا افزایش علائم شکستگی در پاشنه نشوند، قابل اجرا هستند:
♦ بالا و پایین بردن پا و مچ پا
پا و مچ پا را تا جایی که راحت هستید و دردی حس نمی‌کنید به بالا و پایین حرکت دهید. این کار را درحالی‌که روی یک صندلی راحت یا لبه تخت خود نشسته‌اید انجام دهید. 10 تا 20 بار به‌شرط عدم افزایش علائم این حرکت را تکرار کنید.
♦ داخل و خارج بردن پا و مچ پا
مانند حرکت قبل بنشینید ولی این بار پا و مچ پا را تا جایی که برایتان راحت است و دردی ایجاد نمی‌کند به داخل و خارج یعنی طرفین، حرکت دهید. 10 تا 20 بار به‌شرط عدم افزایش علائم این حرکت را تکرار کنید.
♦ دایره زدن با پا و مچ پا
روی یک صندلی بنشینید و با پا یا مچ پا دایره‌هایی را در فضا تشکیل دهید و تا جایی که باعث درد و ناراحتی شما نمی‌شود دایره‌ها را بزرگ‌تر کنید. 10 بار در هر جهت به‌شرط عدم افزایش علائم شکستگی در پاشنه این حرکت را نیز تکرار کنید.
به‌طورکلی در ابتدایی که شکستگی در پاشنه رخ می‌دهد تا زمان بهبودی کامل انداختن وزن بر روی پای آسیب‌دیده ممنوع است و در این زمان شما باید از عصا استفاده کنید، مگر اینکه یک شکستگی بسیار کوچک یا خط مویی استخوان پاشنه ایجاد شده باشد.
معمولاً 4 تا 6 هفته با عصا خواهید بود. بعد از آن جلسات فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا شما آغاز می‌شود. در ابتدا باز هم نباید بعد از فیزیوتراپی وزن خود را روی پای آسیب‌دیده بیندازید اما به مرور با انجام جلسات کامل فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا می‌توانید وزن را روی پا قرار دهید که این روند تحت نظر متخصص فیزیوتراپی مشخص می‌شود و به شما خواهد گفت بهترین زمان چه موقعی است.
بله شکستگی استخوان پاشنه بسیار جدی است. حتی شکستگی‌های کوچک پاشنه نیز در صورت عدم‌تشخیص و درمان به‌موقع و درنتیجه عدم ترمیم مناسب می‌توانند به مشکل بزرگی تبدیل شوند.
بنابراین بسیار مهم است که برای تشخیص و درمان شکستگی پاشنه پا توسط یک ارتوپد خوب به‌موقع با دیدن علائم شکستگی در پاشنه اقدام کنید و در جلسات فیزیوتراپی شکستگی کف پا شرکت نمایید تا در آینده مشکلاتی مانند کاهش توانایی پا یا دردهای مزمن برایتان ایجاد نشود.
در بسیاری از موارد آسیبی که به‌راحتی می‌تواند با یک کفش مخصوص و عصا بهبود یابد، اگر به‌درستی درمان نشود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد و درمان شکستگی پاشنه پا بسیار دشوارتر می‌شود. به‌علاوه زمان ترمیم شکستگی معمولاً محدود است و بعد از آن دیگر شکستگی به‌طور کامل ترمیم نمی‌شود.
شکستگی استخوان پاشنه معمولاً به دلیل نیروهای بیش‌ازحد تحمل برای پاشنه ناشی از ضربه‌های سنگین مانند فرود آمدن روی استخوان پاشنه از ارتفاع زیاد و به‌صورت ناگهانی رخ می‌دهد. گاهی اوقات ممکن است ضرباتی که منجر به شکستگی پا و پیچ خوردن مچ پا می‌شود نیز منجر به شکستگی پاشنه شود.
شکستگی استرس در استخوان پاشنه نیز نوعی از شکستگی است که ممکن است درنتیجه استفاده بیش‌ازحد مانند دویدن یا راه رفتن در مسافت‌های طولانی رخ دهد. افراد سالمندی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای مانند پوکی استخوان هستند بیشتر مستعد این نوع شکستگی می‌باشند.
بیماران مبتلا به شکستگی استخوان پاشنه معمولاً درد ناگهانی و شدید را در ناحیه آسیب‌دیده تجربه می‌کنند. این درد به‌قدری است که اغلب باعث می‌شود که بیمار لنگ بزند یا سعی کند بدون اینکه وزنی روی پاشنه پا وارد کند بایستد تا از استخوان پاشنه محافظت کند.
در موارد شدید، به‌ویژه شامل شکستگی جابجا شده استخوان پاشنه، بیماران ممکن است به‌هیچ‌وجه قادر به ایستادن و راه رفتن نباشند. درد معمولاً در ناحیه پاشنه پا احساس می‌شود، اگرچه علائم ممکن است در پهلوها یا گاهی اوقات جلوی مچ پا نیز احساس شود.
علائم ممکن است با استراحت به‌سرعت برطرف شود و بیماران در محل آسیب درد داشته باشند که به‌ویژه در شب یا اول صبح آشکار است؛ بنابراین نباید با خیال اینکه کمی درد بهبود پیدا کرده است بی‌خیال مراجعه به متخصص شوید و در پیگیری تشخیص و درمان آسیب ایجاد شده سهل‌انگاری کنید؛ زیرا این آسیب‌ها اگر به‌صورت تخصصی درمان نشوند در آینده مشکلات زیادی را برایتان ایجاد خواهند کرد.
بیماران مبتلا به شکستگی استخوان پاشنه ممکن است با لمس محکم ناحیه آسیب‌دیده استخوان، تورم، کبودی و درد را تجربه کنند. فشردن استخوان پاشنه نیز معمولاً دردناک است. درد ممکن است در طی برخی حرکات پا یا مچ پا، هنگام ایستادن یا راه رفتن (به‌ویژه روی سطوح ناهموار)، هنگام قرار دادن وزن روی پاشنه پا، پوشیدن کفش یا هنگام تلاش برای ایستادن یا راه رفتن افزایش یابد.
گاهی اوقات بیماران ممکن است دچار سوزن و سوزن یا بی‌حسی در مچ پا، پا یا انگشتان پا نیز بشوند که نشانی از آسیب‌های عصبی است و هرچه سریع‌تر باید برای جلوگیری از فلج پا توسط متخصص ارتوپد بررسی شود.
برای کمک به تشخیص شکستگی استخوان پاشنه، یک شرح‌حال از آسیب ایجاد شده از بیمار گرفته می‌شود و معاینه عینی کامل توسط متخصص انجام خواهد شد.
معمولاً برای تأیید تشخیص و ارزیابی شدت آن نیاز به تصویربرداری با اشعه ایکس است. در برخی موارد ممکن است برای کمک به تشخیص و ارزیابی شدت آسیب، تست‌های بیشتری مانند ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن یا اسکن استخوان مورد نیاز باشد.
بیماران مبتلا به شکستگی استخوان پاشنه معمولاً با مدیریت مناسب (چه با جراحی چه با درمان‌های محافظه‌کارانه) بهبودی کامل پیدا می‌کنند. بازگشت به فعالیت یا ورزش معمولاً طی چند هفته تا چند ماه بعد از انجام جلسات فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا انجام می‌شود و باید توسط فیزیوتراپیست و متخصص معالج هدایت شود.
در بیماران با صدمات شدید که شامل آسیب به سایر استخوان‌ها، بافت نرم، اعصاب یا رگ‌های خونی است، زمان بهبودی ممکن است به‌طور قابل‌توجهی طولانی شود.
فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا یکی از مراحل ضروری درمان شکستگی پاشنه پا برای بهبودی می‌باشد که تعداد جلسات مورد نیاز و زمان آن توسط دکتر متخصص ارتوپد شما با توجه به شرایط سلامتی شما و روند بهبود شکستگی مشخص خواهد شد.
بسیار مهم است که فیزیوتراپی شکستگی پاشنه پا توسط تیمی از فیزیوتراپ‌های کار بلد و باتجربه به کمک تجهیزات بروز دنیا و استاندارد انجام شود که همه مراکز ارتوپدی این تجهیزات را ندارند.
شما می‌توانید جهت انجام بهترین حرکات فیزیوتراپی توسط بهترین وسیله‌های کمکی بروز دنیا برای این تکنیک تحت نظر متخصصان ارتوپد و فیزیوتراپ‌های کار بلد و باتجربه به مرکز تخصصی ارتوپدی ما مراجعه نمایید تا بهترین خدمات را دریافت کنید. جهت گرفتن وقت مشاوره حضوری حتماً از طریق لینک‌های سمت چپ صفحه با ما در ارتباط باشید.