نشانه‌های خطرناک بی‌حسی در انگشتان دست

 

علت بی حسی نوک انگشتان دست

بی حس شدن نوک انگشتان دست علت­های‌ متفاوتی دارد و می‌تواند در سنین مختلفی رخ دهد. همانطور که در مقدمه­ی این مقاله اشاره شد،  خواب‌رفتگی نوک انگشتان  می­تواند ناشی از درگیری عصب یا نشانه­ی هشدار برای عوارض قلبی، مغزی، دیابت و... باشد؛ بنابراین این عارضه به عنوان یک بیماری در نظر گرفته نمی­شود، بلکه به عنوان علامت هشداری برای سایر بیماری­هاست.

عواملی که عصب را تحت فشار قرار می­دهند

دسته­ی اول این عوامل، شامل مشکلات مربوط به ستون فقرات گردنی می­باشد. ستون مهره­ها شامل بخش­های گردنی، سینه­ای، کمری و خاجی-دنبالچه­ای است که در ارتباط با  گزگز نوک انگشتان دست ، ستون مهره­های گردنی برای ما حائز اهمیت است.

ستون فقرات گردنی انسان، از 7 مهره تشکیل شده. از مابین هر مهره در سمت چپ و راست، ریشه‌های ظریف و حساس عصبی منشعب میشوند. آنها در شبکه عصب بازویی به همدیگر متصل شده و چند عصب قطور را تشکیل می‌دهند. عصب‌های مذکور از محدوده زیر بغل شروع می‌شوند و تا نوک انگشتان امتداد می‌یابند. پس در نتیجه هر عاملی که در مسیر حرکت عصب‌ها، به آنها فشار وارد کند و یا آسیب بزند، باعث به وجود آمدن این عارضه می‌شود. درگیری اعصاب واقع در سمت چپ به عنوان علت گزگز نوک انگشت دست چپ شناخته شده و درگیری اعصاب واقع در سمت راست، سبب بی حسی و گزگز نوک انگشت دست راست خواهد شد.

مشکلات مربوط به ستون مهره­های گردنی خود به دو دسته­ی مشکلات مربوط به خود ستون مهره و مشکلات فشارنده­ی خارج از ستون مهره دسته­بندی می­شوند. در دسته­ی اول می­توان به آرتروز ستون فقرات گردن، دیسکوپاتی‌های گردن، تنگی کانال نخاع در ناحیه گردن، بیماری­های خود ایمنی مانند روماتیسم یا آرتریت روماتوئید، بیماری‌های عفونی، تومورهای اجزا مختلف ستون فقرات گردن، تومورهای عصبی نخاع رشته‌های عصبی در گردن اشاره داشت.

در دسته­ی مشکلات خارج از ستون مهره­ها نیز می­توان به عوارضی همچون اسپاسم عضلات در طول مسیر حرکت عصب، التهاب تاندون‌ها یا تاندونیت‌ها، التهاب بورس و یا بورسیت‌ها در مفصل شانه و آرنج که بسیار شایع است، شکستگی و دررفتگی‌های استخوان و مفاصل شانه، کتف، بازو، آرنج، ساعد و مچ دست، سندروم تونل کارپال که در مچ دست اتفاق می‌افتد یا بیماری آرنج تنیس­بازان که در آرنج رخ می­دهد اشاره کرد.

نوروپاتی­های محیطی

اعصاب خارج شده از نخاع را اعصاب محیطی می­نامند؛ این اعصاب اطلاعات را بین سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و سایر قسمت­های بدن مبادله می­کنند. هر عاملی که باعث آسیب دیدگی رشته‌های عصبی خارج از محدوده ستون فقرات شود، باعث رخ داد نوروپاتی محیطی می­شود. از شایع­ترین علل نوروپاتی محیطی می­توان دیابت را نام برد. مسمومیت‌های مزمن با الکل و بعضی از داروها و فلزات مانند جیوه، کمبود تغذیه‌ای مانند کمبود ویتامین ب ۱۲، عفونت­های باکتریایی و ویروسی و بیماری­های خود ایمنی از دیگر عوامل هستند که میتوانند در نتیجه­ی نوروپاتی محیطی باعث درجاتی از  حس نداشتن در نوک انگشتان  شوند.

میلوپاتی­های گردنی

آسیب حاد نخاع یا میلوپاتی گردنی به آسیب دیدگی نخاع و رشته­های عصبی داخل نخاع می­گویند. میلوپاتی گردنی می­تواند مادرزادی بوده یا در اثر آسیب­هایی که فرد در طول زندگی با آنها سروکار دارد به وجود آید. بیمار در این شرایط با شکایت از گزگز نوک انگشتان دست به پزشک مراجعه می­کند و حتی ممکن است در اعمال روزانه خود مانند بستن دکمه­های پیرهن مشکلاتی را داشته باشد. از علت‌های میلوپاتی گردنی می­توان به آرتریت روماتوئید، تصادفات، آسیب‌های ورزشی به گردن، ضربه‌ به گردن، عفونت‌ها، تومورها و تنگی کانال نخاع اشاره کرد.

حوادث قلبی

حوادث قلبی را میتوان به عنوان یکی از مهمترین موارد علت گزگز نوک انگشت دست معرفی کرد. در آن دسته از افرادی که سابقه خانوادگی دارند یا خود فرد سابقه قبلی دارد باید توجه ویژه به این علت داشت. در برخی مواقع دیده شده است که رخ داد ناگهانی و یکباره‌ی  خواب‌رفتگی نوک انگشتان  با علائمی همچون تنگی نفس، درد در ناحیه قفسه سینه، احساس سنگینی و فشار در قفسه سینه، تهوع و حالت استفراغ، سکسکه مداوم، تپش قلب، کاهش ضربان قلب، ضعف جسمانی، بی حالی و غش بوده است؛ در چنین شرایطی سریعا باید به یک پزشک متخصص قلب مراجعه کرد تا از اتفاقات ناگوار بعدی جلوگیری شود.

مشکلات جریان خون

هر عاملی نظیر انسداد یا تنگی شریان که بتواند مانع خون­رسانی یا باعث کاهش خون­رسانی به قسمت­های انتهایی انگشتان دست شود نیز می­تواند علت  گزگز نوک انگشتان دست  باشد. سایر مواردی که می­توان به آنها اشاره داشت شامل بیماری­های مزمن شریانی و یا بیماری­های شریان محیطی (PAD) می­باشند.

مالتیپل اسکلروزیس (MS)

از دیگر مواردی است که می­تواند سبب  حس نداشتن در نوک انگشتان  شود. طراحی سیستم ایمنی در بدن انسان به گونه­ای است که سلول­های خودی را از بیگانه تشخیص داده و نسبت به سلول­های خودی واکنشی نشان نمی­دهد و در عین حال به سلول­ها و عوامل بیگانه حمله می­کند. حال اگر سیستم ایمنی به اشتباه عوامل خودی را بیگانه تلقی کند و به آنها به اشتباه حمله کند، باعث بروز بیماری خود ایمنی می­شود.

ام اس یکی از این نوع بیماری­های خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی سلول­های میلین که اطراف نورون قرار دارند و مسئولیت حفاظت از نورون را برعهده دارند حمله کرده و آنها را از بین می­برد. یکی از عملکردهای میلین­ها افزایش سرعت انتقال پیام عصبی است. با آسیب به این سلول­ها سرعت هدایت پیام عصبی کاهش می­یابد. گرچه این بیماری می­تواند فرد را در هر سنی درگیر کند ولی عمده­ی رخداد آن در سنین بالا صورت می­گیرد. ام اس نیز مانند سایر مواردی که گفته شد می­تواند علت گزگز نوک انگشتان دست به حساب بیاید.

استرس و اضطراب

استرس و اضطراب نیز می­توانند به عنوان دلیل  خواب‌رفتگی نوک انگشتان  به حساب آیند. در موارد استرس شدید، ضربان قلب افزایش یافته و رگ­های خونی منقبض میشوند. این واکنش باعث می­شود که جریان خون به قسمت­های مختلف بدن از جمله دست­ها و پاها کاهش یابد و سبب این عارضه شود. در این حین برخی از افراد دست به خود درمانی زده و سعی در کاهش اضطراب خود با دارو یا الکل می­دارند. مصرف الکل و داروها خود می­توانند اثر نامناسب داشته و باعث افزایش این عارضه شوند. از این رو توصیه می­شود تا حد امکان از مصرف دارو به صورت خودسرانه جلوگیری به عمل آید و این عمل تحت نظارت پزشک متخصص انجام گیرد.

برخی موارد نادر

سایر موارد که باعث بروز گزگز یا  گزگز نوک انگشتان دست  می­شوند چندان شایع نیستند؛ از جمله این موارد می­توان گزش حشرات، مشکلات پوستی، آمیلوئیدوز، شکستگی یا وارد شدن ضربه به مچ یا دست، ایدز، سندرم گیلن باره، عوارض جانبی داروها، کیست گنگلیون، سکته­ی مغزی، استرس، مصرف الکل و کم کاری تیروئید را نام برد. هر کدام از این موارد می­تواند در صورت درگیری یکطرفه­ی عصب، باعث درگیری اعصاب همان سمت و در صورت درگیری دوطرفه باعث درگیری هر دو سمت دست­ها شود. برای مثال اگر کیست گنگلیون فقط در مچ دست راست رخ دهد می­تواند علت گزگز نوک انگشتان دست راست شود؛ درگیری کیست گنگلیون در دست چپ نیز می­تواند علت گزگز نوک انگشتان دست چپ به حساب بیاید.

 

چگونگی تشخیص  حس نداشتن در نوک انگشتان

گرفتن شرح حال دقیق برای اطمینان از تشخیص درست و دقیق این عارضه مهم است. از این رو در صورت مراجعه به پزشک با شکایت  خواب‌رفتگی نوک انگشتان ، پزشک در اقدام اول به گرفتن شرح حال و بررسی سابقه خانوادگی و سوابق پزشکی مریض پرداخته و سپس با انجام برخی معاینات فیزیکی سعی در بررسی حس انگشتان و حرکت دست می­کند.

در اقدامات بعدی ممکن است از فرد بیمار آزمایشاتی نظیر خون درخواست شود. این آزمایشات با هدف بررسی و رد برخی بیماری­ها همچون دیابت، اختلالات تیروئیدی، مشکلات مربوط به بیماری­های روماتیسمی و... می­باشد.

برای تشخیص بهتر، پزشک می­تواند از تست­های دیگری همچون 1. بررسی مایع مغزی-نخاعی برای آزمایش اختلالاتی که ممکن است در سیستم عصبی مرکزی رخ داده باشند، 2. انجام سی تی اسکن، 3. ام آر آی (MRI)، 4. نمونه­برداری از عصب درگیر و 5. نمونه­برداری از پوست نیز استفاده کند.

تشخیص دقیق و زودهنگام این عارضه در درمان آن بسیار مهم است. از این رو مراجعه به پزشک در موارد لزوم باید جدی گرفته شود. مجموعه­ی ما با داشتن پزشکان مجرب مفتخر است تا شما را در این راه یاری دهد.

 

روش­های پیشگیری از  گزگز نوک انگشتان دست

همانطور که اشاره شد یکی از علت­های اصلی  حس نداشتن در نوک انگشتان ، درگیری اعصاب ناحیه­ی ستون مهره­های گردنی و یا اعصاب مربوط به دست می­باشد. از این رو می­توان با کاهش درگیری این اعصاب به پیشگیری از این عارضه کمک کرد. برای مثال در صورت درگیری فرد با بیماری دیابت؛ می­توانیم با درمان دیابت، باعث کاهش علائمی همچون گزگز انگشتان دست که ناشی از دیابت می­باشد شویم.

برخورداری از فعالیت بدنی مناسب، انجام تمرینات مناسب کششی و اصلاح موقعیت انگشتان و مچ دست در صورت استفاده طولانی مدت از وسایل الکترونیکی می­تواند باعث پیشگیری از درد و علائم بی حسی شود.

استرس از موارد دیگری است که می­تواند در طولانی مدت سبب درگیری سیستم عصبی فرد شود. از این رو مدیریت استرس با انجام تمرینات تنفس و یوگا می­توان در کاهش استرس و پیشگیری از این عارضه موفق ظاهر شد.

 

درمان  خواب‌رفتگی نوک انگشتان

درمان این عارضه را می­توان به چند دسته تقسیم کرد. در صورت شدید نبودن این عارضه می­توان با کاهش حرکات دست درگیر شده، تا حدودی بی حسی و درد آن منطقه را کاهش داد. افرادی که شغل آنها به گونه­ای است که استفاده­ی زیادی از دست خود در شرایط نامناسب دارند، برای مثال تایپیست­ها که مدام درحال تایپ هستند و مچ دست­شان موقعیت مناسبی را ندارد؛ یا افرادی که مدت زیادی را صرف بازی­های رایانه­ای یا موبایلی می­کنند، می­توانند با استراحت دادن به دست خود تا حدودی شدت علائم را کم کنند.

هر چند همواره از طرف پزشکان توصیه به عدم مصرف خودسرانه­ی داروها میشود، اما اگر علت به وجود آمدن این عارضه شدت کمی داشته باشد و درگیری‌های قلبی در آن دخیل نباشند و این عارضه بیشتر از یک هفته طول نکشد، می‌توان با استفاده از داروهای ضد التهاب آن را درمان کرد. داروهایی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن جزو این دسته‌اند. توصیه می­شود برای کاهش عوارض جانبی ناشی از این داروها حتما مصرف آنها تحت نظارت پزشک انجام شود.

از درمان­های رایج دیگر می­توان قرار دادن کمپرس‌های حرارتی مناسب و اصلاح شیوه خوابیدن و نشستن به طوری که عصب تحت فشار نباشد اشاره کرد. همینطور محدود کردن بعضی از فعالیت‌هایی که منجر به این عارضه می‌شوند مانند فعالیت‌های خاص که در آن‌ها دست‌ها از شانه تا نوک انگشتان درگیر هستند. البته اینها مواردی هستند که درد ناشی از عارضه را می­توانند فقط و فقط برای مدت یک هفته تسکین دهند. همچنین انجام چند جلسه فیزیوتراپی نیز در تسکین درد ناشی از این عارضه کمک­ کننده خواهد بود.

در مواردی نیز می­توان از مچ بندهای طبی استفاده کرد. استفاده از این ابزار از این نظر اهمیت دارد که می­تواند فشار وارده به عصب را کاهش داده و دست را در موقعیت مناسبی قرار دهد. لذا سبب کاهش درد ناشی از فشار وارده به عصب می­شود.

انجام برخی ورزش­های کششی مربوط به ناحیه­ی مچ دست، انگشتان و کف دست نیز می­تواند به تقویت انگشتان و مچ دست کمک کرده و سبب کاهش درد و  گزگز نوک انگشتان دست  شود. البته بهتر است انجام این حرکات ورزشی تحت نظر پزشک معالج انجام گیرد تا از هر گونه آسیب احتمالی جانبی جلوگیری شود.

پزشک در ادامه ­ی تشخیص­های خود می­تواند داروها و تجویزهای خاصی را به بیمار بدهد. از جمله­ی آنها می­توان به تجویز کورتیکو استروئیدها یا اوزون­ تراپی اشاره کرد.

همچنین از جراحی به عنوان آخرین راه حل درمانی، توسط پزشک استفاده خواهد شد. در مواردی که بی حسی کامل در دست وجود داشته باشد و فرد قادر به انجام فعالیت­های معمول خود نباشد و درمان­ها و داروهای گفته شده برای وی پاسخی را دربر نداشته باشد، ممکن است اقدام بعدی برای فرد جراحی باشد. عموما جراحی را به دلیل پرخطر بودن آن به عنوان آخرین گزینه­ی درمان در نظر گرفته می­شود. از جمله جراحی­های صورت گرفته، جراحی تونل کارپال دست است که در دسته­ی جراحی­های کم خطر در نظر گرفته می­شود و جراحی رایجی نیز می­باشد. از جراحی­های دیگر می­توان به جراحی ستون فقرات گردنی اشاره کرد که در صورت تنگ شدن کانال نخاعی یا به صورت کلی هر آسیبی که باعث تحت فشار قرار گرفتن نخاع در این ناحیه شود انجام می­پذیرد. به صورت کلی جراحی­ها به منظور برداشتن فشار وارده بر روی عصب انجام می­گیرند.

زمان مناسب برای مراجعه به پزشک

به صورت کلی اگر  حس نداشتن در نوک انگشتان  مقطعی و گذرا یا در اثر نیش حشرات باشد؛ می­توان با برخی ورزش­ها و یا داروهایی که به آنها اشاره شد آن را درمان کرد. حال اگر این عارضه طولانی مدت باشد (بیشتر از یک هفته طول بکشد) و در انجام کارهای روزمره­ی فرد مشکلاتی را ایجاد کند یا بی حسی یا گزگز همراه با سایر علائم از جمله سردرد، اختلال تکلم، ضعف و فلج ناگهانی و سرگیجه باشد حتما نیازمند این است که با یک پزشک متخصص مشورت شود.

 

سخن پایانی

بی حسی نوک انگشتان دست از آن علائمی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود، اما می‌تواند پیام‌آور اختلالی جدی در بدن باشد. اگر این بی‌حسی مداوم، ناگهانی یا همراه با درد و ضعف باشد، باید آن را زنگ خطری دانست که ممکن است ناشی از آسیب عصبی، فشار روی اعصاب گردنی، بیماری‌های متابولیکی یا حتی مشکلات مغزی باشد.

وقتی کارهای ساده روزانه مثل نوشتن، تایپ کردن یا حتی گرفتن لیوان آب برایتان دشوار می‌شود، دیگر وقت آن رسیده که جدی‌تر به ماجرا نگاه کنید.

در این مقاله، روش‌های تشخیص، درمان‌های غیرجراحی و در صورت نیاز، راهکارهای تخصصی درمانی را بررسی کرده‌ایم تا از آسیب بیشتر به اعصاب دست جلوگیری شود.

در کلینیک تخصصی ما، با حضور دکتران مجرب در زمینه بی‌حسی دست و پا، امکان ارزیابی دقیق و شروع درمان اصولی فراهم است.

فرصت طلایی تشخیص زودهنگام را از دست ندهید. تنها با یک جلسه مشاوره تخصصی، می‌توانید گامی مؤثر در حفظ سلامت دستان خود بردارید و از پیشرفت مشکل جلوگیری کنید.