زمانی که دچار مشکلات قلبی عروقی شوید و نیاز باشد که پزشک جریان خون‌تان را بررسی کند، انجام آنژیوگرافی را توصیه می‌کند. علائمی مثل فشار و درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، ورم در ناحیه پا، سرگیجه و ضعف مکرر نشان دهنده گرفتگی عروق قلب یا اختلالات دریچه و عضله قلب هستند. اگر نتایج آزمایش‌های تصویربرداری وجود مشکلات قلبی را نشان دهند و پزشک به دریافت اطلاعات دقیق‌تر از عروق نیاز داشته باشد، از آنژیوگرافی استفاده می‌کند.
این روش اطلاعات دقیقی را از وضعیت اندام‌ها و بخش‌های داخلی بدن جمع آوری می‌کند و به متخصصان قلب این امکان را می‌دهد که ببینند منشأ بیماری از کجاست. این پروسه در عین این که یک آزمایش تشخیصی است برای اهداف درمانی هم کاربرد دارد. یعنی علاوه بر این که هر گونه انسداد و ناهنجاری‌ای که روی قلب و مغز تاثیر می‌گذارد را شناسایی می‌کند، می‌تواند برای درمان این مشکلات را هم استفاده شود. اصلی‌ترین کاربردهای این روش شامل تشخیص بیماری آنوریسم، تنگی عروق و بیماری عروق کرونر قلب هستند. آنژیوگرافی همچنین برای تشخیص این اختلالات کاربرد دارد:
-
سکته مغزی
-
خونریزی از ریه یا هر خونریزی‌ای در قسمت قفسه سینه
-
بالا بودن فشار در رگ‌های ناحیه کلیه
-
مشکلات کبد حین انجام درمان‌های سرطان
-
خونریزی داخلی در ناحیه چشم، پا و سایر اندام‌ها
در آنژیوی دست، جراح قلب یک برش در پوست دست بیمار ایجاد می‌کند و ابزار مخصوص آنژیو را از طریق آن به سمت قلب ارسال می‌کند. به همین خاطر درد دست پس از آنژیو یک وضعیت کاملا طبیعی است.
هیچ روش تشخیصی و درمانی‌ای مطلقا بدون عوارض نیست و حتی زمانی که یک قرص مسکن مصرف می‌کنید هم ممکن است دچار عوارض جانبی شوید. پزشکان آنژیوی دست را هم در دسته روش‌های تهاجمی قرار می‌دهند. به همین خاطر ممکن است بعد از انجام دادن آن عوارض جانبی متعددی مثل درد دست را تجربه کنید. بیماران درد دست پس از آنژیو را به صورت دردی که با سوزش و تیر کشیدن همراه است توصیف می‌کنند.
همچنین از آنجایی که در طول آنژیو از دست، برش ایجاد می‌شود ممکن است تا چندین روز دست‌تان کبود باشد و این کبودی ادامه داشته باشد. البته این کبودی بعد از آنژیو یک علامت طبیعی است و نیازی نیست نگران آن شوید.
در موارد نادر، پوست دست بیمار پس از آنژیو دچار حساسیت آلرژیک می‌شود. این حساسیت در صورت خفیف بودن به شکل لکه‌هایی قرمز همراه با خارش روی دست ظاهر می‌شود. اگر حساسیت‌های پوستی پس از آنژیو پیشرفت کردند و شدیدتر شدند، بهتر است به پزشکی که آنژیو را انجام داده اطلاع دهید. اگر درد دست چپ بعد آنژیو شدید و غیر قابل تحمل بود برای بهبود آن می‌توانید مسکن مصرف کنید.
خیلی از پزشکان آنژیوگرافی از راه پا را منسوخ می‌دانند و دیگر آن را انجام نمی‌دهند. به این خاطر که در این نوع آنژیوگرافی، برشی که در پا ایجاد می‌شود معمولا بزرگ است و بیمار درد شدیدی را در محل برش تجربه می‌کند. همچنین گاهی بیمار به خاطر زخم و درد این برش، تا چند روز توانایی راه رفتن را ندارد. البته با وجود آنژیو از دست، این مشکل برطرف شده است. یک مزیت اصلی آنژیو از راه دست، پایین بودن احتمال خونریزی در این پروسه است. خطر خونریزی افرادی که آنژیو از راه دست را انجام می‌دهند نصف افرادی است که تحت پروسه آنژیو از راه پا قرار می‌گیرند. همچنین در روش آنژیو از دست، به علت سطحی بودن رگ، تشخیص خونریزی و جلوگیری از آن خیلی راحت‌تر است.
یک مزیت دیگر این پروسه این است که اقدامات مراقبتی پس از آن آسان‌تر هستند. بعد از این که پزشک از دست‌تان آنژیو گرفت می‌توانید بلافاصله روی تخت بنشینید و پزشک فقط یک دستبند فشاری روی محلی که برش ایجاد شده و کاتتر وارد شده می‌بندد. این در حالیست که پس از آنژیوگرافی از راه پا، برای بسته شدن محلی که کاتتر از آن عبور کرده، گاهی نیاز است که ۲-۵ ساعت در یک وضعیت صاف روی تخت دراز بکشید.
علاوه بر این، اگر سابقه حمله قلبی دارید و در حال حاضر دارو مصرف می‌کنید، آنژیو از دست گزینه‌ای ایمن‌تر برای شما در نظر گرفته می‌شود. از آنجایی که در آنژیو از پا احتمال خونریزی شدید وجود دارد پزشک به شما توصیه می‌کند که اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنید، تا مدتی قبل و بعد از آنژیو مصرف این داروها را قطع کنید. قطع مصرف داروهای رقیق کننده خون برای بیمارانی که عارضه قلبی دارند، با خطر حملات قلبی همراه است. این در حالیست که در آنژیو از راه دست، سطح خونریزی پایین‌تر است و به قطع مصرف این دارو نیازی نیست.
پزشک در مراجعات قبل از آنژیو، نحوه آماده شدن برای این پروسه و اقدامات مهم را به شما خواهد گفت. برای مثال از شب قبل از این که تحت پروسه آنژیوی دست قرار بگیرید، نباید چیزی بخورید. همچنین باید موهای دست‌تان را شیو کنید تا پزشک حین انجام آنژیو راحت‌تر به پوست دست دسترسی داشته باشد. درد بدن یا درد دست راست بعد از آنژیوگرافی معمولا تا حدی است که نمی‌توانید رانندگی کنید یا فعالیت بدنی داشته باشید. پس بهتر است با یک همراه به کلینیک مراجعه کنید تا شما را به خانه برساند و پیش شما بماند. در جلسه مشاوره قبل از آنژیو، به متخصص قلب بگویید که چه داروهای گیاهی یا شیمیایی‌ای استفاده می‌کنید. همچنین اگر به یک داروی خوراکی یا موضعی آلرژی دارید، متخصص قلب باید از این موضوع مطلع شود.
روزی که برای انجام آنژیو مراجعه می‌کنید باید مدارک شناسایی و پزشکی‌تان را همراه ببرید. به علاوه اگر پزشک از شما خواسته که آزمایش خاصی را انجام دهید، نتیجه این آزمایش را نیز همراه‌تان بیاورید. گاهی پزشک قبل از این که آنژیو را انجام دهد، یک یا چند آزمایش مثل آزمایش خون، اشعه ایکس از قفسه سینه یا اکوکاردیوگرام از شما می‌گیرد تا اطلاعات دقیق‌تری از سطح سلامت عمومی و آناتومی قلب‌تان به دست آورد. بعد از این که برای انجام آنژیو به مرکز درمانی مراجعه کردید، پرستار یا پزشک شما را به یک اتاق خصوصی می‌فرستد که باید لباس‌تان را عوض کنید و لباس مخصوص بپوشید. بعد از آن باید روی تخت دراز بکشید تا مشخصه‌های حیاتی‌ای مثل فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن‌تان یادداشت می‌شوند.
آنژیو از طریق دست، بسته به نوع مشکل و هدف انجام این پروسه گاهی بین ۲ الی ۳ ساعت طول می‌کشد. قبل از هر اقدامی، پزشک معمولا یک آرام بخش به شما تزریق می‌کند. این دارو شما را بیهوش نمی‌کند بلکه باعث می‌شود کمی خواب آلوده شوید و در وضعیت آرام و بدون استرسی قرار بگیرید. در مرحله بعدی، جراح پوست دست و اطراف آن را ضدعفونی و بی حس می‌کند تا هنگام برش دادن و وارد کردن کاتتر متوجه درد نشوید. سپس برای دسترسی به شریان، یک برش کوچک روی پوست ایجاد می‌کند و به آرامی و بدون فشار زیاد، کاتتر را به شریان مورد نظر در دست وارد می‌کند.
پس از قرارگیری کاتتر در شریان دست، جراح با احتیاط و دقت زیادی آن را به سمت رگی که قرار است ارزیابی کند می‌فرستد. سپس از طریق همین کاتتری که در دست قرار دارد، ماده کنتراست وارد می‌شود. هنگام ورود کنتراست به رگ دست و حرکت آن در رگ، برخی از افراد سوزش خفیفی را تجربه می‌کنند که موقت است. این ماده باعث رنگی و واضح شدن رگ دست می‌شود تا پزشک بتواند یک تصویر اشعه ایکس دقیق از رگ مورد نظر به دست آورد. در مرحله بعدی جراح تصاویری که به دست آمده‌اند را مورد ارزیابی قرار می‌دهد تا ببیند که منشأ مشکل کجاست و رگ‌های خونی تا چه حد آسیب دیده‌اند.
اگر هدف از آنژیوی دست درمان بیماری‌های قلبی عروقی باشد، جراح با استفاده از کاتتر و دیگر ابزار پزشکی، عروق دچار انسداد را باز می‌کند. در آخرین مرحله آنژیو از دست، کاتتر با دقت از دست‌تان خارج می‌شود و محل برش بسته و بانداژ می‌شود. پزشک همچنین چند دقیقه محل برش دست را فشار می‌دهد تا خونریزی قطع شود. برای این که پزشک مطمئن شود آنژیو از راه دست سبب علائم و عوارض جدی‌ای در شما نشده، توصیه می‌کند که مدت کوتاهی در مرکز درمانی بمانید تا علائم حیاتی‌تان تحت نظر باشند.
زمانی که پس از انجام آنژیوی دست به خانه رسیدید، باید تمام مراقبت‌های ضروری پس آنژیو را انجام دهید تا درد دست پس از آنژیو خفیف‌تر شود. یک نکته مراقبتی ضروری این است که هنگام خواب، یک بالش کنارتان قرار دهید و مچ و ساعد دستی که از طریق آن آنژیو انجام شده را روی آن قرار دهید. بهتر است حداقل تا ۱۰ ساعت بعد از آنژیو، مچ دست‌تان را خم نکنید. همچنین تا یک روز هیچ کاری با دست‌تان انجام ندهید و به خودتان استراحت دهید. اگر با دستی که با آن آنژیو انجام داده‌اید، تایپ کنید، با گوشی کار کنید یا کارهای خانه را انجام دهید، احتمال دارد که درد دست دوچندان شود.
تا چند روز و ترجیحا یک هفته پس از آنژیو از دست، هیچ وسیله سنگینی را بلند نکنید. بهتر است تا چند روز پس از آنژیوگرافی حمام طولانی نداشته باشید، بلکه فقط موها و بدن را به صورت مختصر آبکشی کنید. متخصص یا جراح قلب، نکات ضروری درباره زمان تعویض بانداژ و روش‌های مراقبت از زخم را در اختیارتان قرار می‌دهید.
بعد از این که خونریزی قطع شد بهتر است کمی محل زخم دست‌تان را باز بگذارید تا پروسه التیام زخم ناشی از آنژیو تسریع شود. پزشک داروهای مسکن و آنتی بیوتیک را برای درمان درد دست یا پیشگیری از عفونت پس از آنژیو تجویز می‌کند. این داروها را طبق تجویز متخصص قلب مصرف کنید و تا زمانی که تایید نکرده مصرف آن‌ها را قطع نکنید. اگر پزشک به شما نوبت مراجعه پس از آنژیو داده حتما به او مراجعه کنید تا از بروز عوارض جانبی، عفونت و بازگشت مشکلات قلبی جلوگیری کنید.
با این که این روش به طور کلی یک پروسه تهاجمی در نظر گرفته می‌شود اما زمانی که آنژیوگرافی از راه دست انجام شود معمولا سبب بروز عوارض خاصی برای افراد نخواهد شد. با این حال از آنجایی که در این پروسه، کاتتر از طریق شریان به قلب وارد می‌شود همچنان احتمال بروز عوارض جانبی و خطراتی وجود دارد. افرادی که سن بالایی دارند یا از بیماری‌های کلیوی یا دیابت رنج می‌برند، بیشتر از سایر افراد در معرض خطر پس از آنژیوگرافی قرار دارند.
یک عارضه این پروسه، واکنش نشان دادن نسبت به ماده کنتراست استفاده شده حین آنژیو است. برخی از بیماران نیز نسبت به ماده آرام بخش که پزشک برای کاهش درد و استرس استفاده می‌کند آلرژی نشان می‌دهند. اگر در گذشته پروسه‌های این چنینی را انجام داده‌اید و به ماده کنتراست آلرژی داشته‌اید، حتما به متخصص قلب اطلاع دهید. در این شرایط متخصص قلب برای این که در طول آنژیو و بعد از آن مشکلی نداشته باشید، داروهایی را برای شما تجویز می‌کند که مانع از بروز واکنش آلرژیک می‌شوند. این داروهای ضد آلرژی، حداقل باید ۲۴ ساعت قبل از آنژیو مصرف شوند تا بتوانند اثرات پیشگیرانه خود را اعمال کنند. اگر واکنش آلرژیکی که در گذشته نسبت به ماده کنتراست داشتید خیلی شدید بوده، شاید آنژیوگرافی نتواند روش تشخیصی مناسبی برای شما باشد و باید از یک پروسه جایگزین دیگر استفاده کنید.
سایر عوارض آنژیو از دست شامل نامنظم شدن ضربان قلب، آسیب دیدن دیواره قلب و آسیب دیدن عصب‌ها و رگ‌های دست هستند. یک آسیب خطرناک آنژیو از راه دست، لخته شدن خون است که در صورتی که متوجه آن نشوید ممکن است باعث حمله قلبی، سکته مغزی و حتی مرگ شود. به همین خاطر اگر پزشک آزمایش‌ها و نوبت‌های مراجعه‌ای بعد از این پروسه برای شما در نظر گرفته حتما آن‌ها را جدی بگیرید.
حالا که فهمیده‌اید که پس از آنژیو علت درد گرفتن مچ دست چیه، بهتر است بدانید که چه زمان‌هایی نیاز است به متخصص قلب مراجعه کنید. اگر دستورالعمل‌های جراح پس از آنژیو را انجام دهید، داروهایتان را مصرف کنید، از زخم به درستی مراقبت کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید، خطری شما را تهدید نمی‌کند. با این حال اگر پس از آنژیو از راه دست، ضربان قلب‌تان نامنظم شده، ترشحات چرکی یا خونریزی شدید از دست دارید و علائم عفونت را روی دست مورد نظر مشاهده می‌کنید، حتما هر آنچه که اتفاق افتاده را برای جراح‌تان شرح دهید تا جلوی پیشرفت این علائم را بگیرد.
سایر علائم جدی‌ای که نباید آن‌ها را پس از آنژیو نادیده بگیرید شامل تغییر دما یا رنگ پوست دست، عدم برطرف شدن درد دست، ورم شدید، تب کردن و تعریق شدید هستند. اگر پس از آنژیو درد شدیدی در قفسه سینه حس می‌کنید یا برای نفس کشیدن مشکل دارید احتمال بروز مشکلات قلبی وجود دارد پس فورا به متخصص قلب مراجعه کنید.
سخن پایانی
درد دست بعد از آنژیو می‌تواند ناشی از عواملی همچون فشار وارده بر عروق یا التهاب در ناحیه وارد شده به بدن باشد. این درد معمولاً موقتی است اما در برخی موارد می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. ممکن است با بی‌توجهی به این درد، فرد به عوارضی مانند آسیب به عروق، خونریزی یا عفونت مبتلا شود. بنابراین اهمیت مراجعه به دکتر برای درد دست پس از آنژیو بیشتر نمایان می‌شود. اگر شما نیز این درد را تجربه می‌کنید، با پیگیری دقیق‌تر و مراجعه به متخصص، می‌توانید از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنید.
متخصصان کلینیک ما با استفاده از تجربه و روش‌های پیشرفته، به شما کمک می‌کنند تا به‌سرعت این درد را تسکین داده و از عوارض بعدی جلوگیری کنید. با مراجعه به کلینیک ما، شما از مشاوره دقیق و درمان‌های مناسب برخوردار خواهید شد که به بهبود کیفیت زندگی شما کمک می‌کند. حال که با این موضوع آشنا شدید، با مراجعه به دکترهای متخصص درد دست در کلینیک ما، از هرگونه نگرانی و عواقب جدی جلوگیری کنید.