تورم، یکی از مهمترین عوارضی ناشی از شکستگی پا است. ورم پا در اثر ضربه دیدگی پا و مچ پا، عفونت، سفت بستن ناحیه آسیب دیده و آویزان ماندن پا پس از شکستگی ایجاد میشود. درمان ورم پا بعد از شکستگی را باید جدی گرفت.
اغلب مواقع این تورم طبیعی است و خود به خود بهبود مییابد. با این حال بعید نیست که این عارضه به دلیل ایجاد لختگی خون در ساق پا ایجاد شده باشد. در این صورت، ممکن است که این لخته، جابجا شده و با حرکت به سوی ریه و قلب، زمینه را برای بروز آمبولی مهیا سازد. همچنین اگر علت تورم، عفونت باشد، این احتمال وجود دارد که در کل بدن پخش شود و اندامهای دیگر را درگیر نماید. بنابراین، نباید در درمان ورم پا بعد از شکستگی کوتاهی کرد.
بعد از شکستگی پا، مچ پا تا مدتها درگیر ورم است. این تورم، ناشی از التهاب بافتهای نرم مچ پا بوده و یا به علت تنظیم نبودن نفوذپذیری مویرگهای قسمت آسیب دیده پا (به دلیل مختل شدن سیستم عصبی سمپاتیک) به وجود میآید.
روشهای درمان ورم پا پس از شکستگی:
سرد کردن پا: در صورتی که تورم پا، بلافاصله پس از شکستگی ظاهر شود، میتوان از روش سرد کردن برای درمان آن کمک گرفت.
مصرف داروهای ضد التهابی: بسیاری از پزشکان برای کاهش ورم پا و کمک به التیام بافتهای آسیب دیده، مصرف داروهای ضد التهاب نظیر ناپروکسن و ایبوپروفن را تجویز میکنند.
پایین آوردن وزن: کاهش وزن اضافی بدن، به درمان ورم پا بعد از شکستگی کمک شایانی خواهد کرد. همانطور که میدانید، فشار ناشی از اضافه وزن، التهاب پای آسیب دیده را افزایش میدهد.
انجام نرمشهای کششی برای تقویت عضلات: انجام حرکات کششی سبک و آرام برای تقویت عضلات و افزایش جریان خون، بسیار مفید است و به بهبود هر چه سریعتر بیماری کمک میکند.
استفاده از جوراب واریس پا برای بستن مچ پا و یا استفاده از مچ بند کشی: شما میتوانید برای کمک به جوش خوردن هرچه بهتر پا بعد از شکستگی و نیز پیشگیری از آسیبهای بیشتر، مچ پا را ببندید. برای این کار میتوانید از مچ بند کشی و نیز جوراب استفاده کنید.
بالا نگه داشتن پا: اگر بتوانید پای خود را بالاتر از سطح زمین و زانو قرار دهید، احتمالاً ورم پایتان کاهش مییابد. سعی کنید حداقل ۴ مرتبه در طول روز، پای خود را بالاتر از سطح زانو نگه دارید. برای این کار میتوانید از یک بالش کمک بگیرید و پایتان را روی آن قرار دهید تا جریان خون در ناحیه آسیب دیده، بهبود یابد و ورم فروکش کند.
پرهیز از ایستادنهای طولانی مدت و یا آویزان کردن پا: یکی از مهمترین اقداماتی که برای درمان ورم پا پس از شکستگی میتوان انجام داد، اجتناب از هرگونه فشار روی بافتهای آسیب دیده است. فشار بیش از حد به نواحی آسیب دیده، حتماً وضعیت را بدتر میکند. بهتر است تا جایی که امکان دارد، کمتر بایستید و سعی کنید پا را برای طولانی مدت آویزان نگه ندارید.
ساق پا که بین زانو و مچ پا قرار گرفته، قسمتی از اندام تحتانی است. در ساق پا، دو استخوان مهم بدن یعنی درشت نی و نازک نی قرار دارند و در کنار آن ها، عضلات اعصاب و عروق، ساختار این ناحیه از پا را تشکیل داده اند.
شکستگی استخوان ساق، در اثر ضربات شدید (مستقیم یا غیر مستقیم) ایجاد میشود. منظور از ضربات مستقیم، سوانحی مانند تصادف با موتور سیکلت و یا اتومبیل است که معمولاً شکستگی ساق پا در اثر این آسیب ها، یا عرضی است و یا خرد شده.
با توجه به شدت ضربه و با در نظر گرفتن این نکته که موقعیت استخوان درشت نی، دقیقاً زیر پوست است، شکستگیهایی که در این ناحیه اتفاق میافتد، میتواند به راحتی تبدیل به شکستگی باز شود. البته گاهی هم شکستگی ساق پا، ناشی از ضربات غیر مستقیم است که معمولاً در حین ورزش به آن وارد میشود. در این مواقع، مکانیسم شکستگی، به شکل پیچ خوردگی ساق است، خط شکستگی به صورت مارپیچ خواهد بود.
مهمترین نشانه شکستگی ساق پا، درد شدیدی است که بیماران متحمل میشوند. معمولاً این درد، با فشار به محل شکستگی افزایش مییابد و وقتی بیمار محل شکستگی را حرکت میدهد، بیشتر و بیشتر میشود.
راه رفتن بعد از شکستگی پا به ویژه شکستگی ساق پا، ممکن نخواهد بود. در این مواقع، ساق پا، متورم میشود و این احتمال وجود دارد که با جابجایی قطعات شکستگی، شکل ساق پا تغییر پیدا کند. معمولاً اگر شکستگی باز باشد، زخمهای پوستی قابل مشاهده خواهد بود. حتی ممکن است لبه استخوانهایی که در اثر شکستگی دچار آسیب شده اند، از داخل زخم دیده شود.
علائم شکستگی ساق پا را میتوان در این موارد خلاصه کرد:
♦ التهابات ساق پا
♦ تغییر احساس در پا
♦ تغییر در طول ناهموار و شکل پا
♦ استخوانهایی که از پوست بیرون زدهاند
♦ تغییر رنگ و کبود شدن اطراف استخوان ساق
♦ ناتوانی و مشکل در ایستادن، راه رفتن و حتی تحمل وزن
♦ تغییر ظاهری مثل ایجاد یک چادر که در آن استخوان پوست را به بالا هل داده است
♦ در صورت ایجاد شکستگیهای پیوسته، درد موضعی از یک قسمت درشت نی یا چند ناحیه اطراف آن ایجاد خواهد شد.
وقتی که بخشی از استخوان یا تمامی آن میشکند، میگویند شکستگی رخ داده است. جوش خوردن استخوان پس از شکستگی، کمی زمانبر است. استخوانها با روشهای درمانی مختلف، طی چند مرحله جوش میخورند و بهبودی به تدریج حاصل میشود. اما سوال مهم است که جوش خوردن استخوان چه مدت طول میکشد؟
استخوان شکسته، (به ویژه در کودکان) به طرز عجیبی سریعاً جوش میخورد. با گذشت چند هفته پس از آسیب دیدگی منجر به شکستگی، شاهد شکل گرفتن استخوانهای جدید هستیم. اما درمان کامل، زمان بیشتری میطلبد.
مراحل جوش خوردن استخوان:
1. ورم: ترمیم استخوان، از نخستین ساعاتی که شکستگی رخ داده، آغاز خواهد شد. ناحیهای که دچار آسیب شده، به علت تشکیل لخته خون، ملتهب خواهد شد. در وهله اول، سیستم ایمنی دست به کار میشود و سلولهایی را به قسمت آسیب دیده میفرستد. این سلولها وظیفه دارند که تکههای ریز استخوان و انواع میکروب را در این ناحیه از بین ببرند. حالا عروق خونی در قسمتهای آسیب دیده رشد میکند تا استخوانها به سرعت جوش بخورند. گذر از مرحله اول یا مرحله ورم، به یک الی دو هفته زمان نیاز دارد.
2. ترمیم استخوان (۱): در طول ۴ الی ۲۱ روز بعد از شکستگی، دور استخوانی که شکسته، پینه خواهد بست. در این مرحله، کلاژن به آرامی جای لخته خون را میگیرد و دور تازهای از ترمیم آغاز میشود. همانطور که میدانید پینه در قیاس با لخته خون، زمختتر است اما ضخامت آن به پای استخوان نمیرسد. به همین دلیل، ناحیهای که صدمه دیده را گچ میگیرند تا استخوانی که در آستانه ترمیم است، ثابت بماند. در صورتی که استخوان جابجا شود، پبنه نرم را از بین میبرد و روند ترمیم عقب میافتد.
3. ترمیم استخوان (۲): با گذشت دو هفته از شکستگی، سلولهایی به نام استئوبلاست، وارد عمل میشوند. این سلولها قرار است زمینه را برای جوش خوردن استخوان جدید فراهم نمایند. البته که تامین مواد معدنی مورد نیاز برای استحکام و تقویت استخوانها نیز، وظیفه دیگر این سلولها است. در این مرحله، پینه زمخت تشکیل شده و با گذشت ۶ الی ۱۲ هفته پس از شکستگی، برطرف خواهد شد.
4. بازسازی: بازسازی استخوان، یعنی نزدیک شدن به خط پایان جوش خوردن استخوان. در این مرحله، برای تغییر و متعادل سازی، سلولهای استئوکلاست، به میدان میآیند. این سلول ها، وظیفه دارند تا استخوانهای اضافی را که در مرحله ترمیم ایجاد شده اند، تجزیه کنند تا فرم استخوان، به حالت اولیه بازگردد. در این مواقع، راه رفتن پس از شکستگی پا و از سرگیری فعالیتهای عادی، به جوش خوردن استخوان و درمان آن کمک میکند. این فرایند نسبتاً زمانبر است و حتی ممکن است ۹ سال طول بکشد!
راه رفتن بعد از شکستگی پا، استرسزا و کمی نگران کننده است؛ این نگرانی برای سالمندان کمی بیشتر است. با این وجود، عمل به دستورات پزشک، انجام مراقبتهای دوران نقاهت، تمرینات توانبخشی و… میتواند راه رفتن پس از شکستگی پا را سادهتر کند. داشتن یک برنامه توانبخشی اثربخش و انتخاب جراح ارتوپد با تجربه و ماهر را دست کم نگیرید. این میتواند سرعت بازیابی را در بیماران افزایش دهد و بهبود او را تسریع نماید. کلینیک تخصصی ما در خدمت شما است و آمادگی خود را برای ارائه بهترین خدمات به بیماران عزیز اعلام میدارد. هم اینک با ما تماس بگیرید.