شکستگی پا؛ از کاهش تورم و درد تا بازیابی توان حرکتی

شکستگی پا یکی از آسیب‌های شایع است که نیاز به مراقبت و توجه ویژه دارد. علائم خوب شدن شکستگی پا معمولاً پس از گذشت چند هفته از آسیب نمایان می‌شود و شامل کاهش درد، بهبود حرکت و کاهش تورم است. از آنجایی که شکستگی ها انواع مختلف دارند، بنابراین روش های درمان و مدت زمان درمان نیز متفاوت خواهد بود. آگاهی از این علائم به شما کمک می‌کند تا روند بهبودی خود را بهتر مدیریت کنید. در این مقاله، به بررسی مراحل بهبودی، آناتومی پا و ریسک‌فاکتورهای مرتبط با شکستگی خواهیم پرداخت. همچنین، به این سوال پاسخ خواهیم داد که چه زمانی باید به دکتر شکستگی پا مراجعه کرد و چگونه می‌توان از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری کرد.

نشانه‌های خوب شدن شکستگی پا از چه زمانی نمایان می‌شود؟

از آنجا که بسته به هر شکستگی، فرایند درمان و بهبودی متفاوت است و به عوامل متعددی از جمله شدت شکستگی، تعداد استخوان‌های درگیر، نحوه شکستگی، محل شکستگی و نحوه مراقبت‌های پس از آن بستگی دارد، از همین رو پدیداری نشانه‌های خوب شدن شکستگی پا در افراد مختلف متفاوت بوده و می‌تواند بین 4 تا 8 هفته باشد.

آناتومی پا

شکستگی پا علت و علائم متفاوتی دارد و در نتیجه درمان های مختلفی دارند. نکته‌ی قابل توجه این است که در کف پا، ۲۶ استخوان وجود دارد. شکستگی استخوان به علت آسیب‌پذیر بودن پا در برابر لغزش و پیچ خوردگی، بسیار شایع است.

از لحاظ آناتومیک پا سه قسمت پای جلویی، میانی و پای عقب تقسیم می‌شود. استخوان پای عقبی، تالوس و کالکانئوس می باشد. قسمت میانی ۵ استخوان دارد و قسمت بلند جلوی پا که شامل انگشتان نیز می باشد، ۱۹ استخوان دارد.

شکستگی پا

شکستگی پا، یا به صورت کلی شکستگی استخوان به علت اینکه استخوان بافتی بسیار محکم می باشد، در نتیجه آسیب و شکستگی آن به معنی رخداد حادثه‌ای با اعمال نیرو و فشار یا ضربه زیاد است، بنابراین به زمان طولانی برای بهبود نیاز دارد.

 شکستگی بسته به اینکه در کدام محل از استخوان پا رخ داده باشد، درمان متفاوتی را نیاز دارد. درمان شکستگی پا می تواند باز یا بسته باشد که پزشک متخصص ارتوپدی در این باره تصمیم‌گیری می‌کند و  بسته به نوع درمان، مدت زمان درمان متفاوت است.

معمولا بهبود استخوان ها ۶-۷ هفته طول می‌کشد. البته درد و علائم زودتر بهبود می یابد ولی روند ترمیم ۶-۸ هفته زمان می برد.

انواع شکستگی‌ها

1. شکستگی های متاتارس: ‌شکستگی های متاتارس یا همان شکستگی انگشتان، معمولا به خوبی بهبود می‌یابد. اولین متاتارس یا انگشت شصت نیازمند مراقبت‌های بیشتر و درمان های ویژه است. در استخوان میانی، شایع ترین شکستگی، شکستگی استخوان متاتارسال پنجم است.
2.  شکستگی جونز: این نوع شکستگی معمولا با گذشت زمان بدتر می شود به همین دلیل توصیه می شود با فوریت به پزشک مراجعه کنید و توصیه های لازم را انجام دهید. معمولا نباید اجازه دهید وزن بدن‌تان روی این نوع شکستگی‌ها بیفتد و ممکن است به جراحی هم نیاز پیدا کنید.
3. شکستگی لیسفرانک: شکستگی لیسفرانک، شکستگی مفصل خط میخی و وسط پا است. این شکستگی نادر و تشخیص و درمان آن دشوار است. این نوع شکستگی برای تشخیص نیاز به سی تی اسکن دارد و درمان آن نیز در بعضی موارد جراحی است.
4. شکستگی استخوان ناویکولار: استخوان ناولیکولار، استخوان قسمت میانی پا هستند که اغلب ناشی از  شکستگی‌های استرسی‌اند. در این حالت باید کفش مناسب پوشید. گاهی ممکن است شکستگی شدید باشد و نیاز به جراحی پیدا کنید. به طور کلی، در شکستگی های استرسی توصیه می شود حتما به پزشک ارتوپد مراجعه کنید تا درمان لازم را دریافت کنید.
5. شکستگی پاشنه پا: شکستگی استخوان پاشنه پا اغلب در اثر پرش و افتادن رخ می دهد. این شکستگی معمولا نیاز به جراحی دارد و به علت خونرسانی کم نیز بهبود سخت و میزان عفونت زیادی دارد.

علائم بهبود شکستگی پا

زمانی که پای شما دچار شکستگی می شود، مسلما نیاز به اقدامات اولیه وجود دارد و با توجه به نوع شکستگی نیز ممکن است نیاز به جراحی پیدا کنید. پس از آن پزشک معالج شما توصیه های لازم را به شما ارائه می‌کند و شما نیز باید حتما آن ها را به شیوه ای دقیق رعایت کنید.

شکستگی استخوان پا برای بهبودی نیاز به چند ماه زمان دارد. با توجه به نوع شکستگی استخوان، نوع درمان، مدت درمان و حتی عوارض آن تعیین می‌شود. روند ترمیم شکستگی استخوان، یک روند چند مرحله‌ای است و این مراحل از همان لحظه‌ی شکستن شروع می شود.

مراحل بهبودی شکستگی استخوان پا را به ترتیب توضیح می دهیم:

۱- هماتوم:‌ هماتوم یا همان تجمع خون در محل شکستگی، موجب می شود که سلول هایی برای ترمیم نیز وارد استخوان شوند. این هماتوم از استخوان محافظت نیز می‌کنند و حتی اثر فشاری نیز دارد که تسریع بخش ترمیم می باشد. هماتومِ محل شکستگی به حدی مهم است که حتی در صورت نیاز به جراحی از روشی استفاده می شود که هماتومِ محل عمل باز نشده و خارج نشود.

۲- کالوس: کالوس یک بافت شبه استخوانی غنی از کلاژن نرم است که در ناحیه شکستگی تشکیل می‌شود. کالوس در ابتدا نرم است و سپس سفت می شود. تشکیل کالوس با رادیوگرافی بررسی می شود و با توجه به نوع شکستگی و نوع درمان، پیگیری خواهد شد.

۳- استخوان جدید: استخوان جدید به مرور زمان تشکیل می‌شود تا جایگزین کالوس شود. استئوبلاست‌ها یا همان سلول‌های استخوان ساز جدید هفته ها بعد کم کم شروع به استخوان‌سازی می‌کنند.

چند ماه پس از شکستگی، بافت استخوانی کامل می‌شود و اگر شکستگی وسیع نباشد مانند دیگر استخوان های بدن معمولا سفت و سخت می گردد.. معمولا این استخوان های تشکیل شده حتی از استخوان های ابتدایی ضخیم‌تر و قوی تر خواهند شد.

نشانه‌های خوب شدن شکستگی پا

علائم بهبودی در شکستگی پا، پس از دریافت درمان، پس از مدتی کم کم ظاهر می‌شود و شما می‌توانید این علائم را خودتان احساس کنید. ما این علائم را توضیح می‌دهیم اما به یاد داشته باشید برای خوب شدن باید زمان زیادی صبر کنید و نیز حتما تحت نظر پزشک متخصص ارتوپدی باشید.

• علائم رادیوگرافی: علائم رادیوگرافی یکی از شاخصه‌های بهبود یافتن شکستگی پا است که توسط پزشک متخصص ارتوپدی تشخیص داده می‌شود. راستای استخوان و تولید کالوس استخوانی از علائم رادیوگرافیک می باشند که پزشک ارتوپد بر اساس آن تصمیم گیری می‌کند.
• کاهش درد:‌ کاهش درد از اولین مراحل ترمیم استخوان می باشد. دردی که قبلا در اثر شکستگی داشتید، کم‌کم با درمان و شروع بهبودی کاهش می‌یابد. هر چند اگر فشاری به محل آسیب وارد شود، درد تشدید می یابد اما نسبت به درد اولیه کمتر است. اگر گچ گرفته باشید نیز به احتمال زیاد به علت ثابت شدن استخوان، درد زیادی احساس نخواهید کرد.
• دامنه حرکت: دامنه حرکت که در اثر شکستگی استخوان پا، محدود شده بود، پس از درمان، کم‌کم دامنه حرکتی خود را باز می‌یابد. دامنه حرکتی باید توسط پزشک متخصص ارتوپدی بررسی شود تا او بتواند میزان بهبودی شما را ارزیابی کند.
• تورم: کاهش تورم به علت خونریزی و التهاب از اولین علائمی است که در بهبود شکستگی پا ظاهر می شود. تورم پا و تغییر رنگ کبودی کم‌کم از بین می رود و پا ظاهر قبلی خود را به دست می‌آورد.

به یاد داشته باشید نشانه‌های بهبود وضعیت شکستگی پا به هر میزان که باشد، نیازمند مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدی است و همچنین کاردرمانی و فیزیوتراپی طبق توصیه‌ی پزشک متخصص ارتوپدی ضروری‌ست تا شما بتوانید به روند عادی زندگی روزانه بازگردید.

ریسکْ فاکتورهای شکستگی پا

هر چند شکستگی پا معمولا بر اثر تصادفات یا حوادث ناگهانی رخ می دهد، اما عواملی نیز وجود دارد که احتمال شکستگی پا را زیاد می کند. مثلا در فعالیت هایی که ضربات زیاد است یا در ورزش هایی که دور زدن و پیچیدن زیاد می باشد همگی از نمونه‌های موثر بر شکستگی پا هستند.

تکنیک یا تجهیزات ورزشی نامناسب نیز باعث می شود خطاهای ورزشی بیشتر رخ دهد و همچنین هنگامی که بدون گرم کردن بدن، تمرین را شروع می‌کنید، می تواند موجب شود که پا آسیب ببیند. باید به صورت پله پله و قدم به قدم استاندارد فعالیت خود را افزایش دهید.

کار در مشاغل خاص مانند شرایط ورزشی، شرایط فیزیکی یا شرایط خطر سقوط یا حمل کردن وسیله، همگی می‌تواند موجب آسیب پا شود. همچنین پیری و کاهش تراکم استخوان پا را در معرض آسیب قرار می‌دهد.

عوارض شکستگی پا

هر چند شکستگی پا پس از مدتی بهبود می یابد ولی به هرحال یک میزان عوارض به دنبال دارد. هر چند احتمال بروز توامان تمامی این موارد کم است اما نمی‌توان منکر بروز عوارض شد. شما می توانید با مراجعه به پزشک ارتوپدی و آگاهی از شرایط، میزان عوارض را ارزیابی کنید و به کمک دستورالعمل عای او این عوارض را کاهش دهید.

• آرتروز:‌ آرتروز از عوارض شکستگی هایی است که به داخل مفصل کشیده شده و بعد از سال‌ها می‌تواند موجب آرتریت شود. اگر پای شما مدت طولانی است که درد می‌کند و سابقه شکستگی دارید، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا درمان اصولی برای شما آغاز شود.
• عفونت استخوان: عفونت استخوان یا استئومیلیت در شکستگی هایی که باز باشند و با محیط ارتباط داشته باشند، بسیار رخ می دهد
• آسیب عصبی یا عروقی:‌ در مواردی که شکستگی رخ می دهد، ممکن است عصب یا عروقی که در آن ناحیه از روی استخوان عبور می کند آسیب ببیند. در این حالت بی حسی و یا سردی در آن نقطه احساس می شود. اگر این مورد برای شما وجود دارد باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید تا اندام شما دچار مرگ نشود.

چگونه می توان از شکستگی پا جلوگیری کرد؟

اگر فردی هستید که در معرض صدمه به پا هستید، مانند کارگران ساختمانی و یا ورزشکاران، حتما باید از کفش‌هایی استفاده کنید که پاها را در طرفین ساق نیز ساپورت کند تا دچار پیچ خوردگی پا نشوید. هنگام ورزش همیشه از کفش ورزشی مناسب استفاده کنید. زمانی که سوار ماشین هستید، خود را در وضعیت‌های غیرعادی قرار ندهید. خصوصا گذاشتن پا بر روی داشبورد موجب یکی از بدترین نوع شکستگی های پا می‌شود. همیشه کمربند ایمنی خود را ببندید تا ایمنی شما رعایت شود.

برای درمان ورم پا بعد از شکستگی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

چنانچه پای شما دچار شکستگی شده است؛ در بعضی موارد حادثه شدید آنقدر است که باید توسط اورژانس به بیمارستان اعزام می شوید و یا بایستی خود به اورژانس می روید و توسط پزشک متخصص ارتوپدی درمان شوید.

 اما در مواردی نیز ممکن است شما احساس کنید که شکستگی یا پیچ خوردگی رخ داده اما آن چنان حاد نیست؛ در این حالت می توانید به یک پزشک متخصص ارتوپدی در کلینیک مراجعه کنید تا بررسی لازم برای شما انجام شود. معمولا عکس رادیوگرافی یکی از موارد مورد نیاز برای تشخیص شکستگی می باشد. بدیهی است برای درمان ورم پا بعد از شکستگی یا خود شکستگی بهترین گزینه مراجعه پزشک متخصص ارتوپد می‌باشد.

جوش خوردن استخوان چه مدت طول میکشد

درست مشابه پدیداری علائم بهبودی در آسیب پا، اینکه جوش خوردن استخوان چه مدت طول میکشد به عواملی چون نحوه شکستگی استخوان پا، شدت شکستگی، تعداد استخوان‌های شکسته، سرعت رسیدگی و شیوه درمانی پای شکسته، میزان رعایت مراقبت‌های پس از درمان و ژنتیک و تغذیه بیماران متفاوت خواهد بود.

به طور کلی در پاسخ به این سوال، نظر پزشکان این است که مدت زمان بهبودی و جوش خوردن استخوان شکسته چیزی بین یک ماه تا  45روز خواهد بود.

سخن پایانی

شکستگی پا یکی از حوادثی می باشد که معمولا در اثر تصادفات یا اتفاقات ناگهانی رخ می دهد. شکستگی پا باید حتما توسط پزشک متخصص ارتوپدی بررسی و تصمیم گیری شود. از علائم خوب شدن شکستگی پا، کاهش تورم و درد، اصلاح فرم ظاهری و بازگشت دامنه حرکتی هستند.

همچنین نشانه‌های رویت شده در عکس‌های رادیوگرافی نیز کمک‌کننده‌اند. پزشک ارتوپد با توجه به شرایط جسمی شما انجام رادیوگرافی را توصیه می‌کند. مراحل بهبودی از شکستگی پا نیز طولانی می باشد و تا کامل شود، مدت زمان زیادی طول می کشد. اما به یاد داشته باشید، در تمام این مدت باید تحت نظر یک پزشک متخصص ارتوپدی باشید تا روند درمانی به درستی طی شود.

 بررسی های دوره ای و همچنین بازتوانی بعد از درمان از اصول درمان شکستگی پا است که نیازمند مراجعه دوره‌ای به پزشک متخصص ارتوپدی می باشد. بعد از باز کردن گچ‌گیری شما برای بازگشت به زندگی عادی نیازمند اقدامات بازتوانی زیر نظر متخصص ارتوپدی هستید. خوشبختانه در کلینیک ما متخصصان مجرب و ماهری حضور دارند که می‌توانند بهترین تشخیص و درمان را به شما ارائه دهند. شما می‌توانید برای گرفتن نوبت حضوری از طریق شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما اقدام کنید یا از طریق سایت drfxclinic مشاوره آنلاین دریافت کنید. سلامتی شما هدف اصلی مجموعه ماست.