اگر درد سطح دست باعث محدودیت در حرکت یا ضعف دست شود، این ممکن است به علت مشکلات عصبی یا عضلانی باشد که باید تحت درمان قرار گیرد. مراجعه به دکتر برای درد دست و انجام آزمایش‌های دقیق برای تشخیص علت اصلی این علائم ضروری است. در این مقاله به علل، درمان‌ها و روش‌های پیشگیری از درد سطح دست در بارداری خواهیم پرداخت.
بارداری یک دوره فیزیولوژیکی پیچیده است که با تغییرات گسترده در سطوح هورمون‌ها و عملکرد سیستم‌های بدن همراه است. زنان در هنگام بارداری با تغییرات چشمگیری در سطح ترشح برخی از هورمون‌ها مواجه می‌شوند؛ این موضوع یکی از دلایل اصلی درد کف دست در بارداری شناخته شده است. کمی پایین‌تر از این بخش و در عناوین بعدی، علل این عارضه را بررسی کرده‌ایم؛ امّا قبل از آن بد نیست که کمی بیشتر با موضوع تغییرات هورمونی در این دوره آشنا شویم.
افزایش ترشح هورمون پروژسترون: میزان ترشح هورمون پروژسترون در زمان بارداری به‌شدت افزایش می‌یابد. این هورمون به‌سلامت و تغذیه رسانی به جنین کمک می‌کند. یکی از عوارض افزایش ترشح این هورمون، تورم و ملتهب شدن مفاصل است.
تغییرات در سطوح استروژن: یکی دیگر از هورمون‌هایی که در زمان بارداری دچار تغییرات می‌شوند و ممکن است به بافت‌های عضلانی و مفاصل آسیب برساند، هورمون استروژن است. از عوارض تغییرات در سطح ترشح هورمون استروژن می‌توان به گرفتگی عصب‌ها و برخی از ماهیچه‌ها اشاره کرد.
تأثیر هورمون رلکسین: ترشح هورمون رلکسین نیز در دوران بارداری افزایش‌یافته و برای به‌دنیاآمدن نوزاد تقریباً ضروری است. این هورمون ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در سیستم عصبی مرکزی شود که درد و ناراحتی در نواحی مختلف از جمله کف و مچ دست را افزایش می‌دهد.
تغییرات در سیستم ایمنی: جالب است بدانید که در دوران بارداری، عملکرد سیستم ایمنی نیز دچار تغییراتی شده و ممکن فضای لازم برای ایجاد التهابات و عفونت‌ها محیا شود.
به‌طورکلی، تغییرات هورمونی در دوران بارداری مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند؛ پس تغییرات هورمونی ممکن است علت درد در کف و مچ دست و انگشتان در بارداری باشد. اگر درد در سطح دست زمان بارداری خفیف و قابل‌تحمل است، طبیعی بوده و جای نگرانی نیست.
درد سطح دست و انگشتان یکی از علائم شایع در زمان بارداری بوده و معمولاً به‌عنوان سندرم تونل کارپال نیز شناخته می‌شود. همان‌طور که در بخش قبلی هم به آن اشاره شد، این درد ممکن است ناشی از تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی در دوران بارداری باشد. در این بخش از متن می‌خواهیم نگاهی کلی نسبت به علل درد کف و مچ دست در دوران بارداری داشته باشیم.
سندرم تونل کارپال: یکی از علل اصلی درد در سطح دست و انگشتان در بارداری، سندرم تونل کارپال است. در این سندرم، عصبی که از داخل تونل کارپال عبور می‌کند تحت‌فشار قرار می‌گیرد. ملتهب شدن کانال‌های عصبی منجر به ایجاد تغییراتی در بافت‌های مفاصل شده و در نتیجه درد و احساس سوزش در کف و مچ دست و انگشتان احساس می‌شود. (این مورد را در عنوان بعدی بیشتر بررسی خواهیم کرد.)
تغییرات هورمونی: هرگونه تغییر در میزان و سطح ترشح هورمون‌ها ممکن است دلیلی برای ایجاد درد سطح دست زمان بارداری شناخته شود. این تغییرات یکی از دلایلی است که امکان دارد باعث درد کف دست راست در بارداری شود.
افزایش وزن: زنان در دوران بارداری، رفته‌رفته با افزایش وزن بدن مواجه خواهند شد. احتمالاً می‌دانید که افزایش وزن باعث افزایش فشار مضاعف بر بافت‌های عضلانی و مفاصل، به‌ویژه در مناطق حساسی مثل کف و مچ دست‌وپا خواهد شد.
تغییرات در میزان مایعات بدن: افزایش سطح مایعات بدن همچون افزایش فشارخون، باعث ایجاد التهاب در مفاصل و نزدیکی بافت عضلانی شده و در نهایت ایجاد این عارضه می‌شود. برخی از پزشکان بر این باورند که دلیل درد در سطح دست چپ در دوران بارداری، این مورد است.
فشار زیاد بر دست‌ها: ایجاد هرگونه فشار زیاد بر دست‌ها و انگشتان، به‌خصوص در هنگام بارداری، باعث ایجاد احساس درد در کف و مچ دست و انگشتان خواهد شد. توجه به مدت‌زمان استراحت برای زنان باردار بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
برای کاهش درد سطح دست در دوران بارداری، توصیه می‌کنیم که به زمان استراحت، میزان فشارخون و رژیم غذایی توجه داشته باشید. راهکار‌هایی برای پیشگیری و کاهش درد این عارضه وجود دارد که در همین مقاله به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
یکی از شایع‌ترین علل درد سطح دست در دوران بارداری، سندروم تونل کارپال است. طبق تحقیقات انجام شده در سازمان‌های مربوطه، سندروم کارپال معمولاً در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری بیشتر از هر زمان دیگری تجربه خواهد شد؛ دلیل آن هم مربوط به تغییرات سطح ترشح هورمون‌ها در این زمان است.
در کنار درد در سطح دست، احساس سوزش در مچ دست و حتی احساس سنگینی یا گزگز کردن انگشتان نیز گزارش شده که همگی به دلیل این سندروم ایجاد می¬شوند. جالب است بدانید که در کنار تغییرات هورمونی، افزایش حجم مایعات بدن نیز در ایجادشدن این سندروم نقش دارند.
متخصصان برای مدیریت و کاهش درد ناشی از این مشکل توصیه می‌کنند که از دستبندهای مخصوصی که برای این کار طراحی شده‌اند استفاده کنید. همچنین استفاده از تمرینات کششی مناسب، ماساژدرمانی و حتی مدیتیشن و یوگا، در کاهش این درد بی‌تأثیر نیستند. توجه داشته باشید که اگر درد در سطح دست آزاردهنده و کلافه‌کننده شده است، مراجعه به پزشک و بررسی دقیق شرایط در اولویت قرار دارد.
یکی از عوامل بسیار مهمی که در ایجادشدن درد در سطح دست‌وپا در دوران بارداری نقش دارند، افزایش وزن بدن در این دوران است. همان‌طور که می‌دانید افزایش وزن بدن باعث افزایش فشار بر روی دست و پاها خواهد شد. با بالارفتن وزن، بافت‌های ماهیچه‌ای، مفاصل و غضروف‌ها، شرایطی را متحمل می‌شوند که تا حالا تجربه نکرده‌اند؛ به همین دلیل ممکن است در کف و مچ دست و کف پا احساس درد تجربه شود. در این قسمت از مقاله، تأثیرات افزایش وزن بر این عارضه را بررسی می‌کنیم.
تغییرات در حجم و جرم بدن: بالارفتن وزن بدن باعث ایجاد تغییر در حجم و جرم بدن خواهد شد. هرگونه تغییر در حجم و جرم عضلات، باعث ایجاد فشار اضافی بر روی مفاصل، غضروف‌ها، بافت‌های نرم همچون تاندون‌ها و رباط‌ها خواهد شد.
تغییرات در تراکم استخوان‌ها: تغییر در تراکم استخوان‌ها یکی دیگر از تأثیرات افزایش وزن بر سلامت سیستم اسکلت بدن شناخته می‌شود. هرچقدر که وزن بدن افزایش می‌یابد، به همان نصاب نیاز استخوان‌ها به مواد معدنی افزایش خواهد یافت.
تغییرات در مفاصل و بافت‌ها: از دیگر تأثیرات افزایش وزن در دوران بارداری، باید به ایجاد تغییراتی در مفاصل و بافت‌های نرم اشاره کرد. فشار مضاعفی که بر بافت‌ها و مفاصل ایجاد می‌شود، باعث سفت‌شدن آن‌ها شده و درنتیجه انعطاف لازم برای تحمل فشار را نخواهند داشت. همین دلیل برای ایجادشدن احساس درد در کف و مچ دست‌وپا در بارداری کافی است.
تغییرات در قوس ستون فقرات: شاید کمتر کسی به تاثیر افزایش وزن بر قوس ستون فقرات فکر کند؛ با بالارفتن وزن، تغییراتی در قوس ستون فقرات حاصل می‌شود که ممکن است باعث ایجاد فشار بر کتف و شانه‌ها شود. اگر این تغییرات بیش از حد نرمال و طبیعی باشد، می‌تواند منجر به احساس درد در کف و مچ دست و حتی کف پا شود.
لازم است بدانید که با کمک یک رژیم غذایی سالم و مناسب، تمرینات ورزشی منظم و برنامه‌ریزی‌شده، مدیریت سطح استرس، استراحت کافی و خواب منظم، می‌توان به‌راحتی وزن را کنترل کرد. البته فراموش نکنید که قبل از ایجاد هرگونه تغییرات در سبک زندگی با پزشک معالج خود مشورت کنید.
درد در سطح دست در دوران بارداری ممکن است ناشی از مشکلات اسکلتی مختلف باشد. انواع سندروم‌های مربوط به مشکلات استخوانی، برخی از کیست‌ها و برخی از بیماری‌ها مانند آرتروز یا آرتریت، از رایج‌ترین مشکلات اسکلتی هستند که می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند. در ادامه، علائم و ویژگی‌هایی که ناشی از مشکلات اسکلتی – استخوانی هستند و ممکن است علت درد در سطح دست‌وپا شناخته شوند را بررسی می‌کنیم.
درد و سوزش: احساس درد و سوزش در ناحیه کف و مچ دست و کف پا، به‌ویژه اگر در نزدیکی انگشتان احساس شوند، احتمالاً از وجود این مشکل خبر می‌دهند.
درد در شب: اگر درد در سطح دست شب‌ها و قبل از خواب شدت یابد و باعث بی‌خوابی شود، ممکن است دلیلی برای مشکلات استخوانی شناخته شود.
کم‌رنگ‌شدن حس در انگشتان: کاهش حس لامسه در دست‌وپا به‌خصوص در انگشتان، یکی دیگر از نشانه‌ها است.
ورم کردن دست‌وپا: مشاهده تورم در دست و پاها اگر با درد همراه باشد، نیاز به بررسی دارد.
ضعف در دست‌ها: احساس ضعف و کاهش توانایی در انجام وظایف روزمره با دست‌ها می‌تواند یکی از علائم این مشکل محسوب شود.
احساس سوزش یا گرگرفتگی: افرادی که با مشکلات اسکلتی و استخوانی مواجه هستند، چنین چیزی را تجربه می‌کنند.
شکستگی یا احساس بریدگی: یکی از علائم به نسبت نادر مشکلات استخوانی، احساس بریده شدن یا شکستگی استخوان در کف و مچ دست یا پا است.
محدودشدن دامنه حرکتی: برخی مواقع ممکن است حرکت دست از شانه، آرنج، مچ و حتی در انگشتان محدود شود.
تشدید علائم در هنگام انجام فعالیت: کسانی که با مشکلات اسکلتی مواجه‌اند، در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره، کاری یا ورزشی، با تشدید علائم و درد مواجه می‌شوند.
اگر در خانواده و اجدادتان مشکلاتی نظیر انواع آرتریت، پوکی‌استخوان، آرتروز و روماتوئید را مشاهده کرده‌اید، بهتر است در هنگام مواجه‌شدن با علائم ذکر شده، به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا علت دقیق درد کف و مچ دست‌وپا را یافته و برای درمان آن اقدام کنید.
اقدامات نسبتاً ساده‌ای برای پیشگیری و حتی مدیریت درد در سطح دست زمان بارداری وجود دارد که در این بخش می‌خواهیم به معرفی آن‌ها بپردازیم. تکنیک‌های پیشگیری و مدیریت درد، تنها با انجام منظم در گذر زمان نتیجه خواهند داد.
استراحت کافی: داشتن استراحت کافی و اختصاص‌دادن زمان برای ریکاوری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با افزایش‌دادن زمان استراحت، به‌راحتی می‌توان فشار وارده بر اندام‌ها را کاهش داد.
استفاده از دستبندهای مخصوص: استفاده از دستبندهای مخصوصی که برای این کار طراحی و تولید شده‌اند، می‌تواند به حفاظت از دست‌ها در مقابل فشار اضافی کمک کند.
توجه به‌شدت فعالیت روزانه، کار یا ورزشی: در انجام فعالیت‌های روزانه، از جابه‌جایی اجسام سنگین خودداری کنید و حتماً به تکنیک‌های صحیح و امن جابه‌جایی مسلط شوید.
مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی: انجام تمریناتی همچون مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی، به آرامش و تقویت عضلات کمک می‌کند.
استفاده از گرما و سرمادرمانی: استفاده از آب گرم، کیسه آب گرم یا یک حوله گرم، برای ماساژ کف و مچ دست، می‌تواند به تسکین درد کمک کند. همچنین اگر تورم را در دست‌ها یا پاها مشاهده می‌کنید، می‌توانید از یخ و سرمادرمانی برای کاهش ورم استفاده کنید.
تغذیه سالم: یک رژیم غذایی سالم و تغذیه سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی، تأثیرات مثبت چشمگیری در کاهش درد مفاصل خواهند داشت.
کنترل وزن: کنترل‌کردن وزن و توجه به‌تناسب اندام، باعث پیشگیری از ایجاد درد در مفاصل، عضلات و بافت‌ها خواهد شد.
مشاوره پزشکی: مشاوره با پزشک معالج خود یا متخصص ارتوپد، می‌تواند از بسیاری از مشکلات جلوگیری کند.
ناگفته نماند که درد در سطح دست زمان بارداری، در اکثر مواقع طبیعی بوده و جای نگرانی نیست. فقط کافی است که به روش‌های مدیریت و پیشگیری از این عارضه مسلط شوید. در برخی مواقع ممکن است درد سطح دست نشانه‌ای جدی و خطرناک محسوب شود که این موضوع را کمی پایین‌تر از این قسمت بررسی می‌کنیم.
همان‌طور که کمی قبل‌تر هم به آن اشاره شد، درد سطح دست زمان بارداری غالباً طبیعی بوده و جای نگرانی نیست؛ اما مشاهده برخی از نشانه‌ها خطرناک بوده و باید توسط پزشک متخصص بررسی و ارزیابی شوند. در این قسمت از متن به معرفی و بررسی نشانه‌های خطرناک درد در سطح دست در دوران بارداری می‌پردازیم.
تغییرات شدید در حس لامسه:
اگر درد سطح دست هم‌زمان با تغییرات شدید در حس لامسه تجربه شود، این نشانه غیرطبیعی بوده و ممکن است نشانه هشداری برای یک مشکل عصبی مهم تلقی شود.
مشاهده تغییرات در رنگ پوست:
درصورتی‌که درد در سطح دست همراه با تغییرات شدید در رنگ پوست باشد (به‌عنوان‌مثال سفید یا آبی شدن محل درد)، این موضوع ممکن است نشانه یک مشکل عروقی جدی باشد.
تورم شدید:
اگر تورم در قسمت کف و مچ دست بسیار شدید بوده و به طور ناگهانی ایجاد شود، احتمال وجود یک مشکل در گردش خون یا التهاب بسیار زیاد است.
درد حاد:
درد در سطح دست نباید به‌صورت ناگهانی و حاد تجربه شود، در این صورت نشانه‌ای برای یک مشکل جدی¬تر شناخته خواهد شد.
تپش قلب:
اگر همراه با درد سطح دست، تغییرات در ضربان قلب یا ناتوانی حرکت (مثل عدم توانایی در کنترل تعادل بدن) رخ دهد، این مشکل احتمالاً مربوط به یک بیماری عصبی یا قلبی است.
خونریزی یا ترشحات غیرمعمول واژن:
اگر درد سطح دست با خونریزی یا ترشحات غیرمعمول واژن هم‌زمان شود، این مورد را باید به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
تغییرات فشارخون:
اگر تغییرات فشارخون هم‌زمان با درد سطح دست احساس شود، این موضوع نیاز به بررسی و ارزیابی فوری خواهد داشت.
به‌خاطر داشته باشید، تا زمانی که نسبت به علائم احساس بدی ندارید یا کلافه نشده‌اید، قاعدتاً جای نگرانی نیست؛ امّا اگر به هر دلیلی احساس کردید که ممکن است مشکل غیرطبیعی و خطرناک باشد، باید بدانید که بهترین راه برای مطمئن شدن از این موضوع، مراجعه به پزشک متخصص است.
سخن پایانی
درد کف دست در بارداری مشکل رایجی است که ممکن است به دلایل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، التهاب یا آسیب‌های فیزیکی ایجاد شود. این درد معمولاً به دلیل تغییرات ترشحات برخی از هورمون‌ها، افزایش وزن و هرگونه تغییر در ساختار بدن ایجاد می‌شود. بااین‌حال، توجه داشتن به علائم خطرناک و غیرمعمولی که ممکن است در این دوران با آن مواجه شوید، برای حفظ سلامت خود و جنین الزامی است.
انجام درمان‌های خانگی مانند استفاده از کمپرس سردوگرم، تمرینات کششی و تقویتی می‌تواند به کاهش درد کمک کند. روش‌های مختلفی برای درمان این دردها وجود دارد که شامل استراحت، کمپرس سرد یا گرم، فیزیوتراپی و استفاده از آتل‌های مچ دست هستند. درصورتی‌که درد مچ دست به طور مداوم ادامه داشته باشد، مراجعه به کلینیک ما برای مشاوره و درمان‌های تخصصی ما توصیه می‌شود.
در این مقاله سعی کردیم درباره علت درد کف دست و پا در بارداری، روش‌های پیشگیری و علائم خطرناک عارضه درد سطح دست توضیحاتی را ارائه دهیم. در پایان اگر سؤالی دارید حتماً با مشاوران و پزشکان مربوطه در کلینیک ما در ارتباط باشید. ممنون از اینکه تا انتهای این متن همراه ما بودید، موفق، سلامت و شاداب باشید.