شکستگی انگشت کوچک دست؛ دردناک ترین عارضه و راهکارهایی برای درمان آن
شکستگی انگشت کوچک دست یکی از دردناک ترین صدماتی است که نسبت به شکستگی در سایر انگشت ها بیشتر دیده شده است؛ زیرا انگشت کوچک به دلیل داشتن آناتومی ظریف و محل قرارگیری اش بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرد. در ادامه قصد داریم شما را با علائم و درمان شکستگی‌های انگشت دست توسط تشخیص دکتر شکستگی دست آشنا سازیم. پیشنهاد می کنیم که حتما تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
دست از اعضای مهمی است که انسان می تواند به کمک آن محیط اطرافش را احساس نماید. انسان با استفاده از دست به انجام امورات مهم روزمره خود می پردازد. روشن است که آسیب به این عضو خصوصا انگشتان، برای شخص بسیار حائز اهمیت می باشد.
همانطور که می دانید هر نوع ضربه شدید که خارج از حد استقامت استخوان باشد، می تواند موجب شکستگی انگشت دست شود. احتمال شکستگی‌های انگشت دست در سوانح و حوادثی مانند تصادفات رانندگی و یا زمین خوردن بیشتر از سایر انگشتان است.
همچنین ورزشکارانی که به میزان زیادی، انگشتان دستشان را به کار می گیرند در معرض این نوع شکستگی هستند. از این دسته ورزش ها می توان به والیبال، دروازه بانی فوتبال، کشتی، بوکس، هاکی، بسکتبال و ... اشاره نمود.
علاوه بر موارد مذکور در متن فوق ضعف استخوان نیز می تواند موجبات شکستگی انگشت دست را فراهم نماید.
برای جلوگیری از شکستگی‌های انگشت دست، می بایست در وهله اول، رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین دی را در اولویت قرار دهیم تا از بروز پوکی استخوان و سایر بیماری هایی که باعث ضعف استخوان می شود پیشگیری نماییم. همچنین پیشنهاد می کنیم همه افراد به خصوص ورزشکاران با رعایت نکات ایمنی از بروز حوادث تا حد امکان جلوگیری نمایند.
پیش ازین ذکر کردیم که علائم شکستگی انگشت کوچک دست بنابر شدت آسیب دیدگی متفاوت است. درجات مختلف فشار و ضربه، انواع مختلفی از شکستگی را ایجاد می نماید که تفاوت آن تاحدودی به لحاظ ظاهری قابل مشاهده می باشد. انواع مختلف شکستگی انگشت کوچک دست به شرح زیر می باشد.
♦ شکستگی بسته انگشت دست
در این نوع از شکستگی، شدت آسیب به اندازه ای نیست که بافت های مجاور را پاره کند، لذا استخوان شکسته شده یا زخم قابل رویت نیست.
♦ شکستگی باز انگشت دست
در این نوع شکستگی، علاوه بر استخوان بافت های اطراف نیز دچار آسیب شده و زخم و خونریزی نیز ایجاد می شود.
♦ شکستگی انگشت دست بدون جا به جایی
در این نوع از شکستگی استخوان، انگشت دست ترک برداشته و یا میزان آسیب و شکستگی به نحوی است که استخوان در جای خود ثابت می ماند لذا به طور معمول در صورت سالم بودن بافت های اطراف نیازی به جراحی وجود ندارد.
♦ شکستگی انگشت دست با جا به جایی
در این حالت شدت ضربه بالا بوده استخوان از یک یا چندین ناحیه شکسته می شود به صورتی باعث تغییر از موقعیت اصلی می گردد.
♦ شکستگی از نوع چند تکه و دارای جا به جایی
این مورد یکی از انواع شکستگی های فوق می باشد که طی آن استخوان تکه تکه شده و در چند ناحیه دچار جا به جایی می شود.
♦ شکستگی از نوع کنده شده در انگشت کوچک دست
در این نوع از شکستگی به دلیل آسیب و پارگی تاندون یا رباط، استخوان از ناحیه مفصل یا محل اتصال به سایر استخوان و بافت ها جدا می شود.
♦ شکستگی از نوع درهم فرورفته انگشت کوچک دست
شدت در این نوع آسیب به صورتی است که یک استخوان درون استخوان دیگر فرو می رود.
♦ شکستگی از نوع برشی در انگشت کوچک دست
این نوع شکستگی در نتیجه ضربه اعمال شده از دو سمت استخوان ایجاد می شود که استخوان به دو قسمت تقسیم می شود.
به طور معمول افراد در مواجهه با آسیب به انگشتان کوچک دستشان به شدت نگران می شوند و سراسیمه در پی این هستند که بفهمند آیا آسیب منجر به شکستگی انگشت کوچک دست شده است یا خیر؟
به این منظور شما می توانید بعد از مطالعه این بخش از مقاله و آشنایی با علائم شکستگی‌های انگشت دست، در صورت بروز صدمه به انگشت خود یا اطرافیانتان، ضمن آگاهی بیشتری با این چالش رو به رو شوید. برخی از علائم شکستگی انگشت کوچک دست به شرح زیر می باشد:
نخستین علامت شکستگی انگشت دست درد شدید می باشد. این درد ضمن حرکت انگشت افزایش می یابد. لازم به ذکر است که درد انگشت کوچک با توجه به میزان آسیب، درجات مختلفی دارد و در اکثر مواقع تا سایر استخوان های دست انتشار پیدا می کند.
در همان دقایق ابتدایی پس از شکستگی‌های انگشت دست، می توان به علائم شکستگی انگشت کوچک دست که تورم و کبودی است، اشاره کرد. این تورم گاهی روی انگشتان مجاور دست نیز تاثیر می گذارد.
در بعضی موارد شخص احساس بی حسی در ناحیه مجروح را دارد که این امر ممکن است به دنبال ورم انگشت ایجاد گردد.
در مواقعی که ضربه باعث آسیب به ناخن شده باشد، ورم، کبودی و تجمع خون در زیر ناخن نمایان می شود.
گاهی در صورت شدید بودن شکستگی انگشت دست، تغییر شکل استخوان انگشت نیز ایجاد می شود که شامل علائم شکستگی انگشت کوچک دست می باشد.
در صورتی که شکستگی انگشت دست باعث آسیب به بافت های اطراف شود، شاهد خونریزی در محل آسیب دیده خواهیم بود.
همانطور که در بندهای پیشین اشاره کردیم، انگشت دست به دلیل درگیر بودن با فعالیت های روتین انسان، در معرض آسیب و مصدومیت های زیادی قرار می گیرد. شکستگی انگشت دست یکی از موارد شایع شکستگی و دلیل عمده مراجعه به اورژانس می باشد.
پزشک معالج از طریق عکس برداری توسط اشعه ایکس، از وجود شکستگی انگشت دست اطمینان حاصل می کند و بهترین گزینه برای درمان را باتوجه به میزان و نوع شکستگی انتخاب می نماید.
در بازه زمانی وقوع شکستگی تا مراجعه به بیمارستان می توانید جهت کاهش درد و تورم از قرار دادن کمپرس یخ روی محل مصدوم استفاده نمایید و برای ثابت نگهداشتن انگشت آسیب دیده آن را با استفاده از خودکار یا هر وسیله تمیز و مشابه دیگری ببندید. توجه نمایید بایستی در حین آتل بندی، انگشت مجروح را زیاد حرکت ندهید.
در صورت وجود زیورآلاتی مانند انگشتر در انگشت کوچک، آن را بدون ایجاد فشار از انگشت خارج نمایید. (در پاراگراف های بعدی به طرز بستن صحیح آتل در منزل را اشاره کرده ایم). در ادامه این بخش اقداماتی که توسط پزشک در بیمارستان انجام می شود را ذکر می نماییم.
پزشک مجری ابتدا میزان استحکام و استقامت انگشت کوچک را ارزیابی می کند. در شرایطی مانند شکستگی های باز، آسیب دیدگی تاندون ها و رباط ها و آسیب به مفصل انجام عمل جراحی ضرورت پیدا می کند.
در جراحی شکستگی انگشت دست ممکن است در صورت نیاز از پین، پیچ، سیم یا میله های مخصوص برای افزایش ثبات و جلوگیری از تغییر حالت استخوان استفاده شود.
معمولا پزشک جراح دو انگشت مجاور هم را گچ می گیرد تا از حرکت این عضو بازداری شود. لازم است پزشک معالج در طول دوره نقاهت چند مرتبه عکس استخوان انگشت را بررسی نماید تا از صحت روند ترمیم استخوان انگشت مطمئن گردد.
بدیهی است که افراد بعد از بروز شکستگی انگشت دست، برایشان این سوال ایجاد شود که مدت زمان جوش خوردن شکستگی انگشت دست نیاز است؟ لازم است ذکر کنیم که روند بهبود شکستگی انگشت دارای مراحل متفاوتی می باشد و به طور معمول 4 تا 6 ماه به طول می انجامد.
یک ماه پس از درمان، بافتی مشابه غضروف باعث چسبیدن قسمت های شکسته شده انگشت دست می شود. با آغاز این فرآیند، بیمار به صورت تدریجی می تواند انگشت خود را حرکت دهد. تا پایان این 6 ماه پزشک به دفعات انگشت را بررسی می کند به گونه ای در زمان مناسب به درآورن پین از استخوان یا باز کردن گچ انگشت اقدام می نماید.
بیمار در این مدت با مشورت پزشک بایستی به کارشناس فیزیوتراپیست مراجعه کند. استفاده از طب فیزیکی و تمرین های صحیح در منزل و سایر مراقبت های بعد از شکستگی انگشت دست می توان، مدت زمان جوش خوردن شکستگی انگشت دست را سرعت بخشید.
همان طور که در بندهای اخیر ذکر کردیم، فیزیوتراپی انگشت کوچک دست بعد از شکستگی، پس از تجویز متخصص ارتوپد از اقداماتی است که می تواند در جهت کاهش علائم شکستگی انگشت کوچک دست و بهبود روند ترمیم استخوان موثر باشد.
در این روش از تجهیزات مکانیکی، پرتوهای نوری، جریان الکتریسته، ماساژ دستی و حرکات ورزشی استفاده می شود تا انگشت شکسته شده به حالت اول خود بازگردد و قادر به انجام دامنه حرکات لازم شود. در قسمت ذیل به شرح تعدادی از شیوه های درمانی در طب فیزیکی می پردازیم.
♦ لیزردرمانی
لیزر با توان کم، باعث کاهش تورم و درد ناشی از شکستگی انگشت دست و افزایش توانایی ترمیم استخوان آسیب دیده می گردد.
♦ سرما و گرما درمانی
سرما از طریق کاهش جریان خون در انگشت شکسته باعث تسکین درد و رفع تورم می شود. در مقابل، گرما درمانی با بهبود جریان خون در انگشت روند ترمیم را بهبود می بخشد. شایان ذکر است که انجام هر کدام از روش ها می بایست صرفا توسط کارشناس فیزیوتراپیست تجویز گردد.
♦ ماساژ یا کایروپراکتیک
ماساژ دستی انگشت دست به صورت اصولی سبب کاهش درد و ورم و بهبود حرکت می شود.
♦ اولتراسوند
دستگاه اولتراسوند با ارسال امواج صوتی به انگشت، منجر به کم شدن تورم و التهاب می گردد و روند بازسازی و ترمیم استخوان انگشت را بهبود می بخشد.
♦ شاک ویوتراپی
در روش درمانی شاک ویوتراپی ارتعاشات پیوسته، کوتاه و قوی را به سمت عضو مورد نظر ساطع می کنند. شاک ویوتراپی در تحریک سیستم های خوددرمانی بدن موثر است. این روش درمانی به صورت گسترده در فیزیوتراپی برای ترمیم جراحت، بافت آسیب دیده و جوش خوردگی شکستگی ها استفاده می شود.
♦ تحریک الکتریکی
این روش درمانی بی خطر و غیرتهاجمی در ترمیم و مدت زمان جوش خوردن شکستگی انگشت دست موثر واقع می گردد.
درمان شکستگی انگشت دست به اقدامات پزشک در بیمارستان محدود نمی شود. همانطور که اشاره کردیم بیمار بایستی برای رسیدن به سطح توان قبلی اقداماتی را نیز انجام دهد که روش های درمانی فیزیوتراپی از جمله این موارد می باشد. علاوه بر آن، انجام حرکات اصلاحی در منزل با مشورت فیزیوتراپیست، می تواند روش خوبی جهت تسریع روند درمان باشد. برای فراگیری این حرکات، بخش زیر را مطالعه نمایید.
♦ بعد از قرار دادن دست خود روی یک سطح صاف، انگشت کوچک خود را با دستی که سالم است از ناحیه مفصل نزدیک ناخن بلند کنید و مدت 5 ثانیه در این حالت بمانید.
♦ انگشت خود را از ناحیه مفصل میانی نگه دارید و بند بالایی خم کنید و 5 ثانیه نگهدارید.
♦ انگشت کوچک را از ناحیه مفصل میانی خم کنید. 5 تا 8 مرتبه این عمل را تکرار نمایید.
♦ دست مجروح خود را روی میز بگذارید، به صورتی که کف دست به سمت بالا باشد. سپس همه انگشتان خود را به غیر از انگشت کوچک نگهدارید. اکنون انگشت کوچک را بالا برده و بعد از 5 ثانیه رها کنید. این عمل را 2 الی 4 مرتبه انجام دهید.
♦ دست خود را به گونه ای مشت کنید که همه انگشتان در کف دست جمع شوند. 20 تا 30 ثانیه در این حالت باقی بمانید و دستتان را رها کند.
♦ بزرگسالان می توانند بازی هایی مانند گرفتن و رها کردن چینه یا توپ در دست را جایگزین حرکات بالا برای کودکان کنند.
همانطور که پیش از این اشاره نمودیم علت اصلی استفاده از آتل، تاثیر آن در ثابت نگهداشتن انگشت شکسته شده است. به بیان دیگر انگشتان کوچک دست گاهی بنابه دلایلی از حالت نرمال خارج شده و نیاز است بعد از درمان و جا اندازی تا مدتی توسط آتل در جای خودش ثابت بماند. در قسمت زیر به تعدادی از عارضه هایی که ممکن است باعث خروج انگشت از حالت عادی شود، اشاره می کنیم.
♦ خم شدن یا فلکشن
در این نوع عارضه، مفصل انگشت توانایی صاف شدن را ندارد و فرد قادر به مشت کردن دست و گرفتن اجسام نمی باشد. این مشکل در بیماری هایی مثل آرتروز نیز دیده می شود. بستن آتل یا بریس در بهبود این مشکل موثر است.
♦ هایپراکستنشن
این مشکل در شکستگی انگشت دست زمانی ایجاد می شود که مفصل انگشت از حالت طبیعی خود خارج می شود یا به عبارت دیگر بیش از حد باز می شود. در وضعیت مذکور بستن آتل به انگشت بهترین گزینه جهت درمان مفصل می باشد.
♦ ناپایداری مفصل متاکارپ
گاهی شکستگی انگشت دست و یا بیماری های دیگر موجب ناپایدار شدن مفصل میان انگشت کوچک و کف دست می شود. در این حالت حرکت انگشت بسیار دشوار و دردناک خواهد بود. در چنین شرایطی بستن آتل مفید می باشد.
♦ ناپایدار شدن جانبی انگشت
این مشکل در هنگام آسیب دیدگی های رباط و تاندون انگشت کوچک ایجاد می شود که حرکت انگشت را مختل کرده و بسیار دردناک است. ناپایدار شدن جانبی انگشت موجب می شود که انگشت کوچک به سمت انگشت مجاور منحرف گردد. در چنین مواقعی از آتل استفاده می شود.
به طور معمول یکی از اقداماتی که پزشکان ارتوپد جهت درمان شکستگی انگشتان دست انجام می دهند آتل بستن می باشد چرا که پایداری و ثبات انگشت شکسته شده تا مدتی بعد از درمان از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد.
همچنین استفاده از آتل، تورم ناشی از شکستگی انگشت دست را از بین می برد. این ویژگی باعث شده که از آن در درمان دررفتگی، کوفتگی و یا پیچ خوردگی های شدید استفاده شود.
لازم به ذکر است که با استفاده از آتل می توان حتی بیشتر از گچ، حرکات انگشت کوچک را محدود کرد که این امر در فرآیند درمان بسیار مهم است. البته باید به این نکته دقت نمود که استفاده طولانی مدت از گچ یا آتل سبب ایجاد خشکی استخوان و مفصل، درد و آتروفی عضلات می شود. لذا مدت ماندن انگشت در آتل باید تحت نظر پزشک باشد.
شاید بستن آتل به انگشت کاری به ظاهر آسان باشد ولی لازم است ذکر کنیم همانقدر که بستن آتل قبل از رساندن بیمار به بیمارستان مفید است و از حرکت انگشت آسیب دیده جلوگیری می کند، بستن نادرست آتل نیز، ممکن است عواقب زیان باری را برای شخص مصدوم ایجاد نماید. بعد از مطالعه این قسمت و رعایت نکات زیر می توانید در مواقع لزوم از آتل استفاده نمایید.
♦ در مرحله نخست سعی کنید با حفظ خونسردی و آرامش خود، از میزان استرس و ترس بیمار بکاهید.
♦ در صورت وجود دستکش یا انگشتر آن ها را به آرامی از انگشت کوچک خارج نمایید.
♦ سپس برای بستن آتل می توانید از یک وسیله مشابه و تمیز مثل یک تکه چوب یا مقوا استفاده نمایید دقت کنید اگر ابزاری مشابه آتل در خانه نیافتید، می توانید در صورت سالم بودن انگشت مجاور، از آن برای حمایت انگشت کوچک استفاده کنید. البته لازم است ذکر کنیم در این حالت مفصل پایین انگشت ثابت نمی ماند.
♦ لازم است دور آتل را با یک پارچه ببندید تا زبری و ناهمواری آن به انگشت مجروح آسیب بیشتری نزند. برای این کار می توان از قرار دادن گاز استریل در اطراف آتل نیز استفاده نمود.
♦ در صورتی که شکستگی باز است بدون هیچ حرکتی فقط روی آن را پانسمان کنید.
♦ دو آتل را در دو سمت انگشتان کوچک دست قرار دهید طوری که از مفصل بالا و پایین انگشت عبور کند.
♦ سپس دور انگشت را با استفاده از یک پارچه نواری ببندید.
♦ این نکته را در نظر بگیرید که نباید به هیچ عنوان آتل را محکم ببندید زیرا این عمل موجب آسیب به عروق و گاهی آمبولی می گردد.
♦ فرد مصدوم را جهت درمان به بیمارستان منتقل نمایید.
شکستگی انگشت دست و یا سایر استخوان ها در بدن از دردناک ترین دردها محسوب می شود که تا پایان فرآیند ترمیم ممکن است زندگی فرد را مختل نماید. البته که جای نگرانی وجود ندارد و فرد می تواند بعد از انجام مراقبت های لازم و سپری کردن دوره نقاهت، کارکرد اولیه انگشت خود را به دست آورد.
به ندرت بعد از درمان بیمار، شاهد عوارضی هستیم که نشان می دهند انگشت دست به اندازه کافی درمان نشده و قادر به حرکت صحیح نمی باشد که این امر به علت بی حرکت ماندن انگشت به مدت طولانی ایجاد می شود.
تاخیر در جوش خوردن یا عدم جوش خوردگی انگشت نیز از عوارضی است که در صورت بروز به جراحی مجدد نیاز پیدا می کند.
همچنین در شکستگی های باز که زخم شدیدی ایجاد شده است، به ندرت شاهد عفونت نیز هستیم که البته در اکثر مواقع با نظارت و مراقبت می توان از بروز این مشکل جلوگیری نمود.
گاهی در صورت جا به جایی استخوان انگشت و یا چرخش از ناحیه مفصل، انگشت فرد دچار جوش خوردگی اشتباه می شود که چنین شرایطی باعث بدفرمی استخوان انگشت می گردد.
آرتروز یکی دیگر از عوارض نادری است که گاهی به علت ساییدگی مفصل انگشت یا جوش خوردن نادرست استخوان ایجاد می شود. این عارضه بسته به سطح آسیب، بسیار دردناک بوده و همچنین سبب دفرمیته شده استخوان انگشت کوچک می گردد.
در مقاله حاضر تلاش کردیم شما کاربران عزیز را با مسائلی حول محور درمان شکستگی انگشت کوچک دست آشنا سازیم. بعد از مطالعه مطالب فوق می توانید در صورت بروز چنین حوادثی با بکارگیری اقدامات صحیح و حفظ خونسردی در جهت درمان شکستگی انگشت کوچک خود قدم بردارید.