بررسی مهم‌ترین علل درد دست بعد از عمل قلب باز+ تشخیص و درمان
درد دست بعد از عمل قلب باز می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند. در صورت بروز درد دست چپ در هنگام مراقبت‌های بعد جراحی قلب باز، به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص و درمان مناسب انجام شود. دلیل تأکید بر مراجعه به دکتر برای درد دست حساسیت این عمل است. در صورت بروز هرگونه عوارض هرچه زودتر درمان شود بهتر است.
علت درد دست راست بعد از عمل قلب باز می‌تواند به دلایلی همچون آسیب به اعصاب در حین عمل، التهاب، لخته‌شدن خون، آنژین و...باشد. بعد از عمل قلب باز، باید از رژیم غذایی سالم و متعادل استفاده کنید. رژیم سالم شامل میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات، حبوبات و پروتئین‌های کم‌چرب است. از مصرف غذاهای پرچرب، پر شکر و شور خودداری کنید. در این مقاله می‌خواهیم به درد دست و سایر علائم پس از جراحی قلب باز و روش‌های درمان آن‌ها اشاره کنیم.
آنچه در ادامه میخوانید:
تقریباً تمام بیمارانی که جراحی قلب با روش باز انجام می‌دهند گزارش داده‌اند که حتی تا چند ماه پس از این عمل در محل برش ایجاد شده در قفسه سینه علائمی مثل بی‌حسی، درد نسبتاً شدید و حساسیت بسیار زیاد نسبت به لمس را تجربه می‌کنند. اما برخی از این افراد بیان کرده‌اند که علاوه بر درد قفسه سینه، درد در دست پس از جراحی قلب با روش باز را نیز تجربه می‌کنند. این بیماران چندین بار در طول روز دردی را حس می‌کنند که از قلب با سمت شانه و دست چپ کشیده می‌شود. البته گاهی درد ناشی از جراحی قلب با روش باز، دست راست را هم درگیر می‌کند. معمولاً بیشتر این عوارض و دردها پس از جراحی در قلب با وسیله تکنیک باز عادی هستند. ممکن است این دردها تنها زمانی رخ دهند که بیمار لباس‌های تنگ می‌پوشد و اندام‌ها را منقبض می‌کنند.
در حقیقت این دردها و احساسات به روند طبیعی بهبودی عصب‌های کوچکی که حین جراحی در قلب به روش باز قطع شده‌اند مرتبط هستند. زمانی که این عصب‌ها در حال بازسازی و ترمیم هستند، بیش از حد حساس می‌شوند و باعث بروز علائمی مثل درد می‌شوند. ازآنجایی‌که تعداد زیادی از عصب‌ها طی عمل جراحی در قلب با روش باز قطع می‌شوند و پروسه بهبود و بازسازی آن‌ها کمی طول می‌کشد، فرد تا مدت‌ها دچار دردی می‌شود که منشأ آن قفسه سینه است و گاهی به سایر بخش‌های بدن هم کشیده می‌شود.
بسیاری از بیماران علاوه بر درد در دست چپ پس از جراحی قلب به روش باز دچار علائم دیگری نیز می‌شوند. این علائم به‌خاطر عواملی همچون بیهوشی، داروها و عوارض جراحی رخ می‌دهند. یکی از علائمی که بسیاری از بیماران پس از جراحی در قلب با روش باز تجربه می‌کنند، کاهش اشتها و تغییر در عادات غذاخوردن است. همچنین بعد جراحی در قلب با روش باز، طعم غذاها ممکن است برای فرد عجیب و متفاوت باشد و این وضعیت گاهی یک یا دو ماه طول می‌کشد. توصیه می‌کنیم پس از جراحی قلب با روش باز وعده‌های غذایی کوچک و مکرر داشته باشید. زیرا به تغذیه مناسب نیاز دارید تا بدنتان بتواند آسیب‌های ناشی از جراحی را ترمیم کند و دوباره قوی شود. یک رژیم غذایی خوب برای بیمارانی که تحت جراحی در قلب با روش باز بوده‌اند باید حاوی چربی، کلسترول و سدیم پایین و پروتئین بالا باشد. منابع پروتئینی خوب در این دوران شامل ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، لوبیا و آجیل هستند.
برخی از بیماران بیان کرده‌اند که دچار خستگی مفرط، ضعف دست‌وپا و ناتوانی در ایستادن یا نگه‌داشتن اجسام در دست می‌شوند. این حالات کاملاً عادی هستند زیرا یک عمل جراحی حساس داشته‌اید و یکی از ارگان‌های اصلی بدن عمل شده که فعالیت سایر بخش‌های بدن به آن بستگی دارد. یک علامت دیگر، تغییر در حرکات روده و بروز یبوست است. در این وضعیت اگر یبوست ادامه‌دار بود می‌توانید از ملین‌های بدون نیاز به نسخه استفاده کنید.
برخی از بیماران ممکن است در انگشت کوچک و انگشت حلقه دست چپ یا راست خود دچار بی‌حسی، درد یا گزگز شوند. این حالت به علت کشیدگی عصب‌ها هنگام باز شدن قفسه سینه برای جراحی است و به‌تدریج برطرف خواهد شد. برخی از بیماران نیز تا چند هفته پس از جراحی با روش باز، تب با درجه پایین را تجربه می‌کنند. اگر این تب پیشرفت کرد و کل بدنتان داغ و گرم شد بهتر است به جراحتان اطلاع دهید.
برخی از افراد ممکن است بعد جراحی قلب با روش باز، علاوه بر درد دست و قفسه سینه، دچار علائم دیگری مثل اختلالات خواب نیز شوند. این بیماران ممکن است به‌خاطر اثرات بیهوشی، عوارض و دردهای عمل، تغییر در روتین زندگی روزانه و استرس، دچار بی‌خوابی شوند. به‌طورکلی حدود ۲ یا ۳ هفته طول می‌کشد تا الگوی خوابتان به حالت عادی برگردد. برای این که اختلالات خوابتان هر چه زودتر برطرف شوند می‌توانید در طول فعالیت‌هایی را انجام دهید که شما را خسته می‌کنند تا شب‌ها راحت‌تر بخوابید. بهتر است از چرت‌زدن در طول روز خصوصاً اگر بیشتر از ۲۰ دقیقه طول بکشد بپرهیزید زیرا دیگر شب‌ها نمی‌توانید بخوابید. اگر به‌خاطر شدت درد شب‌ها نمی‌توانید بخوابید، حدود ۳۰ دقیقه قبل از خواب، داروهای مسکن مصرف کنید.
بهتر است بالش را طوری قرار دهید که فشار عضلانی را کم کنید و بدنتان به‌خصوص قسمت بالاتنه در راحت‌ترین وضعیت ممکن باشد. اگر حس می‌کنید به‌خاطر اضطراب یا استرس بعد جراحی در قلب با روش باز خوابتان به مشکل خورده است، با همسر، اعضای خانواده یا یک دوست صحبت کنید تا بتوانید آشفتگی ذهنی‌تان را برطرف کنید و راحت‌تر بخوابید. اگر اضطراب و استرستان بعد جراحی با روش باز به‌صورت ناگهانی و بدون دلیل شروع شده و با صحبت‌کردن با نزدیکان و برخورداری از حمایت عاطفی آن‌ها برطرف نمی‌شود، با یک مشاور یا روان‌شناس صحبت کنید. بهتر است شب‌ها از مصرف هر چیزی که کافئین دارد دوری کنید تا روتین خوابتان دوباره تنظیم شود. همچنین می‌توانید قبل از خواب به یک موسیقی آرامش‌بخش گوش کنید یا دوش آب گرم بگیرید تا بهتر به خواب بروید.
هر کدام از افرادی که تحت جراحی قلب با روش باز قرار می‌گیرند، درجات مختلفی از درد را تجربه می‌کنند. اما تقریباً همه آن‌ها دچار درد در قفسه سینه و محل برش می‌شوند. این درد خصوصاً زمانی در بیشترین حالت خود است که شروع به راه‌رفتن می‌کنید. در این شرایط دردی تیز و همراه با سوزش را در قلبتان حس خواهید کرد. برخی از افراد نیز دردهای عضلانی را در نزدیکی شانه و گردن حس می‌کنند.
زمانی که بیمار بیهوش است لوله‌هایی به قفسه سینه او وارد می‌شوند. دلیل استفاده از این لوله‌ها، تخلیه مایعات مضر اطراف قلب است. همچنین بسته به نوع جراحی در قلب با روش باز ممکن است یک لوله تنفسی از طریق گلو وارد ریه‌ها شود تا در حین عمل، اکسیژن کافی برای تنفس تأمین شود. بعد جراحی ممکن است تا چندین روز فرد در محلی که این لوله‌ها وارد شده‌اند احساس درد داشته باشد.
در شرایطی که یکی از شریان‌های قلب مسدود شده باشد، در یکی از روش‌های جراحی با روش باز (به نام جراحی بای‌پس) یک مسیر جدید برای گردش یافتن خون درست می‌شود. این روش درمانی برای برطرف‌کردن انسداد یا تنگ شدن شریان و بهبود بیماری‌های عروق کرونر استفاده می‌شود. در این پروسه، جراح یک رگ سالم را معمولاً از ناحیه قفسه سینه و گاهی ساق پا برمی‌دارد و در بخشی که انسداد ایجاد شده یک مسیر جدید برای گردش یافتن خون درست می‌کند. در این وضعیت عادی است که در ساق پا و محل برش دچار درد یا ورم شوید.
ازآنجایی‌که بعد جراحی قلب به روش باز در حال بهبود از یک عمل جدی هستید، باید برخی اقدامات مراقبتی را انجام دهید که دوره ریکاوری‌تان بدون مشکل سپری شود. معمولاً بیماران بعد جراحی با روش باز باید مدتی را در خانه بمانند و استراحت کنند. این توصیه به این خاطر است که باید مدتی از هر فعالیتی که باعث اضطرابتان می‌شود یا به دست و قفسه سینه فشار فیزیکی وارد می‌کند دوری کنید. زمانی که در خانه هستید تکنیک‌های تنفسی که معمولاً متخصص به شما آموزش می‌دهد را انجام دهید تا ریتم تنفستان به حالت عادی و طبیعی خود برگردد. برخی از نکاتی که در دوران بهبودی پس از جراحی با وسیله تکنیک باز باید انجام دهید شامل این مواردند:
داروهایی که پزشک بعد جراحی قلب با وسیله تکنیک باز برای شما تجویز می‌کند را طبق دستورالعمل و به‌موقع مصرف کنید. به‌علاوه در این دوران به‌هیچ‌عنوان نباید جسم سنگینی را بلند کنید زیرا به دست‌ها، قلب و محل برش فشار زیادی وارد می‌شود.
محل زخم جراحی در قلب به‌وسیله تکنیک باز را از عفونت دورنگه دارید. ازآنجایی‌که زخم این جراحی معمولاً عمیق است، احتمال آلودگی آن توسط میکروب‌ها وجود دارد. بنابراین بهتر است زخم را خشک نگه دارید و با تمیزکننده‌های ضدمیکروبی تمیز کنید.
زمانی که می‌خواهید موقعیت بدنی‌تان را تغییر دهید به‌آهستگی و باحوصله این کار را انجام دهید. برای مثال زمانی که می‌خواهید بلند شوید، سعی کنید فوراً این کار را انجام ندهید تا به زخم یا بخیه‌ها فشاری وارد نشود.
درد دست و قفسه سینه پس از جراحی قلب به‌وسیله تکنیک باز اجتناب‌ناپذیر هستند اما می‌توانید به روش‌های مختلفی تحمل این دردها را آسان‌تر کنید. معمولاً در روزهای اول پس از جراحی در قلب با وسیله تکنیک باز، درد قفسه سینه، درد شانه و درد مفاصل دست در شدیدترین حالت ممکن هستند. در این شرایط برای کنترل درد دست و سایر دردها، پزشک برای یک دوره هفت‌روزه مسکن‌های اپیوئیدی را تجویز می‌کند. اگر بعد یک هفته همچنان در قسمت‌های مختلف بدن‌درد داشتید، بهتر است از سایر مسکن‌ها مثل استامینوفن که اعتیادآور نیستند استفاده کنید. علاوه بر این می‌توانید روی قفسه سینه یا دستتان کرم یا پمادهای موضعی را استعمال کنید. پچ رفع درد عضلات سالونپاس نیز یک روش درمانی عالی و بی‌خطر برای تسکین درد دست پس از جراحی قلب به‌وسیله تکنیک باز است.
اگر نمی‌خواهید برای درمان دلیل دردگرفتن مفاصل انگشتان دست بعد جراحی به‌وسیله تکنیک باز از دارو استفاده کنید می‌توانید یک کمپرس گرم را روزانه ۲۰ دقیقه روی دست قرار دهید. کمپرس گرم باید در دوران ریکاوری پس از جراحی قلب به‌وسیله تکنیک باز، روزانه حداقل ۴ الی ۵ بار استفاده شود تا واقعاً اثرگذار باشد.
اگر درد دست بعد از عمل قلب باز به‌خاطر بد خوابیدن است، حتماً وضعیت خوابتان را اصلاح کنید و از بالش و تشک استاندارد در دوره ریکاوری استفاده کنید. تکنیک‌های ریلکسیشن و مدیتیشن نیز به بهبود درد دست پس از جراحی در قلب به‌وسیله تکنیک باز کمک می‌کنند. ازآنجایی‌که در این دوران وقت آزاد زیادی دارید، از انجام این تمرینات غافل نشوید تا شاهد اثرات جسمی و روحی شگفت‌انگیز آن‌ها باشید.
برای این که درد دستتان پس از جراحی قلب به‌وسیله تکنیک باز شروع نشود باید فعالیت‌های روزمره را طبق زمان‌بندی که پزشک ارائه داده شروع کنید. برای مثال از روز سوم می‌توانید دوش مختصر بگیرید و از صابون‌های ملایم برای شستشوی بدن و محل زخم استفاده کنید. این که بعد گذشت چه مدتی می‌توانید به محل کارتان بازگردید به نوع کار و شدت سختی آن بستگی دارد. معمولاً افرادی که کار آن‌ها به فعالیت بدنی زیادی نیاز دارد حداقل ۲-۳ ماه بعد جراحی در قلب به‌وسیله تکنیک باز می‌توانند به کارشان برگردند.
برای شروع فعالیت‌هایی مثل رانندگی بعد جراحی به‌وسیله تکنیک باز عجله نکنید. حدوداً یک ماه پس از این جراحی می‌توانید برای مسیرهای کوتاه و خلوت، خودتان رانندگی کنید. اما حداقل ۳ ماه باید بگذرد تا بتوانید دوباره مثل قبل رانندگی کنید یا از وسایل نقلیه‌ای مثل دوچرخه و موتور استفاده کنید. این توصیه به این خاطر است که تا مدت‌ها بعد جراحی در قلب به‌وسیله تکنیک باز، درد دست و قفسه سینه و سایر علائمی که دارید در تمرکز و هدایت وسیله نقلیه تداخل ایجاد می‌کنند. درصورتی‌که این توصیه را رعایت نکنید و باوجود درد در سرتاسر بدن رانندگی را شروع کنید ممکن است زندگی خود یا دیگران را به خطر بیندازید. ازآنجایی‌که بعد جراحی‌های حساس مثل جراحی به‌وسیله تکنیک باز، نشستن برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت ممکن است باعث تشکیل لخته خون در پاها شود، بهتر است تا یک ماه از مسافرت‌کردن بپرهیزید. اگر بعد این مدت و در صورت تأیید پزشک، قصد مسافرت را داشتید، بهتر است هر ۲ یا ۳ ساعت یکبار توقفی داشته باشید و کمی راه بروید.
علت درد دست راست بعد از عمل قلب باز چیست؟ معمولاً درد دست راست بعد جراحی به‌وسیله تکنیک باز یک وضعیت نرمال تلقی می‌شود که نیازی به مداخله پزشکی ندارد و با مسکن‌ها و داروهایی که پزشک تجویز کرده در خانه قابل‌کنترل است. اما اگر درد دست چپ یا راست پس از این جراحی خیلی شدید باشد به‌طوری‌که دست نسبت به لمس حساس شود و تکان‌دادن آن دشوار باشد، حتماً باید به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. همچنین متورم، داغ و ملتهب شدن دست پس از جراحی قلب به‌وسیله تکنیک باز نشان‌دهنده لزوم مراجعه به پزشک است.
علاوه بر این اگر در محل برش جراحی در قفسه سینه، خونریزی شدید، درد تیز و تیر کشنده، ترشحات چرکی و ورم را تجربه کردید با جراحتان صحبت کنید و علت این علائم را جویا شوید. یک علامت جدی دیگر پس از جراحی در قلب به‌وسیله تکنیک باز، قرمز و متورم‌شدن بخیه‌ها یا باز شدن آن‌ها است که احتمالاً به‌خاطر واردشدن فشار به بدن و عدم رعایت نکات مراقبتی است. این علامت معمولاً نشان می‌دهد که بخیه یا زخم جراحی عفونت کرده‌اند. البته این عفونت در صورت مراجعه فوری به جراح یا متخصص قلب و عروق خطر جدی‌ای را در پی ندارد و می‌تواند با داروهای خوراکی و یا موضعی کنترل شود.
سخن پایانی
درد دست بعد از عمل قلب باز ASD می‌تواند به چند دلیل رخ دهد. یکی از مهم‌ترین عوامل، تغییرات جراحی و تأثیر عمل بر عضلات و اعصاب ناحیه است که ممکن است باعث درد و ناراحتی شود. همچنین، عوارض جانبی داروهایی که پس از جراحی استفاده می‌شوند، نیز می‌تواند به دلیل ایجاد کشش نادرست یا التهاب عصب بعد جراحی درد ایجاد کند. در مواردی، اختلال در جریان خون بازمی‌گردد و ممکن است موجب درد شود. نکته مهم دیگر، توجه به وضعیت فیزیکی پس از جراحی و انجام تمرینات بازتوانی است.
درد دست چپ بعد از عمل قلب باز یکی از رایج‌ترین علائمی است که اغلب همراه با درد قفسه سینه اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود فرد نگران و کلافه شود. به‌طورکلی بهبود پس از جراحی قلب بازبسته به‌شدت جراحی، سن فرد و سطح کلی سلامت ممکن است حدود ۳ تا ۴ ماه طول بکشد. در آخر اگر با صبرکردن، استراحت‌کردن و رعایت اقدامات لازم در خانه درد دستتان بهبود نیافت، بهتر است به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. برای اطمینان از علت دقیق درد و جلوگیری از تشدید علائم، توصیه می‌شود با پزشک متخصص قلب و عروق در کلینیک ما مشورت کنید.