آنچه بعد از شکستگی استخوان کف دست و درمان آن مهم است، بازیابی قدرت و توانایی دست برای انجام فعالیت‌های قبل از آسیب است. معمولاً برای تمامی بیمارانی که دچار چنین آسیب‌هایی می‌شوند جلسات فیزیوتراپی و مراقبت‌های خانگی مناسب طبق دستور ارتوپد جهت بازیابی سریع‌تر توانایی بسیار مهم است.
تمرینات دستی با مقاومت سبک مانند باندهای لاستیکی یا فشار دادن توپ میتواند در صورت وجود جای زخم یا ایجاد تأخیر اکستانسور کمک کند. بازیابی توانایی‌های مربوط به بافت نرم مانند رباط‌ها و تاندون‌ها یا رشته‌های عصبی ممکن است بیشتر از بازیابی توانایی مربوط به آسیب‌های استخوانی مشکل‌ساز باشد.
استراحت و قرار دادن دست در ارتفاع و همچنین کیفیت آتل نیز مهم است. به‌عنوان‌مثال، آتل‌بندی ضعیف میتواند باعث سفتی، زخم فشاری یا حتی سندرم کمپارتمان شود.
فیزیوتراپیست‌ها از تعدادی تکنیک برای بازیابی حرکت دست، مچ دست و انگشتان استفاده می‌کنند، ازجمله:
شکستگی فالانژها و متاکارپها همان‌طورکه قبلاً هم به آن اشاره کردیم، بسیار شایع است و به انواع باز یا بسته و عرضی، داخل مفصلی، خرد شده، مارپیچی یا مایل طبقه‌بندی می‌شود. شکستگی تافت دیستال شایع است و نوک انگشتان را درگیر می‌کند. شایان‌ذکر است، هماتوم‌های زیر ناخنی (تجمع خون در زیر صفحه ناخن) ممکن است با یا بدون شکستگی زمینه‌ای رخ دهد و میتواند بسیار دردناک باشد.
ترفیناسیون صفحه ناخن و خارج کردن این خون‌مردگی‌ها باید با استفاده از یک دستگاه کوتر یک‌بارمصرف انجام شود یا پزشک میتواند با یک سوزن گیج 18 برای تخلیه هماتوم، این کار را انجام دهد. شکستگی‌های انگشتی که داخل مفصلی، جابجا شده یا زاویه‌دار هستند ممکن است نیاز به تثبیت جراحی داشته باشند و اگر این کار انجام نشود ممکن است باعث بدشکلی و اختلال عملکرد قابل توجهی شوند.
تمامی شکستگی‌های کف دست از شرایط اورژانسی محسوب می‌شوند که باید بیمار سریعاً به اورژانس مراجعه کند تا اقدامات درمانی ابتدایی سریعاً انجام شوند. بیماران مبتلا به این آسیب‌ها باید پس از انجام اقدامات اولیه به یک متخصص ارتوپد خوب جهت پیگیری درمان مناسب ارجاع داده شوند. انواع شکستگی‌های مربوط به کف دست که در اورژانس مورد درمان قرار می‌گیرند، عبارت‌اند از:
1. شکستگی‌های عرضی که بدون تغییر شکل چرخشی آتل‌بندی می‌شوند و به ارتوپدی ارجاع داده می‌شود، معمولاً برای ارزیابی ظرف 72 ساعت باید فرد به ارتوپد مراجعه کند. شکستگی‌های مایل معمولاً درجاتی از تغییر شکل چرخشی دارند و نیاز به کاهش و تثبیت توسط جراح ارتوپد دارند. حتی 10 درجه بد چرخشی میتواند منجر به ناتوانی قابل توجهی شود و نیاز به جراحی دارد.
2. شکستگی‌های متاکارپ از قسمت‌های دوم تا پنجم به چهار ناحیه تشریحی طبقه‌بندی می‌شوند که شامل سر متاکارپ، گردن، قاعده و شفت هستند. شکستگی گردن متاکارپ پنجم شایع‌ترین شکستگی متاکارپ است.
اغلب درنتیجه یک ضربه مشت اتفاق می‌افتد و بنابراین معمولاً به‌عنوان "شکستگی بوکسور " شناخته می‌شود. درمان و جاانداختن این شکستگی‌ها نسبتاً آسان است. بااین‌حال، ارجاع به ارتوپد در عرض 72 ساعت بعد از انجام اقدامات اورژانسی همچنان توصیه می‌شود تا از مدیریت و پیگیری بهینه اطمینان حاصل شود.
این نوع شکستگی، برعکس شکستگی‌های گردن متاکارپ دوم و سوم نیاز به کاهش زاویه آناتومیکی تقریباً قبل از آتل‌بندی یا گچ گرفتن دارند و اگر این امر در اورژانس غیرقابل حصول باشد، ارجاع فوری به جراح انجام می‌شود. شکستگی در قاعده متاکارپ پنجم اغلب با اختلال در مفصل متاکارپ-هامات همراه است و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
3. تشخیص شکستگی‌های پایه متاکارپ انگشت شست داخل مفصلی مهم است. شکستگی‌های بنت از طریق قاعده متاکارپ شست ایجاد می‌شود و مفصل را در قاعده ولار، با دررفتگی یا سابلوکساسیون مفصل کارپومتاکارپ، مختل می‌کند. آن‌ها به ORIF توسط جراح نیاز دارند و با وجود مدیریت بهینه، ممکن است باعث ناتوانی طولانی‌مدت شوند.
به همین ترتیب، شکستگی رولاندو یک شکستگی ناشی از خرد شدن استخوان در قاعده متاکارپ شست است که نیاز به اسپلینت انگشت شست و ارجاع ارتوپدی دارد. این شکستگی‌ها پتانسیل ایجاد ناتوانی طولانی‌مدت را دارند و درمان به‌موقع و صحیح آن‌ها در بازیابی توانایی دست بسیار مهم است.
اگر فکر می‌کنید دست شما شکسته است و یا حتی به آن مشکوک هستید باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید؛ اما تا زمانی که نتوانید به دنبال درمان پزشکی باشید، کارهایی وجود دارند که می‌توانید با انجام آن‌ها به‌درستی از دست خود مراقبت کنید تا وضعیت بدتر نشود و پزشک بتواند آن را ارزیابی کند. این موارد نیز شامل روش‌های کمک‌های اولیه زیر است:
♦ از حرکت دادن دست آسیب‌دیده جدا خودداری کنید. تمام تلاشتان را بکنید تا دست آسیب‌دیده بی‌حرکت بماند. اگر شکستگی طوری است که استخوانی از جای خود خارج‌شده است، سعی نکنید خودتان آن را دوباره به جای درستش برگردانید.
♦ یک کیسه یخ پیچیده شده در حوله یا کمپرس سرد را با دقت روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید تا از تورم جلوگیری شود.
♦ با فشار دادن صحیح و یا بستن یک بانداژ در صورت شکستگی باز از خونریزی جلوگیری کنید.
هدف از کمک‌های اولیه برای شکستگی استخوان کف دست جلوگیری از آسیب‌های بیشتر است. این اقدامات درصورتی‌که به‌درستی انجام شوند، همچنین میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
هرگز به این امید نباشید که شکستگی استخوان کف دست به‌خودی‌خود به‌طور صحیح بهبود پیدا کند. اگرچه ممکن است باکمی بی‌حرکتی یا بی‌محلی استخوان خودبه‌خود جوش بخورد ولی قطعاً درمان درستی انجام نمی‌شود و استخوان به‌درستی در محلی که باید جوش نمی‌خورد.
این شاید در ابتدا بی‌اهمیت جلوه کند ولی کم‌کم باعث آسیب‌های دیگر مانند آرتروز زودرس، دردهای مزمن و طاقت‌فرسا، بدشکلی کف دست، ایجاد استخوان اضافی، کاهش توانایی و عملکرد دست و ... می‌شود که معمولاً هم قابل جبران یا درمان مجدد نیست.
گاهی نیز شکستگی استخوان‌ها طوری است که برای تراز مجدد تنها جراحی کارساز است؛ بنابراین به‌هیچ‌وجه اجازه ندهید شکستگی احتمالی به‌خودی‌خود درمان شود و حتماً در ابتدا به اورژانس و بعد هم به یک ارتوپد خوب و باتجربه برای پیگیری درمان مراجعه نمایید.
معمولاً شکستگی‌های ساده که تنها ترک ایجاد شود یا شکستگی طوری رخ داده باشد که استخوان‌های مجاور از محور اصلی خود خارج نشوند، نیازی به جراحی جهت درمان نخواهند داشت؛ اما درصورتی‌که آسیب شدید باشد و امکان تراز استخوان در جای خود نباشد، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
همچنین ممکن است در طی جراحی به پیچ یا پین‌های فلزی برای نگه‌داشتن استخوان‌های خرد شده در جای خود نیاز داشته باشید. در موارد خاص، حتی ممکن است بیمار به پیوند استخوان نیاز داشته باشد. به طور کلی معمولاً در شرایط زیر جراحی لازم است:
♦ شکستگی باز به این معنی که استخوان طوری شکسته است که پوست را سوراخ کرده است و با خونریزی همراه می‌باشد.
♦ وقتی استخوانی کاملاً خرد شده و نمی‌توان به‌راحتی از روی پوست، استخوان‌ها را در تراز خود قرار داد.
♦ وقتی یک شکستگی به مفصل گسترش می‌یابد.
♦ قطعات استخوان شل
♦ یکی دیگر از علل شایع جراحی چرخش استخوان است که میتواند انگشتان را نیز بچرخاند و بر عملکرد دست تأثیر منفی بگذارد.
♦ همچنین اگر قبلاً دچار شکستگی پنجه دست شده باشید و دستتان گچ گرفته شده باشد ولی بعد از گذشت زمان لازم بهبودی حاصل نشده باشد، ممکن است ارتوپد جراحی را برایتان تجویز نماید.
نشانه های جوش خوردن استخوان برای بیماران مختلف متفاوت است. برخی از این نشانه‌ها برای خود بیمار قابل تشخیص نیست و در عکس‌های رادیولوژی که در زمان‌های مشخص طبق تجویز ارتوپد باید گرفته شود مشخص می‌شوند. برخی از نشانه های جوش خوردن استخوان نیز توسط خود بیمار قابل تشخیص است که عبارت‌اند از:
- کاهش درد
وقتی شکستگی استخوان کف دست رخ می‌دهد درد شدیدی را تجربه می‌کنید، به‌ویژه اگر بخواهید دست آسیب‌دیده را حرکت دهید. این درد میتواند حالت بسیار تیز یا مانند فرو کردن خنجر در دست باشد و با کوچک‌ترین فشاری هم بدتر می‌شود. وقتی شکستگی به‌مرور بهبود پیدا می‌کند این علائم نیز کاهش پیدا خواهند کرد و بعد از چند روز که از گچ گرفتگی یا بستن آتل بگذرد معمولاً درد کاملاً بهبود پیدا می‌کند.
- افزایش دامنه حرکتی
یکی از نشانه های جوش خوردن استخوان، افزایش دامنه حرکتی است. در ابتدای زمانی که دست شما دچار شکستگی می‌شود حتی کوچک‌ترین حرکت برایتان سخت می‌شود ولی وقتی کم‌کم استخوان شکسته شده جوش می‌خورد شما می‌توانید بهتر دست خود را حرکت دهید و این امر نشانه‌ای از این است که استخوان در حال جوش خوردن است.
- کاهش تورم
البته این نشانه را به دلیل گچ گرفتن ممکن است نبینید ولی گاهاً احتمال دارد آن را حس کنید. در ابتدای شکستگی به دلیل هجوم خون به ناحیه شکستگی، تورم زیادی ایجاد می‌شود اما با ایجاد کالوس که قبلاً توضیح دادیم کم‌کم، تورم در محل شکستگی نیز کاهش می‌یابد. بنابراین یکی از نشانه های جوش خوردن استخوان کاهش تورم است.
همان‌طورکه ملاحظه کردید شکستگی استخوان کف دست یکی از آسیب‌های شایع و البته بسیار دردناک است که میتواند فعالیت‌های روزانه شما را مختل کند. این شکستگی در جوانان بیشتر ناشی از ضربه بخصوص در ورزش‌های تماسی مانند بوکس و در افراد با سنین بالاتر میتواند ناشی از کارهای سخت باشد.
آنچه مهم است این است که در صورت بروز علائم شکستگی سریعاً به اورژانس مراجعه کنید تا اقدامات درمانی اولیه حاصل شود و بعد هم جهت پیگیری درمان صحیح و کامل به یک متخصص ارتوپد باتجربه و کار بلد مراجعه نمایید. سهل‌انگاری در این امر میتواند منجر به عدم درمان صحیح و به‌موقع شده و عوارض مختلفی مانند دردهای مزمن، کاهش توانایی حرکتی و ... را ایجاد نماید.
شما می‌توانید جهت ارزیابی‌های کامل درمان دست خود بعد از شکستگی و انجام اقدامات اورژانسی اولیه به مرکز تخصصی ارتوپدی ما نیز مراجعه کنید تا مراحل پیگیری درمان و بازیابی توانایی به‌طور کامل توسط متخصصان و فیزیوتراپ‌های باتجربه و حاذق ما به کمک تجهیزات بروز پزشکی انجام شوند.
شماره تلفن‌های ما جهت برنامه‌ریزی برای مراجعه به این مرکز نیز در بخش تماس با ما قرار گرفته است.