شکستگی مچ پا؛ آسیب ترک خوردگی یا شکستگی به استخوان مچ تا آسیب دیدگی تاندون، رباط
عارضه و حادثه شکستگی مچ پا از نوع شکستگی های بسیار متداول قسمت تحتانی بدن انسان می باشد. در این عارضه یک یا تعدادی از استخوان های داخلی مچ دچار ترک و شکستگی می شوند. احتمالا بهمراه شکستگی استخوان ها آسیب هایی نیز به ناحیه لیگامان ها و رباط ها نیز وارد می شود. از نظر دکتر شکستگی پا در این نوع عارضه ها هرچه تعداد استخوان‌های آسیب دیده و شکسته شده بیشتر باشد، شکستگی مچ ناپایدارتر است.
.webp)
درمان انواع شکستگی مچ پا نسبت به محل شکستگی در مچ، میزان جابجایی قطعات داخلی مچ، تعداد استخوان های شکسته شده و عوامل مختلف دیگر متفاوت می باشد. در ادامه مطلب به انواع روش های درمانی و انواع شکستگی مچ پا بیشتر توضیح می دهیم .
♦ شکستگی در مچ (قوزک خارجی )
در صورتیکه عارضه شکستگی مچ پا ( قوزک خارجی ) بهمراه جابجایی قطعات داخلی مچ نباشد و قسمت مچ کاملا پایدار باشد ، دکتر معالج احتمالا برای تشخیص میزان پایداری و سلامت مفصل مچ از مدل خاصی از عکسبرداری و رادیوگرافی به اسم رادیوگرافی استرسی استفاده می کند.
جهت درمان انواع مختلف شکستگی‌های مچ ( قوزک خارجی ) اغلب مچ را برای حدود شش هفته بوسیله آتل مخصوص و یا قالبگیری گچی بی نگه می دارند. در طی این مدت بهتر است که شخص بیمار از وارد آوردن فشار و وزن بر روی پا بپرهیزد.
در طول دوره درمان همچنین دکتر معالج بصورت متوالی از قسمت مچ بیمار عکسبرداری میکند تا بصورت دقیق اطمینان حاصل نماید که روند درمان با جابجایی قطعات داخلی استخوان های مچ همراه نباشد.
در صورتیکه قطعات داخلی شکسته شده از محل خود جابجا شده باشند و یا مفصل مچ پا تا حدودی ناپایدار باشد باید از روش جراحی شکستگی در مچ استفاده کرد. پزشک جراح برای ثابت نگه داشتن استخوان های شکسته شده و آسیب دیده داخلی مچ، از پیچ و یا پین استفاده می کند .
♦ شکستگی در مچ قسمت داخلی قوزک پا
در صورتیکه عارضه شکستگی‌های مچ (قوزک داخلی) با جابجایی قسمت های داخلی همراه نباشد و پایدار باشد و یا قسمت های شکسته شده بسیار کوچک باشند درمان در بیشتر موارد به صورت غیر جراحی انجام می پذیرد. پزشک مربوطه اغلب توسط یک عکس رادیوگرافی استرسی برای بررسی و معاینه پایداری مفصل مچ پا استفاده می کند.
جهت درمان این نوع از انواع شکستگی مچ پا ( قوزک داخلی) اغلب ناحیه مچ را به مدت حدودا شش هفته به وسیله ی آتل های مخصوص یا قالب گیری های گچی بی حرکت می کنند. در طی مدت بهبودی شخص بیمار باید از فشار آوردن بر روی پا اجتناب نماید. همچنین در طول این مدت دکتر معالج چندین عکس از پا می گیرد تا اطمینان حاصل نماید که روند درمان شکستگی با جابجایی همراه نبوده است .
♦ شکستگی ناحیه پشتی قوزک و مچ پا
قوزک خلفی یا استخوان پشتی مچ که در قسمت پشت و پایینی ترین قسمت درشت نی مچ قرار دارد و قسمت پشتی مفصل مچ را تشکیل می دهد. این نوع از شکستگی در مچ بسیار به ندرت بصورت منفرد رخ می دهد و غالبا همراه با انواع شکستگی های قوزک خارجی و یا داخلی مچ رخ می دهد.
در صورتیکه قطعه استخوان شکسته و جدا شده از استخوان قوزک خلفی تا حدودی بزرگ بوده و تقریبا سطحی بیشتر از 25 درصد مفصل پا از مچ جدا باشد، در نتیجه مفصل مچ ناپایدار می شود و درمان شکستگی‌های مچ باید بوسیله جراحی و عمل شکستگی مچ پا انجام بگیرد. عمل شکستگی مچ پا در این عارضه همانند عمل جراحی شکستگی قوزک داخلی پا می باشد.
♦ شکستگی در مچ ( دو قوزکی)
اسم شکستگی دو قوزکی مچ اصطلاحا برای بیان نوعی از شکستگی‌های مچ بکار می رود که هر دو قوزک داخلی و خارجی مچ دچار شکستگی بشوند . این نوع از شکستگی ها بسیار ناپایدار بوده و اغلب بهمراه در رفتگی در مچ بیمار رخ می دهد.
درمان تمامی این نوع از شکستگی ها ، عمل شکستگی مچ پا بوسیله روش های جراحی است . ثابت نگاه داشتن استخوان های شکسته شده و جابجا شده غالبا بوسیله پیچ و رولپلاک های مخصوصی توسط پزشک جراح انجام می شود.
♦ شکستگی در مچ (سه قوزکی)
در این مدل از شکستگی در مچ (سه قوزکی) همانگونه که از اسم این عارضه مشخص می باشد ، تمامی سه قوزک مچ (قوزک داخلی ، قوزک خارجی و قوزک خلفی) شکسته می شوند . این نوع از شکستگی‌های مچ بسیار ناپایدار بوده و به احتمال بسیار زیادی همراه با در رفتگی و جابجایی کامل مچ رخ می دهد.
درمان این نوع از شکستگی مچ بوسیله عمل شکستگی مچ پا توسط عمل جراحی توسط پزشک متخصص پا و ارتوپد انجام می شود.
برای شکستگی مچ پا چی بخوریم، بدن هر فردی برای اینکه سریعتر بتواند انواع شكستگی های مختلف را درمان نماید، به برخی از انواع مواد غذایی بیشتر نیاز دارد. مهمترین و اصلی ترین مواد غذایی كه بیشتر از دیگر مواد غذایی در فرایند جوش خوردن انواع شكستگی ها نقش مهمی دارند عبارتند از :
♦ كلسیم
مهمترین و اصلی ترین ماده ای كه در داخل بدن برای سرعت بخشیدن به روند جوش خوردن و شكستگی استخوان ها به آن نیاز می باشد ، كلسیم است. كلسیم از اجزای اصلی تشکیل دهنده استخوان ها می باشد و تقریبا 99 درصد از کل كلسیم بدن در استخوان ها وجود دارد.
بدن یك شخص سالم و عادی در وضعیت معمولی تقریبا روزانه یك گرم كلسیم نیاز دارد. ولی در زمان دوران درمان و بهبودی شکستگی مچ پا، بدن به كلسیم بیشتری نیاز دارد .( تقریبا روزانه 2 گرم كلسیم ).
♦ پروتئین
استخوان از یك شبکه در هم تنیده پروتئینی سه بعدی ساخته شده است كه بر روی این شبکه ها مواد معدنی و پروتئینی قرار دارد. پروتئین ها از اصلی ترین مواد تشكیل دهنده استخوان های هر فردی می باشند و بدن انسان برای سرعت بخشیدن به فرایند جوش خوردن شکستگی استخوان ها ، به پروتئین بیشتر نیاز دارد.
برای پاسخ به این سوال که برای شکستگی مچ پا چی بخوریم باید بگوییم که شما باید با مصرف پروتئین ها (غلات و حبوبات. لبنیات و گوشت ) فرایند جوش خوردن استخوان و شکستگی‌های مچ را می توانید تا حدودی سرعت ببخشید .
بهترین منبع پروتئینی انواع لبنیات كم چرب و انواع ماهی ها می باشند. هرچند که گوشت قرمز میزان پروتئین بالایی دارد اما به دلیل برهم زدن تعادل سوخت و ساز كلسیم و فسفر در داخل بدن ، در کل برای رشد استخوان زیاد مفید نمی باشد و احتمالا می تواند روند جوش داد استخوان را به تاخیر بیندازد.
♦ لیزین
ماده لیزین یكی از انواع اسید آمینه است كه وظیفه مهمی در فرایند جذب كلسیم برای بهبود استخوان و درمان شکستگی مچ پا دارد. تقریبا بیشتر موادی كه پروتئین زیادی دارند ، حاوی لیزین زیادی نیز دارند . انواع شیر كم چرب، تخم مرغ ، ماهی ها ، لوبیا و اسفناج سرشار از لیزین می باشند.
♦ ویتامین سی
برای پاسخ به این سوال که برای شکستگی مچ پا چی بخوریم باید بدانید که مصرف ویتامین سی نقش بسیار مهمی را در ساخت كلاژن ایفا می کند و كلاژن نیز قسمت مهمی از شبکه پروتئینی داخلی بافت استخوان می باشد پس این ویتامین برای سرعت بخشیدن به روند درمان و شكستگی استخوان بسیار ضروری است. این ویتامین همچنین برای درمان انواع زخم ها نیز بسیار مفید است .
♦ روی
روی یک ماده بسیار مفید و مهم برای ترمیم بافت های آسیب دیده است پس مصرف روی می تواند در روند ترمیم و بهبودی شكستگی مچ پا نیز بسیار موثر باشد. روی در گیاهانی همچون اسفناج و انواع كلم ها وجود دارد .
همان طور كه مصرف صحیح و به اندازه انواع مواد غذایی مفید اشاره شده در بالا می تواند باعث سرعت بخشیدن به فرایند جوش خوردن شكستگی مچ پا بشود ، برخی دیگر از مواد غذایی و یا داروها می توانند باعث کاهش سرعت روند بهبودی و جوش خوردن استخوان بشوند . با دوری از مصرف موارد اشاره شده در زیر می توانید دوران بهبودی شکستگی استخوان را سریعتر طی نمایید .
بطور کلی مصرف موادی از قبیل نمك ، شكر ، كافئین، روغن های جامد و نوشیدنی های الكلی می توانند باعث تضعیف استخوان ها و کاهش سرعت بهبود شكستگی استخوان ها می شود.
♦ كافئین باعث افزایش میزان دفع ماده كلسیم از طریق ادرار می شود
♦ شكر باعث برهم خوردن تعادل فسفر و كلسیم در داخل بدن می شود
♦ مصرف نمك می تواند باعث عارضه پوكی استخوان بشود
♦ انواع نوشابه های گازدار به دلیل داشتن ماده كربنات و فسفر باعث حذف كلسیم از استخوان می شوند.
♦ انواع شكلات ها شامل مقادیر بسیار زیادی شکر و كافئین هستند كه هر دو این برای سلامت استخوان مضر هستند .
♦ انواع روغن های جامد و شیرهای پرچرب حاوی چربی اشباع حیوانی می باشند و برای استخوان مضر می باشند.
با مصرف مواد غذایی نام برده شده در بالا روند درمان انواع شکستگی های استخوان کند تر می شود .
♦ انواع دارو های مسکن ضد درد
سلول هایی كه در داخل بافت های آسیب دیده و معیوب می باشند موادی را به اسم پروستاگلاندین آزاد میکن میكنند. این مواد آزاد شده در داخل بدن ، باعث ایجاد احساس درد می شود . انواع داروهای ضد درد و ضد التهابی همانند بروفن ، آسپرین، دیكلوفناك و … باعث خنثی شدن این مواد می شود. از سویی دیگر این ماده (پروستاگلاندین ) در فرایند ترمیم بافت های آسیب دیده بسیار نقش مهمی دارد. بنابراین مصرف انواع داروهای ضد درد و مسکن می تواند روند بهبود بافت های آسیب دیده و جوش خوردن شكستگی مچ پا را به تعویق می اندازد.
♦ سیگار
بطور قطع افرادیکه سیگار می كشند شكستگی مچ در انها دیرتر بهبود می یابد و حتی شاید استخوان آن ها جوش نخورد کشیدن سیگار باعث كاهش میزان جریان خون داخل بافت ها شده و استخوان ها برای جوش خوردن به شدت نیازمند جریان خون مناسبی می باشند.
عارضه شکستگی در مچ هنگامی رخ می دهد که استخوان های واقع شده در یک یا دو سمت مچ دچار شکستگی بشوند. اکثر شکستگی های مچ به علت پیچ خوردن ها و یا آسیب دیدگی هایی می باشد که در حین ورزش ، بازی یا تصادف رخ می دهد . تا پیش از 50 سالگی اکثر شکستگی های مچ برای مردان رخ می دهد می افتد اما بعد از 50 سالگی بانوان بیشتر مبتلا به شکستگی در مچ می شوند.
انواع شکستگی مچ پا می تواند سطحی یا بسیار پیچیده باشد و یک الی سه استخوان داخلی مفصل مچ را دچار آسیب کند. انواع ورزش های اصلاحی و روش های فیزیوتراپی برای شکستگی در مچ ، وظیفه مهمی در تسریع روند درمان و بهبودی مچ ایفا می کنند.
♦ بدون جابجایی استخوان های مچ: قسمت های شکسته شده استخوان در محل دقیق خود باقی می مانند.
♦ همراه با جابجایی استخوان های مچ: قسمت های استخوان شکسته شده در زمان وارد آمدن آسیب ،از محل خود جابجا شده اند .
♦ بهمراه خرد شدگی استخوان های مچ پا: آسیب به مچ باعث چند تکه شدن استخوان ها و جابجایی آن ها می شود.
♦ شکستگی های پیچیده استخوان مچ: بافت های نرم و رباط های مجاور استخوان های شکسته شده نیز به شدت دچار آسیب می شوند .
♦ شکستگی های ترکیبی استخوان مچ پا: قسمت های شکسته شده استخوان وارد سطح پوست مچ می شود.
هنگامیکه در هنگام شکستگی در مچ چندین استخوان دچار آسیب و یا جابجایی می شوند، شکستگی باعث بی ثباتی در مچ می شود و به درمان سریع و فوری همانند جراحی مچ پا نیاز می باشد. انواع شکستگی های ترکیبی احتمال بروز عفونت را نیز می توانند به دنبال داشته باشند .
♦ احساس درد بسیار شدید و فوری بعد از پیچ خوردن یا زمین خوردن
♦ در هنگام آسیب و ضربه به مچ پا صدای شکستگی شنیده بشود
♦ التهاب و ورم مچ
♦ ورم یا احساس درد در قسمت مچ
♦ عدم توانایی تحمل وزن بدن بر روی مچ در هنگام ایستادن و یا راه رفتن
♦ ایجاد کبودی و خونمردگی در مچ پا
♦ دردی که با انجام فعالیت افزایش پیدا کرده و در زمان استراحت کاهش یابد
♦ عدم توانایی در استفاده از کفش به علت التهاب و درد مچ پا
در زمان مشاهده چنین علائم و نشانه هایی حتما به پزشک مراجعه نمایید تا بهترین روش درمانی برای شما انجام شود.
انواع شکستگی های مچ که بهمراه جابجایی استخوان شده باشد ، باید تحت عمل شکستگی مچ پا قرار بگیرد. بعد از عمل جراحی استفاده از کفش های محافظ ، مچ بند و یا حتی قالب گچ برای مدت چند هفته الزامی است . همچنین پس از آن عمل جراحی و استفاده از لوازم کمکی نام برده در بالا فیزیوتراپی بعد از عمل شکستگی مچ پا نیز برای بیمار پیشنهاد می شود.
برای انواع شکستگی های مچ که دچار حرکت و جابجایی نشده اند و پس از معاینه و مشاهده تصویرهای اشعه ایکس مشخص شود که شکل و فرم استخوان های پا دچار اختلالاتی نشده است درمان این نوع از شکستگی ها عبارتند از استفاده از عصا ، کفش های مخصوص ، انواع مچ بندها یا بی حرکت نمودن مچ بوسیله گچ به مدت چندین هفته .
معاینه و بررسی شکستگی مچ پا با اشعه ایکس پس از درمان شکستگی‌های مچ جهت تضمین و اطمینان از روند بهبودی اهمیت فراوانی دارد. هنگامیکه روند بهبودی مورد تایید پزشک باشد انواع روش های توانبخشی و فیزیوتراپی مچ پا بهتر است انجام بشود .
بیماران مبتلا به شکستگی در مچ، پس از طی دوران درمان اولیه ( جراحی و ... ) باید از انواع حرکت های تعادلی و استقامتی ، به عنوان قسمتی از روند درمان توانبخشی و فیزیوتراپی انجام دهند تا نتایج بهتری از درمان کسب نمایند.
انجام برخی حرکات ورزشی برای شکستگی‌های مچ پا بسیار مهم و ضروری است بعلت آنکه در هنگام نداشتن تحرک، انعطاف پذیری و تعادل مچ به سرعت از بین می رود. یک فیزیوتراپیست با تجربه مشخص می کند که چه نوع حرکات و ورزش های مچ برای شخص بیمار مناسب می باشد.
در قسمت های پایانی درمان فیزیوتراپی برای شکستگی مچ پا، شروع ملایم انواع فعالیت های روزمره و یا حتی انواع ورزش ها با مشورت فیزیوتراپیست باید صورت بگیرد . هرچند باید دقت بشود که این ورزش ها و فعالیت ها باعث افزایش درد در مچ فرد نشود.
انجام روش های فیزیوتراپی قبل و حتی پس از جراحی مچ مفید و موثر می باشد. در ادامه این مطلب به توضیح بیشتر این روش درمانی می پردازیم.
♦ فیزیوتراپی قبل از عمل جراحی
در مواردیکه پس از آسیب و ضربه به مچ به یک فیزیوتراپیست با تجربه مراجعه نمودید و احتمال شکستگی مچ پا برای شما وجود داشته باشد در ابتدا فیزیوتراپیست باتجربه مراحل اشاره شده در زیر را برای شما احتمالا انجام می دهد:
1. توسط روش استراحت مچ ، کیسه کمپرس یخ ، اعمال سطحی و بالا نگه داشتن پا به کاهش درد مچ و آسیب دیدگی های شدید کمک می کند.
2. با بی حرکت کردن مچ توسط مچ بند های طبی مخصوص دامنه حرکتی مچ را کاملا محدود می کند .
3. برای کم کردن احساس درد و تورم از کیسه های یخ استفاده می کند.
4. به شما نحوه استفاده از عصا یا واکر را بدون اعمال فشار بر مچ آسیب دیده آموزش می دهد .
♦ فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی
در مواردی که برای درمان شکستگی مچ پا به عمل جراحی توسط پزشک جراح نیاز باشد مچ شکسته شده بعد از عمل جراحی در داخل یک قالب گچی و یا کفش های مخصوص شکستگی قرار داده خواهد شد . فیزیوتراپیست با تجربه پس از اینکه پای شما ثابت شد برای کمک به بلند شدن و پایین آمدن از تخت نزد شما مراجعه می کند. شما به مدت حدودا 6 الی 10 هفته پس از عمل نباید هیچگونه وزنی را بر روی مچ عمل شده وارد نمایید. یک فیزیوتراپیست به شما چگونگی استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر را آموزش می دهد .
♦ قدم برداشتن صحیح:
فیزیوتراپیست با تجربه نکات آموزشی و حرکت های مچ پا را به شما آموزش می دهد تا شیوه صحیح راه رفتن طبیعی ، مجددا بازیابی شود. تمرکز دقیق بر روی انجام حرکت های مچ و همچنین زمان بندی قدم ها می باشد. شما می توانید بر روی یک دستگاه تردمیل، زمین صاف بدون شیب یا بر روی پله ها این تمرینات را انجام دهید.
♦ کاهش تورم:
تورم مچ پس از شکستگی مچ پا بسیار شایع می باشد. درمان این نوع التهابات عبارتند از : ماساژ ، استفاده از مچ بند ها، کیسه یخ ، کیسه گرم و بالا نگه داشتن مچ شکسته شده در زمان های استراحت .
♦ انواع ورزش های مخصوص برای درمان شکستگی در مچ:
فیزیوتراپیست بعد از جدا نمودن و باز کردن قالب گچی پا ، یک برنامه دقیق ورزشی برای بیمار آماده می کند تا دامنه حرکتی و همچنین استحکام مچ پای صدمه دیده مجددا بازیابی بشود .
♦ انجام فعالیت های روزمره و ورزشی:
هنگامیکه در دوران بازیابی استقامت و انعطاف مچ می باشید فیزیوتراپیست انواع حرکت های مختلف مچ را برای شروع مجدد فعالیت های ورزشی به شما ارائه می کند. بازگشت به انواع فعالیت های روزمره و ورزشی معمولا پس از گذشت 12 الی 16 هفته پس از شکستگی‌های مچ با مشورت و صلاحدید پزشک امکان پذیر می باشد.
انواع درمان فیزیوتراپی برای شکستگی مچ پا ، برای هر فردی متفاوت است و به میزان آسیب دیدگی، چگونگی روند دوران بهبودی ، داشتن عمل جراحی و یا نداشتن عمل و همچنین میزان سن و وضعیت کلی سلامتی فرد بیمار رابطه مستقیم دارد.
پزشک در هنگامیکه با عکسبرداری توسط اشعه ایکس تایید کند که شکستگی بصورت کامل درمان شده است ، قالب گچ را جدا می کنند. فیزیوتراپیست با انواع برنامه های مخصوص، حرکات اصلاحی و ورزش به شما کمک می کند تا برروی مچ خود فشار وارد نمایید و مجددا انواع فعالیت های روزمره خود را شروع کنید .
انواع روش های درمانی توسط فیزیوتراپی ، ورزش درمانی به منظور درمان انواع شکستگی مچ پا بسیار مهم می باشد. باید پس از تائید روند ترمیم استخوان بوسیله پزشک ارتوپد ، برای بازیابی عملکرد صحیح و طبیعی مچ ، انواع روش های فیزیوتراپی مچ بسیار مهم و ضروری می باشد .
انواع روش های درمانی با حرکات ورزشی در شکستگی مچ پا باید حتما زیر نظر یک فیزیوتراپیست با تجربه و پزشک متخصص ارتوپد انجام بشود و در هنگام افزایش نشانه های درد مچ باید این موضوع را سریعا با فیزیوتراپیست درمیان گذاشت .