تورم دنبالچه؛ یک التهاب پیشرونده بین اتصال دو استخوان

چیزی که در علم پزشکی آن را تورم دنبالچه می‌نامند در واقع یک التهاب پیشرونده است که مفاصل ساکروایلیاک یا همان فاصله‌ای که اتصال دهنده دو استخوان هستند و در پایین ستون فقرات و بالای استخوان لگن قرار دارند. از دید دکتر متخصص دنبالچه این درد عموماً حالتی نادر دارد و رایج نیست. ستون فقرات که کوکسیکس نام دارد، دچار درد می‌شود که آن را درد در قسمت دنبالچه هم می‌شناسند. این درد حالتی موضعی دارد و حساس شدن آن به این شکل است. آن هنگامی که فعالیت‌های نشستنی به مدت طولانی انجام می‌شوند و باعث فشار آمدن به قسمت پایین ستون فقرات می‌شوند درد در قسمت دنبالچه احساس می‌شود.
 

نشانه‌های تورم دنبالچه

مواردی نظیر سیاتیک و کمر درد موجب ایجاد تورم دنبالچه می‌شوند و بیمار ممکن است به مدت طولانی به خاطر تشخیص اشتباه به درمان کمر درد پردازد و هیچ نتیجه نگیرد زیرا منشأ اصلی درد، دنبالچه است. علائم وجود تورم دنبالچه موارد زیر هستند که باید به آن‌ها توجه زیادی شود.
 
• از نشانه‌های تورم دنبالچه دردی است که موقع نشستن در قسمت تحتانی کمر خود به شکل بسیار زیادی حس می‌کنید.
•وقتی که در قسمت دنبالچه فشاری وارد می‌شود درد بسیار زیادی را حس می‌کنید و در صورت لمس کردن آن نیز وضعیت همین است.
• هنگامی که نشسته‌اید و می‌خواهید بایستید و یا بالعکس، درد در قسمت دنبالچه را حس می‌کنید.
• دردی که به خاطر وجود یبوست بسیار شدید حس می‌شود و در صورت دفع مدفوع به مقدار کمتری حس می‌شود.
 
برای کاهش این درد ممکن است درمان‌های ترکیبی بر روی دنبالچه صورت بگیرد و این درمان‌ها می‌توانند به همراه فعالیت‌ها برای جلوگیری کردن از فشار آمدن بیشتر قسمت دنبالچه یا ایجاد تورم دنبالچه برای کنترل کردن یا درمان یا تسکین درد کفایت کنند.
 موارد نادری نیز در این باره وجود دارند که پزشکان تشخیص می‌دهند به دلیل کاهش و تسکین نیافتن درد در قسمت دنبالچه با توجه به گذراندن پروژه اعمال غیر جراحی و انجام حرکات اصلاحی، بهتر است جراحی انجام شود و قسمت دنبالچه به صورت کلی برداشته شود.
در ادامه این مقاله قصد داریم مواردی نظیر تورم دنبالچه، اینکه برای تورم دنبالچه چه باید کرد، درمان تورم دنبالچه و علت درد و تورم دنبالچه چیست را برای شما شرح دهیم. با ما همراه باشید.
 

آناتومی دنبالچه به چه صورت است؟

استخوان دم یا دنبالچه دورترین قسمتی است که در بدن هر پستاندار و در انتهای قسمت ستون فقرات می‌توان یافت. در انسان‌ها استخوان دنبالچه را به ۳ تا ۵ مهره آخر کمر می‌گویند که در انتهای ستون فقرات قرار دارد. در دو دهه اول زندگی انسان استخوان دنبالچه به صورت جداگانه در قسمت کمر تشکیل می‌شود و در دهه سوم زندگی انسان به بقیه ستون فقرات می‌پیوندد و یک استخوان اسفنوئیدی را تشکیل می‌دهد که آن را به عنوان دنبالچه یا استخوان دم می‌شناسیم.
متخصصین ستون فقرات در این قضیه با یکدیگر متفاوت هستند و برخی از آن‌ها این نظر را دارند که استخوان دنبالچه به طور کلی قسمت مفیدی از آناتومی بدن انسان نیست، اتفاقات زیادی در قسمت دنبالچه انسان رخ می‌دهد که معمولاً حاصل از ضربه خوردن و یا آسیب دیدن به خاطر زمین خوردن هست و ممکن است محل درد به آسیب‌های به شدت جدی را برای فرد به ارمغان بیاورد یعنی دردی که مراقبت‌های بهداشتی نمی‌توانند علت آن را تشخیص دهند.
 

دلایل تورم دنبالچه چیست؟

از علت‌های تورم دنبالچه نمی‌توان موارد زیادی را نام برد چون به درستی نمی‌دانیم کدام قسمت از آناتومی بدن موجب ایجاد درد در قسمت دنبالچه می‌شود. به صورت کلی علت درد در استخوان دنبالچه چه شکلی دقیق مشخص نیست که با آن درد دنبالچه نامشخص نیز می‌گویند و به همین علت در این موارد علائم عارضه کنترل می‌شوند.
درد موضعی و التهاب در صورتی که استخوان‌های قسمت دنبال شکل دامنه حرکتی بسیار محدودی دارند را از میزان نرمال بیشتر حرکت دهید مبتلا به تورم دنبالچه چه خواهید شد. در این ناحیه شما التهاب و درد موضعی را حس خواهید کرد.
به وجود آمدن آسیب در ربات‌ها آیا دیسک وستیجیال ممکن است درد و تورم دنبالچه را برای شما به ارمغان بیاورد و همچنین شکستگی استخوان دنبالچه در مواردی نادر یا به وجود آمدن یک تومور و ایجاد عفونت باعث به وجود آمدن تورم دنبالچه می‌شود.
 

تشخیص تورم دنبالچه

تشخیص دادن تورم دنبالچه می‌بایست با گرفتن یک تاریخچه کامل پزشکی و انجام معاینه‌های فیزیکی و گرفتن عکس‌های رادیولوژی و‌ام آر آی برای آزمایش‌های تشخیصی برای به دست آوردن انواع علت‌های عامل درد و تورم دنبالچه گرفته شود. برای تورم دنبالچه معاینه فیزیکی برای حل کردن این عارضه به صورت زیر انجام می‌شود.
 
۱. معاینه قسمت نشیمنگاه و مقعد برای تشخیص وجود هرگونه تومور یا توده که می‌تواند به وجود آورنده علت درد و تورم دنبالچه باشد.
۲. بررسی وجود هرگونه حساسیت در قسمت دنبالچه با لمس کردن آن.
حساسیت به لمس کردن به شکل موضعی مشخصاً یکی از راه‌های فهمیدن وجود هرگونه آرزو در قسمت دنبالچه است. اگر با لمس کردن قسمت دنبالچه، دردی حس نشود پزشک ممکن است تشخیص را بر آن بگذرد که مشکل شما از داشتن درد در آن ناحیه در حالت عادی می‌تواند به علت مواردی نظیر فتق دیسک یا مشکلات دیگر ساختاری در قسمت کمر باشد. آزمایش‌های زیر می‌توانند تشخیص را برای پزشک آسان‌تر کند.
۱. تشخیص دادن عدم وجود شکستگی یا تومور گرفتن عکس رادیولوژی از قسمت دنبالچه و ساکروم.
۲. تشخیص وجود هرگونه تومور عفونت در قسمت ستون فقرات با گرفتن اسکن ‌ام آر آی و رد کردن احتمال هرگونه درد در این ناحیه به دو دلیل. معمولاً گرفتن انواع سی تی اسکن و اسکن کردن استخوان چیز‌های زیادی مشخص نمی‌شود اطلاعات به دست آمده ممکن است ناچیز باشند فلز به طور کلی از آن‌ها استفاده آنچه نمی‌شود؛ زیرا تجربه نشان داده است اکثر اطلاعاتی که آزمایش‌های تصویربرداری به ما می‌دهند می‌توانند وجود هرگونه مشکل در دنبال چرا منفی اثبات کند.
 

پیشنهاد پزشکان درباره این موضوع که برای تورم دنبالچه چه باید کرد؟

از بهترین راه و روش‌هایی که می‌توانند برای درمان تورم دنبالچه و رفع کردن هرگونه وجود درد در این قسمت به بیمار کمک کنند، موارد زیر قابل ذکر هستند. عموماً جوابی که پزشکان برای این پرسش که برای تورم دنبالچه چه باید کرد، اینگونه است که روش‌های درمان تورم دنبالچه که هم اکنون مورد استفاده قرار می‌گیرند غیر تهاجمی هستند و می‌توانند درد دنبالچه را که به صورت موضعی است به خوبی درمان کند. درمان‌های ابتدایی که برای درد دنبالچه صورت می‌گیرند موارد زیر هستند.
 
• یکی از علل مهم بروز درد دنبالچه وجود التهاب در اطراف دنبالچه است عموماً برای افراد در همه حالات در زندگی روزمره ایجاد درد می‌کنند و آن‌ها را از انجام کار‌هایشان باز می‌دارد. به همین علت پزشکان تجویز دارو‌های غیر استروئیدی را مد نظر قرار می‌دهند.
• دومین پیشنهاد پزشکان برای کاهش درد در چند روز اول، گذاشتن کیسه یخ در قسمت دردمند کمر به مدت چند بار در روز است.
• پس از چند روز اول که با کیسه آب یخ بیمار میزان التهاب و درد را کاهش می‌دهد، می‌تواند با گذاشتن کیسه آب گرم به گرم کردن آن ناحیه بپردازد.
• عکس از پزشکان در صورت وجود هرگونه در دنبال شعر به بیماران این مورد را متذکر می‌شوند که از بلند کردن اجسام سنگین و نشستن طولانی مدت در طول روز و همچنین وارد کردن هرگونه فشار زیاد به قسمت دنبالچه خودداری کنند.
 
مورد بعدی که از وارد کردن هرگونه فشار به دنبالچه جلوگیری می‌کند استفاده از یک بالش در قسمت زیر نشیمنگاه هنگام نشستن است. برخی افراد می‌توانند این عمل را با گذاشتن یک بالش دایره‌ای شکل در زیر نشیمنگاه خود هنگام نشستن حل کنند، اما برای افراد دیگر این روش جواب نمی‌دهد و مجبور هستند از لوله‌های یو شکل یا وی شکل استفاده کنند تا قسمت زیر استخوان دنبالچه آن‌ها کاملاً خالی باشد. به علاوه استفاده از بالش در قسمت زیر نشیمنگاه بهتر است به گونه‌ای بنشیند که هیچگونه فشاری به قسمت دنبالچه آن‌ها وارد نشود؛ زیرا در صورت وجود هرگونه شکستگی و عدم تشخیص آن با نشستن نامناسب می‌تواند این شکستگی ضرر جبران ناپذیر را به همراه داشته باشد.
 

مصرف کردن دارو برای درمان تورم دنبالچه

از مواردی که پزشکان می‌توانند برای کاهش التهاب و درد در قسمت دنبالچه برای بیمار تجویز کنند می‌توان به دارو‌های خوراکی یا موضعی اشاره کرد که ضد التهاب و دارای مواد غیر استروئیدی هستند. اما مواردی وجود دارند که در آن‌ها پس از استفاده از دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی و انجام انواع روش‌های درمانی برای مراقبت از قسمت دنبالچه، درد دنبالچه آن‌ها همچنان کاهش نمی‌یابد و در این صورت باید به سرعت به پزشک مراجعه کنند.
هنگامی که به این خاطر به پزشک مراجعه می‌کنید پزشک می‌تواند از دو روش استفاده کند که یکی از آن‌ها به این صورت است که پزشک داروی مسکن شما را با دوز بالا‌تری تجویز می‌کند و میزان تشکیل درد آن را شدیدتر می‌کند. روش دوم اینکه پزشکان استفاده می‌کنند تزریق مستقیم استروئید در ناحیه دنبالچه است که می‌تواند درد آن قسمت را که به شدت زیاد شده است کنترل کند و به حالتی در آورد که برای فرد قابل تحمل باشد.
از دیگر مواردی که پزشکان برای کم کردن درد در ناحیه دنبالچه از آن استفاده می‌کنند بودی که عصبی است که می‌تواند درد‌های شدید را تا حد زیادی کاهش دهد، اما در مواردی نادر عفونت دلیل به وجود آمدن درد در قسمت دنبالچه است مصرف آنتی بیوتیک برای فرد واجب می‌شود و می‌بایست تحت عمل جراحی قرار بگیرد تا ترشحات عفونی و آبسه در ناحیه دنبالچه تخلیه شود.
 
تزریق کردن مواد استروئید برای ترمیم تورم دنبالچه:
در برخی موارد التهاب در ناحیه دنبالچه و البته کم شدن درد در آن ناحیه از تزریق استروئید استفاده می‌کنند. عکس‌های پزشکان این عمل را با انجام این بی‌حسی موضعی تأثیر تزریق استروئید برای کاهش درد افزایش پیدا می‌کند، اما مد نظر قرار دهید که این کاهش درد موقت است و تأثیر آن چند هفته بیشتر طول نمی‌کشد.
این روش مشکل دنبالچه شما را درمان می‌کند و بیشتر باعث کاهش درد می‌شود. تزریق بیش از حد استروئید باعث ایجاد آسیب در استخوان دنبالچه و قسمت تحتانی کمر می‌شود به همین علت پزشکان سالیانه یک الی دوبار بیشتر تزریق استروئید را تجویز نمی‌کنند.
 
بلوک عصب برای ترمیم تورم دنبالچه:
در این روش برای کاهش سطح سیگنال‌هایی که درد را از قسمت دنبالچه به مغز منتقل می‌کنند داروی بی‌حس‌کننده به درون اعصابی که در استخوان دنبالچه وجود دارد حذف می‌شود. میزان اثرگذاری تزریق داروی بی‌حسی در نوری که است همچون از راه استروئیدی بین ۱ و ۲ چند هفته یا چند ماه باقی می‌ماند اما تفاوت آن با تزریق استروئید این است که می‌توانید آن را سالیانه چند بار انجام دهید و به مشکل بر نخورید.
 
جراحی کردن برای ترمیم تورم دنبالچه:
هنگامی که هیچ کدام از روش‌های مطرح شده به کاهش درد بیمار کمک نکند پزشک روش عمل جراحی را به بیمار پیشنهاد می‌دهد تا بتواند درد او را کاهش دهد. قسمتی از استخوان دنبالچه در عمل جراحی توسط جراح خارج می‌شود، اما در برخی موارد جراح تشخیص می‌دهد که ضروری است کلان قسمت به شکل کامل از بدن حذف شود.
از تجربه بیماران می‌توان اکثراً نتیجه را گرفته پس از آن که عمل جراحی بر روی آن‌ها در بیهوشی کامل انجام می‌شود و آن‌ها بعد از آن به هوش می‌آیند، به این نتیجه می‌رسیم که سطح دردی که در دنبالچه حس می‌کردند به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده است، اما بیمارانی نیز بوده‌اند که پس از چند ماه درد به بدن آن‌ها بازگشته است. معمولاً ماندگاری عمل جراحی دنبالچه حدوداً بین چند ماه تا یک سال است، اما به علت عارضه بودن این عمل عموماً روش اول پیشنهادی پزشکان عمل جراحی نیست.
در صورتی که پزشک تشخیص دهد عفونت و تومور از علت درد و تورم دنبالچه در بیمار نیست و این کار را با معاینه کردن و عکسبرداری و آنالیز کردن اسکن‌های رادیولوژی و‌ام آر آی انجام دهد، در نتیجه برای درمان تورم دنبالچه روش‌های غیر جراحی از قبیل اصلاح فعالیت‌ها می‌توانند برای تسکین درد شما روش معمولی باشند.
در صورتی که هر یک از روش‌های درمانی بر روی بیمار جواب دهد و درد تا حد زیادی کاهش یابد بیمار بهتر است انجام فعالیت‌های روزانه خود را با ورزش کردن به صورت هوازی همراه کند؛ زیرا در این حالت می‌تواند با ایجاد کردن جریان خون مواد مغذی در بدن خود به کاهش درد ران قسمت به صورت بیشتری بپردازد و در این حالت آندروفین در بدن تولید می‌شود که وظیفه آن ایجاد خود درمانی طبیعی بدن است.
 

علت درد و تورم دنبالچه چیست؟

 ضربه به عنوان علت ورم و درد دنبالچه
 
انجام زایمان به صورت طبیعی
یکی از عوامل درد در ناحیه دنبالچه انجام زایمان طبیعی به شکل سخت است که به علت فشار آوردن سر نوزاد هنگام خروج از واژن می‌تواند این درد را به همراه داشته باشد. در موارد نادری این فشار ممکن است آسیب دیدن استخوان دنبالچه را به همراه داشته باشد که در حالت‌های رایج کوفتگی و کشیدگی تاندون را به ارمغان بیاورد.
 
وجود ساییدگی در مفاصل
ساییدگی مفاصل در ناحیه دنبالچه که آن را آرتروز مینامند می‌تواند به موارد زیادی ربط پیدا کند که از بین آن‌ها می‌توان به افزایش سن یا انجام حرکات تکراری اشاره کرد.
 
شکل‌های خاص استخوان دنبالچه
استخوان دنبالچه در هر فرد شکل متفاوتی دارد افرادی هستند که تعداد استخوان دنبالچه آن‌ها بیشتر است و در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به درد دنبالچه قرار دارند. بعلاوه افراد دیگری نیز هستند که یک قسمت خار شکل در انتهای استخوان دنبالچه خود دارند که می‌تواند دشمن را آن‌ها را هنگام نشستن آزار دهد.
 
درد در اعصاب دنبالچه
در قسمت فوقانی و جلوی دنبالچه کلافی از اعصاب با نام گانگلیون وجود دارند که در صورت انجام فعالیت‌های بیش از حد اعصاب را تحریک کنند درد مزمن را در بدن فرد در قسمت دنبالچه ایجاد خواهد کرد.
 
اسپاسم عضلات کف لگن
محل اتصال لایه‌های عمقی در عضلات موجود در ناحیه کف لگن استخوان دنبالچه که در صورت وجود اسپاسم و تحریک عضلات آن درد در این ناحیه ایجاد می‌شود که عموماً در قسمتی حس شود که اندکی بالاتر از مقعد وجود دارد.
 
ابتلا به سرطان
یکی از نشانه‌های درد در قسمت دنبالچه تومور‌های خطرناک هستند که به استخوان دنبالچه آسیب می‌زنند و باعث ایجاد درد در آن قسمت می‌شوند. سرطان پروستات و سرطان تخمدان از قبیله این موارد هستند. در مواردی نادر‌تر نیز دیده شده است در برخی مواقع سرطان استخوانی در نوعی خاص در قسمت دنبالچه رخ می‌دهد.
 
ایجاد عفونت و تاثیر آن در تورم دنبالچه
کیست پیلونیدال می‌تواند یکی از دلایل ایجاد تورم و درد در قسمت دنبالچه شود که نوعی بیماری عفونی است و می‌تواند با خارج کردن ترشحات‌ای چرکی قرمز شدن و گرم شدن بسیار آن ناحیه رخ دهد.
 
اضافه وزن
وجود اختلال در حرکت استخوان‌های لگن عموماً به علت اضافه وزن رخ می‌دهد که در صورت مستمر و مداوم بودن این فشار ناحیه دنبالچه دچار درد می‌شود. شاخص توده بدنی در این نوع موارد اهمیت بسزایی دارند که در زنان باید بیشتر از ۲۷/۴ و چهاردهم باشد و در مردان بهتر است حداقل ۲۹/۴ باشد.
 
لاغری به صورت مفرط و تاثیر آن در تورم دنبالچه
عدم وجود چربی در قسمت باسن باعث صدمه دیدن ناحیه دنبالچه می‌شود که به همین دلیل می‌توان لاغری با شدت بسیار زیاد را یکی از دلایل درد در قسمت دنبالچه نامید.
 
جنسیت
زنان عموماً بیشتر در معرض ابتلا به درد در ناحیه دنبالچه هستند؛ زیرا استخوان لگن آن‌ها زاویه بیشتری دارد و بزرگتر است البته هنگام زایمان ممکن است استخوان دنبالچه فشار زیادی وارد شود به همین علت می‌تواند درجات در آن ناحیه به همراه داشته باشد.
 
سن و سال و تاثیر آن در تورم دنبالچه
در افراد سالمند به دلیل اینکه دیسک‌های موجود بین استخوان‌های دنبالچه دچار فرسودگی می‌شوند استحکام آن‌ها هنگام قرار گرفتن بر روی هم افزایش پیدا می‌کند و به همین علت قرار گرفتن آن‌ها بر روی هم حالتی ثابت پیدا می‌کند و در نهایت موجب ایجاد استرس در آن‌ها و وارد شدن فشار و درد بر روی استخوان دنبالچه می‌شود.
 

سخن پایانی

جراحی برای حل کردن درد قسمت دنبالچه آخرین پیشنهاد اکثر پزشکان است و در صورتی انجام می‌شود که عمل‌های غیر تهاجمی برای کاهش درد و یا درمان درد در قسمت دنبالچه کارساز نباشند. کوکسیژکتومی که نام این عمل جراحی است ممکن است با برداشتن کامل استخوان دنبالچه و تنها قسمتی از آن همراه شود.
دوره بهبودی توسط انجام این جراحی طولانی‌تر از انجام روش‌های غیرتهاجمی و غیرجراحی هست. از مضرات این جراحی می‌توان به وجود درد یا عفونت اشاره کرد که باعث می‌شود این آخرین گزینه پیشنهادی توسط پزشکان باشد. در این مقاله سعی کردیم مواردی از قبیل تورم دنبالچه، اینکه برای تورم دنبالچه چه باید کرد، درمان تورم دنبالچه چیست و علت درد و تورم دنبالچه چه می‌تواند باشد را برای شما شرح دهیم. ‌امیدوارم موارد گفته شده برای شما مثمر ثمر واقع شده باشند.