بسیاری از افراد در طول زندگی خود با مشکل خارش دنبالچه مواجه خواهند شد. این علائم، معمولا در سنین 30 تا 50 سالگی بروز می‌یابند، اما کودکان و نوجوانان هم ممکن است به این مشکل مبتلا شوند. افراد می‌توانند برای تسکین از درمان خانگی خارش دنبالچه استفاده نمایند.
ممکن است سوزش و خارش مقعدی برای افرادی از هر سن و جنسیت ایجاد گردد. از شایع‌ترین دلایل آن می‌توان به بواسیر یا هموروئید، بی اختیاری در دفع، مصرف غذا های تند و آلرژیک، اسهال یا یبوست مزمن، زخم مقعدی، اختلالات یا التهابات روده‌ای، عدم رعایت بهداشت در ناحیه مقعدی و شوینده‌های تحریک کننده پوست اشاره کرد.
افرادی که به این بیماری دچار می‌شوند خارش دنبالچه را در خانه با رعایت دستورات متخصص مربوطه کنترل و حتی درمان مینمایند. بهتر است محل سوزش را نخارانید زیرا انجام این کار فقط سبب افزایش التهاب و ایجاد عفونت در محل خواهد شد. دستمال توالت خود را تعویض نمایید. از دستمال‌‌های نرم، آسیب ندیده و غیر رنگی استفاده شود.
سرکه سیب به دلیل خاصیت ضد باکتریایی برای رفع سوزش و خارش مقعد مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای این کار، باید حدود دو قاشق چای خوری از سرکه سیب را همراه با آب میل کرده یا مقداری از آن را در وان حمام ریخته و در آن بنشینید.
استفاده از 2 تا 3 حبه سیر با معده خالی به مدت یک هفته، به دلیل خاصیت ضد عفونی‌کننده و ضد قارچی سیر، میتواند در از بین بردن خارش و سوزش مقعد موثر عمل نماید.
مصرف روزانه چند قاشق غذا خوری روغن نارگیل در بهبود عفونت‌های خفیفی که سبب سوزش و خارش ناحیه مقعد می‌شوند، موثر خواهد بود.
آلوئه ورا از پرمصرف‌ترین داروهای درمان خانگی خارش دنبالچه است. توصیه می‌شود آلوئه ورا به طور مستقیم روی ناحیه درد قرار داده شود زیرا آلوئه ورا در کمرنگ کردن درد مقعدی نیز مفید خواهد بود.
جو دوسر با خاصیت ضد تحریکی خود به آرام بخشی برای التهاب و خارش و سوزش مقعد معروف است. توصیه می‌شود برای رفع خارش دنبالچه حمام بلغور جو دوسر گرفته شود.
متخصص پس از بررسی شرایط فرد، جهت آگاهی از آسیب‌های دنبالچه، آزمایش‌های زیر را انجام خواهد داد:
o بررسی حساسیت :
پزشک به منظور بررسی حساسیت از معاینات دستی برای تشخیص هر نوع تورم و بررسی چرخش استخوان، کیست و تومور استفاده می‌نماید.
o تشخیص علت درد دنبالچه :
گاهی اوقات، پزشک معاینه داخلی از طریق مقعد را انجام می‌دهد تا به طور دستی معاینه را انجام دهد. در برخی موارد از این روش برای بررسی عضلاتی که به دنبالچه متصل هستند، استفاده می‌نماید. بهترین راهکاری که برای تشخیص استفاده می‌شود یافتن حساسیت در دنبالچه است اما چنان چه دنبالچه دچار حساسیت نشده باشد، درد در قسمت دیگر ستون فقرات خواهد بود.
o آزمایشات :
معمولا برای تشخیص دنبالچه نیازی به انجام آزمایش نخواهد بود. گاهی در موارد حاد از آزمایشات برای یافتن علت استفاده خواهد شد تا بهترین شیوه درمانی انتخاب شود. آزمایشات اشعه‌ی ایکس برای تشخیص کمک کننده خواهد بود. در این شیوه از کمر بیمار در شرایط نشسته و ایستاده عکس برداری شده و پزشک تصاویر را مقایسه و شرایط را بررسی خواهد کرد.
از بهترین شیوه‌های درمانی درد دنبالچه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
درمان‌های مورد استفاده برای درد دنبالچه معمولا موضعی و غیرتهاجمی می باشند. درمان های ابتدایی برای درد دنبالچه
شامل :
پرهیز از نشستن‌های طولانی مدت یا وارد کردن هرگونه فشار به ناحیه درد توصیه می‌شود.
استفاده از یک بالش به منظور جلوگیری از فشار آمدن به دنبالچه در هنگام نشستن در کاهش درد کمک‌کننده است. برای برخی افراد استفاده از بالش‌های حلقه ای شکل مفید بوده، اما برای برخی دیگر ممکن است این بالش‌‌ها مناسب نباشد.
چنان چه یبوست یا دفع مدفوع سبب بروز یا افزایش درد گردد، به بیمار توصیه می‌شود که از نرم کنندههای مدفوع استفاده کرده و مصرف فیبر را افزایش دهد.
در صورتی که درد دائمی یا شدید باشد، شیوه‌های درمانی غیرجراحی دیگری وجود دارد که شامل :
تزریق :
تزریق موضعی ماده بی حس کننده مانند لیدوکائین و کاهش التهاب مانند استروئید میتواند تا مقدار زیادی علائم این مشکل را تسکین بخشد. بهتر است که این تزریق با استفاده از فلوئوروسکوپ یا دستگاه سونوگرافی انجام گیرد.
کشش :
انجام کشش ملایم رباط‌‌های دنبالچه میتواند در کاهش درد موثر واقع شود. یک فیزیوتراپ، کایروپراکتور، متخصص طب فیزیکی و توان بخشی می توانند بیمار را در انجام حرکات کششی مناسب راهنمایی نمایند.
در صورتی که پزشک پس از انجام معاینه، عکس برداری رادیولوژی و ام آر آی نتیجه گیری کند که عفونت و تومور علت درد دنبالچه نیستند، درمان‌های غیرجراحی طولانی مدت برای تسکین درد و اصلاح فعالیت‌ها را توصیه می نماید.
طب سوزنی :
طب سوزنی برای بهبود درد ناحیه دنبالچه و تسکین درد در دراز مدت، استفاده خواهد شد. زیرا روش درمانی طب سوزنی، محل اصلی علت درد بافت را مورد هدف قرار خواهد داد. طب سوزنی با درد، مقابله کرده و کانال‌های مسدود شده را باز کرده و اجازه خواهد داد که Qi دوباره در این کانال جریان پیدا کند.
زمانی که یک سوزن در امتداد کانال مسدود شده باشد، کانال هیچ راهی به جز باز شدن مجدد نخواهد داشت. سوزن‌ها نیز زمانی در امتداد کانال قرار داشته باشند دقیقا به همین شکل رفتار خواهند کرد. این عمل مانند پاکسازی یک زباله از بزرگراه است، و سبب می‌شود ترافیک دوباره جریان یابد.
شیوه دیگر طب سوزنی برای بهبود درد، این است که هر اختلال و مشکلی در بدن، باید به صورت ریشه‌ای اصلاح گردد. می‌توان گفت درد فرد توسط فیبرومیالژیا ایجاد میگردد. این عارضه در اثر عدم تعادل در کمبود Qi در طحال رخ می‌دهد. طب سوزنی سبب تقویت عملکرد طحال خواهد شد.
تحریک کننده ی عصب :
تحریک کننده الکتریکی عصب با تحریک الکتریکی و تاثیر بر اعصاب انتقال دهنده سیگنال‌های درد از دنبالچه به مغز سبب کاهش درد در فرد خواهد شد. این دستگاه‌‌ها انتخاب مناسبی برای بیمارانی هستند که تمایل به مصرف داروهای کمتری خواهند داشت.
انواع مختلفی از تحریک کنندههای الکتریکی وجود دارد که بعضی از آنها با تحریک فرکانس بالا برای مدت کوتاهی استفاده خواهند شد و سبب کاهش درد شده و با استفاده از تحریک فرکانس پایین که ممکن است پوشیده شوند، عمل مینمایند.
پس از آنکه درد به میزان قابل توجهی کاهش یابد، انجام روزانه فعالیتهای هوازی مانند ایروبیک سبک مفید می‌باشد. زیرا افزایش جریان خون، مواد مغذی بهبود دهنده را به ناحیه درد رسانده و سبب فعال شدن قابلیت خود درمانی طبیعی بدن می‌شود. فایده دیگر ورزش‌‌های هوازی آزادسازی اندورفین که همان فرآیند طبیعی تسکین درد در بدن است خواهد بود.
جوش خوردن پنج مهره‌ی آخر تشکیل دهنده ستون فقرات به یکدیگر دنبالچه را تشکیل می‌دهد. در برخی موارد یکی از استخوان‌ها به چهار استخوان دیگر جوش نخواهد خورد اما در بیشتر بزرگسالان پنج استخوان به یکدیگر جوش خواهد خورد. درمان دردهای ناحیه دنبالچه با لیزر نیز صورت می‌گیرد و دیگر دوره نقاهت عمل جراحی دنبالچه در کار نخواهد بود.
لیزر درمانی یکی از شیوه جدید است که جهت درمان دردهای ناحیه دنبالچه توصیه میگردد. بهتر است پیش از درمان به دنبال علت درد دنبالچه بود تا درمان سریعتر انجام گیرد. لیزر کم توان که برای درمان دردهای سطحی مانند آرنج درد استفاده شده و به بافت‌های زیرین نفوذ نخواهد کرد. لیزر به ریشه‌ی اعصاب درد نفوذ کرده و سبب تسکین درد می‌شود.
o درمان با لیزر:
ممکن است دنبالچه در اثر فشار بیش از حد یا سایر موارد ملتهب گردد. با کمک لیزر می‌توان التهاب در محل را از بین برد. با از بین رفتن التهاب فضای بیشتری برای اعصاب تحت فشار ایجاد شده و با کاهش فشار از روی اعصاب، بافت نیز امکان ترمیم مجدد را خواهد داشت. لیزر کم توان برای نوع خفیف دردهای دنبالچه میتواند موثر واقع شود.
o مزایای لیزر درمانی :
لیزر نسبت به جراحی سنتی روشی ایمن‌تر خواهد بود.
عوارض آن بسیار کمتر از عوارض عمل برداشتن دنبالچه می‌باشد.
درمان بدون درد خواهد بود.
درمان بدون هر گونه خون ریزی انجام می‌گیرد.
بعد از درمان دردهای دنبالچه با لیزر بیمار یک ساعت در کلینیک مانده تا اثر داروی بیهوشی از بین رفته و تا 24 ساعت بعد از درمان باید از رانندگی پرهیز شود. یک روز استراحت بعد از لیزر کافی بوده و بعد از درمان مصرف مسکن توصیه می‌شود. بعد از جراحی دنبالچه باید از انجام فعالیتهای سنگین پرهیز شود. در صورت داشتن درد کمپرس یخ میتواند کمک کننده باشد.
در گذشته پزشکان متخصص دنبالچه عقیده داشتند استخوان‌های دنبالچه در تمام موارد به هم جوش خورده و هیچ حرکتی میان آنها وجود نخواهد داشت. اما امروزه مشخص شده که تمامی دنبالچه از یک استخوان یک تکه تشکیل نشده و دارای چند مهره مجزا است که با استفاده از رباط‌‌ها و مفاصل فیبری، به طور محدود حرکت مینمایند.
ممکن است افراد دارای اضافه وزن نیز به درد دنبالچه دچار خواهند شد زیرا در حالت نشستن‌های طولانی مدت یا افتادن تصادفی بیشتر مستعد فشار بیش از حد داخل لگنی خواهند بود.
معمولا جوانان زمان نشستن یا رانندگی کردن دچار درد شدیدی خواهند شد که ممکن است در اثر صدمه دیدن دنبالچه باشد. ممکن است درد دنبالچه یکی از مشکلات ستون فقرات باشد که درد آن از انتهای ستون فقرات به استخوان خاجی و بین پاها گسترش می‌یابد.
پزشک متخصص با انجام معاینات فیزیکی روی فرد، شیوه درمانی مناسب را تشخیص می‌دهد. در صورت نیاز ممکن عمل جراحی دنبالچه را توصیه نماید که باید به عوارض عمل برداشتن دنبالچه نیز توجه داشت. در موارد خفیف‌تر درمان خانگی خارش دنبالچه و دردهای آن موثر خواهد بود.
معمولا افرادی که جراحی دنبالچه انجام داده‌اند، به نتیجه‌ی خوبی دست یافته‌اند اما این روش برای همه‌ی بیماران توصیه نمی‌شود.
عوارض عمل برداشتن دنبالچه شامل:
• از خطرات کمتر رایج آن آسیب به مقعد است.
• در صورت آسیب به مقعد، نیاز به کولوستومی (ایجاد راه جدید بین شکم و کولون با جراحی) خواهد بود.
• دوره‌ی بهبود زخم‌ها طولانی است.
اگر شما از درد ناحیه دنبالچه رنج می‌برید و نگران هستید که پزشک برای شما جراحی دنبالچه را تجویز نماید، باید به شما بگوییم جراحی دنبالچه تنها در برخی شرایط انجام می‌گیرد.
علت اینکه کمتر عمل جراحی توصیه می‌شود محل قرارگیری دنبالچه است که احتمال آسیب به رشته‌های عصب وجود دارد و همچنین عمل جراحی دنبالچه دوره نقاهت طولانی دارد. امروزه با روش‌های غیرجراحی از جمله تزریق موضعی درمان دنبالچه صورت می‌گیرد.
یکی از نکات بسیاری ضروری در زمینه درمان درد استخوان دنبالچه پرهیز از یبوست می‌باشد. زیرا دفع مدفوع در زمان یبوست فشار زیادی به دنبالچه وارد کرده و سبب تشدید درد میگردد. به همین جهت استفاده از مواد غذایی حاوی فیبر توصیه می‌شود.
همچنین استفاده از بالشتک‌های مخصوص و طبی در زمان نشستن تا مقدار زیادی در درمان این مشکل میتواند موثر باشد. یکی از مشکلات رایج ستون فقرات شکستگی دنبالچه است که در زنان بیشتر از مردان رایج است. دلیل این امر انحنای دنبالچه، بزرگی لگن خاصره و فشار به این استخوان در زنان می‌باشد.
درمان این مشکل با جراحی دنبالچه و شیوه‌های غیرجراحی انجام می‌گیرد. دارو درمانی و فیزیوتراپی از روش‌های غیر جراحی رایج می‌باشند. باید توجه داشت که معمولا درد دنبالچه خطری ایجاد نکرده و با گذشت زمان درمان میگردد.
اما موارد ممکن است در برخی موارد نشانه‌ی یک بیماری بسیار خطرناک باشد که بی توجهی به آنها آثار بسیار مخربی را به همراه خواهد داشت. بنابراین توصیه می‌شود در صورت داشتن درد دنبالچه سریعا به پزشک متخصص در کلینیک‌های تخصصی مراجعه شود تا علت درد بررسی و شیوه درمانی مناسب تجویز گردد.