استخوان دنبالچه از چند مهره مجزا تشکیل و با استفاده از رباطها و مفاصل فیبری موجود، به صورت محدود حرکت مینمایند. بسیاری از تاندونها، ماهیچه‌ها و رباطها از استخوان دنبالچه عبور مینمایند. درد در این ناحیه کوکسیدینی نام دارد. درد ناشی از جابجایی استخوان دنبالچه در افراد مختلف متغیر خواهد بود. چنانچه بعد از گذشت یک هفته درمان‌ها در کاهش درد موثر نباشند باید برای تشخیص علت جابجایی استخوان دنبالچه به دکتر متخصص دنبالچه یا کلینیک تخصصی مراجعه شود تا درمان مناسب صورت گیرد.
درد دنبالچه هنگام نشستن، ایستادن روی صندلی، هنگام خم شدن، حمام یا رابطه جنسی میتواند تشدید گردد. در برخی موارد، درد میتواند تا انتهای پا انتشار یابد.
باید توجه داشت که این ناحیه ستون فقرات را به خوبی در کنار لگن نگه خواهد داشت. انسان‌‌ها نسبت به سایر پستانداران به ساکروم‌‌های بزرگ‌‌تری برای تعادل و تحرک نیاز دارند، در صورتی که سایر پستانداران بیشتر به صورت چهار دست و پا راه می‌‌روند و راحت‌‌تر میتوانند تعادل خود را حفظ نمایند.
در برخی از افراد تنها با یک هفته مراقبت و پرهیز از نشستن طولانی مدت، این درد کاهش پیدا خواهد کرد اما در برخی بیماران ممکن است ماه‌‌ها و حتی بیشتر آنها را درگیر کند. همچنین موارد زیر سبب درد و بیرون زدگی استخوان خاجی میگردند:
♦ تروماهای خارجی
افتادن از پشت معمولا اتفاقی نادر بوده اما ممکن است از نردبان بیفتید یا از پشت بیفتید و ناحیه خاجی دچار آسیب گردد. این یک فرآیند طبیعی بوده تا استخوانهای این ناحیه در هنگام زایمان دچار آسیب کمتری گردند، اما چنین حرکتی سبب کشیدن عضلات و رباط‌‌های اطراف دنبالچه شده که با درد اضافی همراه خواهد بود. این فشار بر روی بافت های نرم، میتواند تا مدت‌‌ها سبب درد و جابجایی استخوان دنبالچه گردد.
♦ کمبود وزن
کمبود بیش از حد وزن میتواند به استخوان خاجی آسیب رساند. زیرا در صورتی عدم وجود چربی کافی در ناحیه باسن دنبالچه بر روی عضلات، رباطها و تاندونها ساییده شده و میتواند سبب آسیب شود.
♦ نشستن‌های نامناسب یا طولانی روی سطح سخت
نشستن به صورت طولانی مدت روی سطح ممکن است سبب افزایش درد دنبالچه گردد. بنابراین توصیه میشود بین کارهایی که نیاز به نشستن طولانی مدت دارند بلند شده و حرکات کششی انجام داده و کمی پیاده‌‌روی نمایید.
تمامی موارد بالا در بیرون زدگی استخوان خاجی نقش دارند. علاوه بر این موارد وارد شدن هرگونه فشار و آسیب خارجی به این ناحیه نیز در بیرون زدگی استخوان خاجی نقش دارند دقت کنید که برای تشخیص و درمان به موقع آن باید به متخصص ارتوپدی مراجعه شود.
علائم دررفتگی دنبالچه بسیار به شکستگی و یا آسیب‌های دنبالچه نزدیک بوده و نمی‌توان بدون انجام عکسبرداری آنها را از یکدیگر تفکیک کرد. به دلیل حساس بودن موضوع توصیه میشود در صورت بروز آسیب سریعاً به پزشک متخصص مراجعه شود تا علت درد به درستی تشخیص داده شود و شیوه درمانی مناسب نیز تجویز گردد.
از آن جایی که استخوان دنبالچه در انتهای ستون فقرات قرار گرفته، بروز هرگونه جابجایی استخوان دنبالچه یا آسیب با ایجاد درد در این ناحیه همراه خواهد بود. کوکسی داینیا یا درد دنبالچه، معمولا در بالای باسن یا ستون فقرات احساس میگردد که میتواند یا نشستن تشدید شود.
این درد در اثر آسیب‌دیدگی‌های مستقیم دنبالچه از جمله شکستگی و یا دررفتگی، مشکلات دیگری مانند مشکلات گوارشی، مشکلات احشائی، بدخیمی‌ها و مشکلات پوستی مختلف ایجاد میگردد.
بنابراین در صورتی که به دنبالچه شما آسیبی وارد شده و یا هنگام نشستن یا راه رفتن در قسمت انتهایی ستون فقرات دردی را تجربه می‌کنید، توصیه میشود برای تشخیص علت ایجاد درد، به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کرده تا پس از تشخیص علت درمان مناسب در اسرع وقت صورت گیرد تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
در حالت کلی دررفتگی دنبالچه در موارد بسیار کمی رخ می‌دهد و در آن استخوان کمی رو به جلو و یا عقب خم خواهد شد. همچنین علائم دررفتگی دنبالچه مشابه علائم شکستگی دنبالچه می‌باشد و حتی پزشک نیز برای تشخیص دقیق نیاز به تصویربرداری دقیق از محل مورد نظر خواهد داشت.
معمولا در رفتگی یا جابجایی استخوان دنبالچه و سایر مشکلات آن با وارد شدن ضربه بسیار شدید ایجاد میگردند. در صورت بد نشستن یا وارد شدن فشار بیش از حد ممکن است دنبالچه آسیب ببیند. با افزایش سن نیز آسیب‌پذیری دنبالچه افزایش خواهد یافت. همچنین خانم‌ها ممکن است در دوران قاعدگی درد در ناحیه دنبالچه را تجربه نمایند.
همچنین در ماه‌های آخر بارداری که جنین رشد بسیار زیادی دارد، ممکن است به دنبالچه و لگن فشارهایی وارد شود که سبب ایجاد درد و مشکلات دیگر گردد.
حرکات مکرر و یا وجود بیماری‌ها و آسیب دیدگی‌های مفاصل نیز ممکن است در ایجاد دردهای دنبالچه نقش دارند و تفکیک این موارد از یکدیگر تنها توسط پزشک امکان‌پذیر است. پزشک متخصص نیز با تصویربرداری و معاینات دقیق این موارد را تشخیص خواهد داد. همچنین بروز عفونت‌ها از دیگر دلایل ایجاد درد استخوان دنبالچه است که میتوانند بسیار خطرناک باشند.
عفونت‌ها میتوانند در اثر عوامل مختلفی ایجاد گردند. به دلیل اهمیت وجود مشکلات دنبالچه توصیه میشود در صورت وارد شدن هر گونه فشار به این ناحیه یا داشتن هر گونه احساس درد توصیه میشود سریعا به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه شود تا در صورت بروز مشکل علت تشخیص داده شود و با توجه به شرایط فردی شیوه درمانی مناسب نیز تجویز گردد.
استخوان دنبالچه متشکل از سه تا پنج استخوان بوده که برای ایجاد پشتیبانی کامل به هم وصل میگردند. آسیب‌دیدگی و جابجایی استخوان دنبالچه میتواند سبب درد شود و این عارضه کوکسیدینی نام دارد. در برخی موارد طی چند هفته و با یک درمان ساده پزشکی، این درد کاهش پیدا می کند. پزشک متخصص با تجویز بهترین قرص برای درد دنبالچه به درمان این درد می‌پردازد.
• مصرف دارو :
معمولا متخصص مصرف داروهای غیراستروئیدی را توصیه می‌کند. چنان چه مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب و انجام روشهای درمانی مراقبتی سطح درد بیمار را کاهش ندهد، باید به پزشک مراجعه شود. چنان چه عفونت دنبالچه در زنان یا مردان عامل بروز درد در این ناحیه باشد مصرف آنتی بیوتیک یا جراحی برای تخلیه آبسه و ترشحات ضروری خواهد بود.
• تزریق استروئید :
تزریق استروئید در اطراف استخوان دنبالچه در کاهش التهاب و درد موثر می‌باشد. در برخی موارد تزریق استروئید به همراه داروی بی حس کننده موضعی انجام میگردد تا سطح اثرگذاری آن افزایش یابد. اما تنها مشکل این روش این است که میزان اثرگذاری آن فقط چند هفته خواهد بود. تزریق دارو نمی‌‌تواند به درمان مشکل ایجاد شده کمک نماید و تزریق بیش از حد سبب آسیب‌دیدگی استخوان دنبالچه و قسمت پایین کمر میگردد.
• انجام عمل جراحی :
انجام عمل جراحی برای درمان درد دنبالچه در صورتی توصیه میشود که هیچ یک از روشهای درمانی از جمله مصرف بهترین قرص برای درد دنبالچه به کاهش درد بیمار کمک نکند. پزشک در جراحی قسمتی از استخوان دنبالچه را خارج می‌‌نماید اما در برخی موارد برداشتن آن به طور کامل ضروری می‌باشد.
جراحی دنبالچه با بیهوشی صورت می‌گیرد و پس از جراحی سطح درد افراد به طرز قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد اما ممکن است این امر فقط چند ماه طول کشیده و برخی افراد دوباره دچار درد و ناراحتی میگردند.
دنبالچه در ادامه ستون فقرات قرار گرفته است. درد دنبالچه یا درد کوکسیکس به اندازه بسیاری از دیگر بیماری‌‌های ستون فقرات شایع یا جدی نمی باشد. در برخی موارد ممکن است دردهای دنبالچه به علت ضربه، تحرک و جابجایی استخوان دنبالچه ایجاد شده باشند و در موارد نادر عفونت دنبالچه در زنان، تومور یا شکستگی علت آن خواهد بود.
• دنبالچه ناپایدار
دنبالچه ناپایدار از شایع‌ترین علت‌های درد دنبالچه می‌باشد که در اثر آن دنبالچه نسبت به استخوان خاجی دارای حرکت زیادی بوده و در مواردی هم این جابجایی و در رفتگی در هر بار نشستن رخ می‌دهد.
این شرایط معمولا به دنبال ضربه و جابجایی استخوان دنبالچه و بیرون زدگی استخوان خاجی در اثر زمین خوردن رخ می‌دهد. در برخی موارد جابجا شدن استخوان دنبالچه در حین فشارهایی که در حین زایمان به این استخوان وارد میشود رخ می‌دهد.
در تمام موارد بالا به علت کشش زیادی که به دیسک بین دنبالچه و استخوان بالایی آن یعنی ساکروم وارد میشود و یا به علت کشش زیادی که بین استخوان خاجی و استخوان ساکروم وارد میگردد التهاب ایجاد شده و این التهاب موجب درد خواهد شد.
احتمال شکستگی دنبالچه در اثر ضربه بسیار کم خواهد بود و تشخیص شکستگی یا جابجایی استخوان دنبالچه در بیشتر موارد غلط می‌باشد. دنبالچه به صورت طبیعی از چند تکه تشکیل شده و این چند تکه بودن ممکن است به اشتباه شکستگی تعبیر گردد.
در افرادی که با بلند شدن از حالت نشسته دچار درد ناگهانی میگردند و یا افرادی که درد آنها به دنبال زمین خوردن یا زایمان ایجاد میشود، احتمال بیشتری دارد که علت درد، جابجایی یا ناپایداری دنبالچه باشد. تشخیص این حالات با رادیوگرافی صورت می‌گیرد.
• کیست پیلونیدال
این کیست‌ها پوستی هستند و در پوست روی دنبالچه وجود دارند. این کیست میتواند توسط یک مجرا به سطح پوست راه داشته باشد و معمولا حاوی مو خواهد بود.
وجود آن منشا مادرزادی داشته و در برخی موارد ملتهب و عفونی میگردد. در صورت وجود عفونت دنبالچه در زنان یا مردان درد در ناحیه دنبالچه احساس میشود. در برخی موارد ترشحات چرکی این کیست به پوست راه پیدا کرده و با جراحی و خارج کردن کیست مشکل بیمار حل میگردد.
روشهای غیر جراحی برای درمان جابجایی استخوان دنبالچه و بیرون زدگی استخوان خاجی شامل مصرف بهترین قرص برای درد دنبالچه شامل داروهای ضدالتهاب، استفاده از بالش نرم، سرما درمانی در مراحل اولیه و سپس استفاده از گرما درمانی مرطوب در روزهای بعد، درمان با کمک امواج مافوق صوت و نیز استفاده از روشهای درمان دستی مثل ماساژ میشود. با استفاده از تمرین‌های حرکتی می‌توان درد بیمار را کاهش داد.
پوشیدن کفش‌های راحت میتواند در کاهش دردهای ناشی از جابجایی استخوان دنبالچه مفید باشد. بسیاری از افراد که دچار درد دنبالچه می‌شوند، هنگام خوابیدن به پهلو احساس راحتی بیشتر خواهند داشت. در این شرایط افراد میتوانند از یک بالش در بین زانوهای خود استفاده نمایند.
جهت بهبود سریع‌تر درد ناشی از جابجایی استخوان دنبالچه توصیه میشود ترکیبی از روشهای درمان درد دنبالچه را استفاده نمود. همچنین پوشیدن کفش‌های صاف و راحت میتواند در کاهش مشکل بیمار موثر واقع شود. مصرف داروهای ضد افسردگی و اضطراب برای شرایطی که درد بیمار برای یک مدت طولانی ادامه‌دار است مناسب خواهد بود. جهت بهبود سریع‌تر می‌توان ترکیبی از این روشهای درمانی را به همراه تغییر فعالیت‌های حرکتی مورد استفاده قرار داد.
• دارو درمانی :
تزریق داروی بی‌حسی به دنبالچه همراه با بعضی داروهای ضد افسردگی و ضد صرع میتواند باعث کاهش درد دنبالچه برای مدت کوتاهی گردد.
• درمانهای خانگی :
انجام اقداماتی مانند گرم نگه داشتن موضع درد، صحیح نشستن بیمار روی صندلی و ماساژ دادن محل درد نیز در این مورد موثر خواهد بود. همچنین در کلینیک‌ها درمان درد دنبالچه در بیشتر موارد با اقدامات غیرجراحی موثر با هزینه کم و عارضه کمتر انجام میشود.
درمان غیرجراحی درد و ضربه به دنبالچه و یا جابجایی استخوان دنبالچه روشهای مختلفی را شامل میگردد با توجه به شدت و نوع بیماری توسط پزشک متخصص تجویز خواهد شد. بنابراین در مواردی که درمانهای غیرجراحی موثر نباشند، پزشک متخصص جراحی را توصیه می‌کند.
• عمل جراحی :
انجام عمل جراحی فقط در مواردی که سایر روشهای درمانی موثر نبوده به افراد توصیه میگردد و تنها زمانی نیاز به این روش وجود دارد که مشکلات بیمار بسیار شدید بوده و سایر روشهای درمانی موثر نباشند. به طور معمول عمل جراحی با برداشتن یک بخش دنبالچه یا برداشتن کامل آن همراه خواهد بود.
این درمان برای افرادی که جابجایی استخوان دنبالچه درصد بالایی داشته باشد طوری که فرد توانایی حرکت عادی خود را از دست داده باشد با بهترین نتایج همراه خواهد بود.
با توجه به این که استخوان دنبالچه در زنان نسبت به مردان بلندتر است درد استخوان دنبالچه در زنان شایع‌تر خواهد بود. عفونت‌هایی مثل کیست پیلونیدال سبب با درد دنبالچه خود را نشان می‌دهند. این عفونت‌ها در زنان رایج‌تر هستند.
عفونت دنبالچه به خصوص در آقایان به دلیل پرموتر بودن ناحیه لگن و احتمال شکستن مو در اثر طولانی نشستن شایع است و برای درمان باید در مرحله ابتدایی درمان غیرجراحی و موارد پیشرفته‌تر درمان جراحی انجام شود.
دنبالچه یکی از استخوانهای رو به پایین بدن انسان است که تا بروز آسیب نهایی در اثر فشارهای زیاد و عادات ناصحیح دردی به همراه نخواهد داشت. این عارضه علل مختلفی داشته که در بالا به طور مفصل به موضوع علت درد استخوان دنبالچه چیست پرداخته شد.
استخوان دنبالچه به دلیل محل قرارگیری و نقطه اتصال چندین استخوان، مفصل، تاندون و رباط، یکی از نقاط استراتژیک بدن می‌باشد. درد دنبالچه در مردان و همچنین زنان ایجاد میشود. اما درد و عفونت دنبالچه در زنان شایع‌تر است.
افراد در هر سنی حتی کودکان، ممکن است در معرض درد دنبالچه قرار داشته باشند، اما افراد مسن به دلیل افزایش سن، تغییرات دژنراتیو و همجوشی اتصالات ساکروکسیژیال بیشترین احتمال را دارند که دچار درد در استخوان دنبالچه گردند.
در صورت درد دنبالچه یا جابجایی استخوان دنبالچه توصیه میشود به پزشک متخصص در کلینیک‌های تخصصی مراجعه شود تا شیوه درمانی مناسب با شرایط بیمار تجویز و درد کاهش یابد و از بروز مشکلات بعدی در آینده پیشگیری شود.