برآمدگی استخوان دنبالچه؛ زایمان، تصادف، اضافه وزن و آسیب دیدگی استخوان دنبالچه و خواجه
پایین‌‌ترین بخش ستون فقرات استخوان دنبالچه نام دارد و قسمت قدامی این استخوان، کمی فرورفته و گود بوده و قسمت خلفی آن کمی محدب و برجسته می باشد. برآمدگی استخوان دنبالچه به ماهیچه های گلوتئوس ماکسیموس و کوکسیگیال و رباط آناکوکسیگیال متصل می باشد. دامنه حرکتی برآمدگی استخوان دنبالچه و استخوان ساکروم بسیار محدود می باشد. ممکن است درد به قدری شدید باشد که فعالیت های عادی روزانه، مانند رانندگی یا خم شدن برای فرد دشوار شود. ضروری است برای درمان مشکلات دنبالچه به دکتر متخصص دنبالچه مراجعه نمایید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
استخوان خاجی و دنبالچه
در برخی موارد ممکن است با کمردرد، درد در ناحیه باسن، درد در حین مقاربت و درد قبل یا در حین اجابت مزاج همراه گردد. در ماه های آخر بارداری، دنبالچه انعطاف پذیرتر شده و گاهی زایمان می تواند سبب کشش بیش از حد عضلات دنبالچه همراه با دررفتگی آن گردد.
در حالت نشستن طولانی مدت یا افتادن تصادفی، بیشتر مستعد فشار بیش از حد داخل لگنی خواهند بود و با درد دنبالچه همراه است. در ادامه به شرح علت بیرون زدگی استخوان دنبالچه و شیوه های درمانی مختلف از جمله درمان خانگی برای دنبالچه می پردازیم
معمولا زمانی که برآمدگی استخوان دنبالچه در برابر آسیب های مختلف دچار آسیب شود، فرد متوجه کبودی روی پوست می گردد. در برخی افراد نیز در اثر نشستن های طولانی و یا نشستن های نادرست این درد ایجاد خواهد شد
درمان خانگی برای دنبالچه به همراه تغییر در رفتارهایی مانند نشستن های طولانی، روند بهبودی را تسریع می بخشند.
در صورتی که بعد از گذشت یک هفته درمان ها برای کاهش درد تاثیر نداشته باشند باید به یک متخصص ستون فقرات در کلینیک های تخصصی ارتوپدی مراجعه کرده تا علت بیرون زدگی استخوان دنبالچه را تشخیص و درمان مناسبی تجویز نماید. در ادامه به علائم آسیب دیدگی استخوان خاجی و دنبالچه و شیوه های درمانی که برای این عارضه توسط پزشک تجویز می شوند خواهیم پرداخت.
استخوان خاجی و دنبالچه فشارهای مختلف در اثر حرکات بدن را تحمل خواهند کرد. استخوان های ساکروم در انسان ها بزرگ تر است زیرا برای تعادل به ثبات بیشتری نیاز خواهند داشت، اما سایر پستانداران بیشتر به صورت چهار دست و پا راه می روند و راحت تر تعادل خود را حفظ می نمایند.
اندازه استخوان ساکروم در زایمان فرد تاثیر گذار خواهد بود. با افزایش سن، استخوان ساکروم یک تکه شده و معمولا این تغییر از اواسط نوجوانی و تا اواسط دهه دوم زندگی ادامه خواهد داشت. تحقیقات نشان داده است که استخوان ساکروم در زنان زودتر از مردان به حالت یک تکه تبدیل می شود. استخوان خاجی در زنان کوتاه تر بوده و در قسمت بالا دارای یک منحنی می باشد. نمی توان به طور صد در صد گفت در حال حاضر درک درستی از ساکروم داریم و تحقیقات در این زمینه در حال تکامل می باشند.
با این وجود طبق مطالعاتی که تا کنون انجام شده می دانیم وظیفه اصلی استخوان ساکروم تحمل وزن بدن خواهد بود. بنابراین در صورت داشتن اضافه وزن، فشار بسیار شدیدی بر این ناحیه وارد شده و ممکن است فرد دچار دردهایی مانند درد دنبالچه گردد. استخوان ساکروم در بدن انسان های مختلف با یکدیگر تفاوت هایی خواهد داشت.
علت بیرون زدگی استخوان دنبالچه
اصلی ترین علت بیرون زدگی برآمدگی استخوان دنبالچه وارد شدن فشار به این ناحیه می باشد. به هر حال درد ایجاد شده در اثر این شرایط دائمی نبوده اما چنان چه به درستی درمان نشود، درد می تواند مزمن شود. معمولا افراد مبتلا به درد دنبالچه از درد در ناحیه دنبالچه بدون درد کمر شکایت می کنند و این درد در موارد خاص به سایر اعضای بدن منتقل یا به اشتباه درد در سایر نقاط بدن احساس خواهد شد.
برخی افراد ممکن است کاهش درد را در زمان نشستن بر روی دو پا یا روی یک طرف باسن تجربه نمایند. ممکن است زمین خوردن سبب آسیب به محل اتصال دنبالچه با استخوان خاجی گردد. در بیشتر موارد درد دنبالچه می تواند سبب ایجاد ناپایداری دنبالچه و در صورت عدم درمان آن التهاب طولانی را ایجاد خواهد نمود.
موردی که در بیشتر موارد سبب آسیب دیدگی استخوان خاجی و دنبالچه می شود فشار وارد شده بر این ناحیه است. در برخی موارد ممکن است فشار وارد شده به ایجاد شکستگی دنبالچه و ترک خوردگی در استخوان دنبالچه منجر شود. معمولا آسیب دیدن دنبالچه با کبودی این استخوان همراه خواهد بود، البته آسیب دیدگی در برخی موارد با شکستگی یا دررفتگی جلو یا عقب استخوان دنبالچه همراه خواهد بود.
افراد دارای اضافه وزن بیشتر از سایر افراد به درد و جابجایی استخوان دنبالچه به عقب دچار خواهند شد. با افزایش وزن و چاقی، چرخش لگن در زمان نشستن کاهش می یابد، زاویه آن بیشتر شده و استخوان دنبالچه در معرض فشار بیشتری خواهد بود.
در بانوان به دلیل این که زاویه لگن بازتری داشته و استخوان دنبالچه هنگام زایمان دچار آسیب می گردد نسبت به آقایان درد دنبالچه شایع تر است. چنان چه درد خفیف یا متوسط باشد، نیازی نیست که علت دقیق آن تعیین گردد. با این وجود درد در برخی موارد شدید بوده یا منشا مهمی خواهد داشت. بنابراین توصیه می شود علت کلی ایجاد درد مشخص شده تا بتوان آن را به طور موثر درمان نمود.
آناتومی برآمدگی استخوان دنبالچه
آخرین استخوان ستون فقرات دنبالچه نام دارد که از 3 تا 5 استخوان کوچک تشکیل گردیده که به کمک مفصل و رباط هایی به یکدیگر متصل شده اند. استخوان دنبالچه سبب ایجاد تعادل به هنگام نشستن خواهد شد. در صورت بروز آسیب به این ناحیه باید سریعا مورد بررسی قرار گیرد. شکستگی یا آسیب به دنبالچه با درد همراه خواهد بود.
افرادی که به کاهش تراکم استخوانی دچار هستند در معرض ابتلا به این مشکل قرار دارند. بخش انتهایی دنبالچه حالتی نرم داشته که در صورت وارد شدن فشار شدید به این ناحیه عوارضی مانند کوفتگی، شکستگی و یا دررفتگی دنبالچه، فرد را تهدید خواهد کرد.
علت اصلی بروز مشکلات استخوان دنبالچه به حرکت بیش از حد و عدم ثبات آن مربوط می شود. دردهای دنبالچه به صورت موضعی و به هنگام نشستن تشدید می گردند. همچنین این درد می تواند زمان دفع مدفوع و برقراری رابطه جنسی نیز تشدید گردد.
معمولا درمان های رایج برای برآمدگی استخوان دنبالچه شامل فیزیوتراپی با تکنیک مانیپولاسیون با استفاده از مدالیته های ضد درد مانند لیزر درمانی می گردد. موارد مختلفی از جمله تصادفات، زمین خوردن، ضربه و سقوط در بروز شکستگی و دررفتگی دنبالچه نقش خواهند داشت.
آناتومی دنبالچه در بدن زنان سبب شده است که زنان بیش از مردان به مشکلات دنبالچه مبتلا شوند. همچنین در زمان زایمان وارد شدن فشارهای زیاد سبب بروز مشکلات دنبالچه می گردند. از موارد دیگری که آسیب به دنبالچه را به همراه دارد، اضافه وزن می باشد. اضافه وزن سبب وارد شدن فشار بیشتری به دنبالچه می گردد. پوکی استخوان نیز در بروز مشکلات دنبالچه نقش دارد.
برای تشخیص برآمدگی استخوان دنبالچه و آسیب های جدی به آن باید به پزشک متخصص ارتوپدی در کلینیک های تخصصی مراجعه کرده و تا با استفاده از معاینات دقیق پزشکی و عکسبرداری مشکل موجود مشخص و شیوه درمانی مناسب تجویز گردد. اولین نشانه وجود مشکل در این ناحیه درد در انتهای ستون فقرات و در بالای باسن خواهد بود. علائم دررفتگی دنبالچه ممکن است کمی گنگ باشد و افراد متوجه آن نشوند. برخی از علائم رایج دررفتگی دنبالچه شامل :
-
♦ شنیدن صدای در رفتن در زمان ایجاد آسیب
-
♦ تشدید احساس درد در انتهای ستون فقرات هنگام نشستن
-
♦ حساسیت به لمس در ناحیه
-
♦ درد حین انجام فعالیت های مختلف یا زمان تغییر وضعیت بدن
-
♦ کبودی و تورم در صورت وارد شدن ضربه به محل دنبالچه
-
♦ درد در هنگام دفع
جهت تشخیص وجود دررفتگی و شکستگی دنبالچه، پزشک شرح حال کامل بیمار را بررسی می کند. سپس پزشک با انجام معاینات دقیق بر روی ناحیه دنبالچه و بررسی، محل درد علت را تشخیص خواهد داد. همچنین در برخی موارد پزشک معاینه مقعدی و تست عصب شناسی را نیز برای بررسی بیشتر انجام خواهد داد. در صورت بروز شکستگی دنبالچه، بیمار درد طاقت فرسایی داشته که با حرکات غیرطبیعی استخوان دنبالچه همراه خواهد بود. در صورتی که احتمال وقوع شکستگی وجود داشته باشد، آزمایشات رادیولوژی توصیه می شود تا پزشک با مقایسه زاویه دنبالچه به درستی بتواند تشخیص دهد.
درمان افتادن دنبالچه و برآمدگی استخوان دنبالچه
وارد شدن ضربه و آسیب به دنبالچه یکی از شایع ترین علت های درد دنبالچه می باشد. درد دنبالچه می تواند بسیار اذیت کننده باشد، و در این حالت متد های متفاوت برای درمان دنبالچه توصیه می شوند. افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند درد دنبالچه را با رعایت دستورات متخصص مربوطه کنترل و حتی درمان می نمایند. در ادامه انواع راه و روش های رفع و درمان درد برآمدگی استخوان دنبالچه را شرح می دهیم.
مصرف داروهای مسکن می توانند در کاهش درد دنبالچه مفید باشند، اما باید توجه داشت که نمی توانند درد استخوان دنبالچه را درمان نمایند. چنان چه میزان درد و ناراحتی خفیف باشد، داروهای مسکن ضد التهابی را برای تسکین علائم توصیه می نمایند.
پزشک نوعی داروهای ضد التهابی را تجویز می نماید. این داروها علاوه بر تسکین درد دنبالچه سبب کاهش التهاب دور دنبالچه خواهند شد. این داروها زمانی که به صورت منظم مصرف شوند و محدود به زمان شدت گرفتن علائم نشوند، بیشترین کارایی را خواهند داشت.
داروی ضد التهابی ایبوپروفن را بدون نسخه نیز می توان تهیه کرد. برخی از افراد ممکن است به دلیل حساسیت نتوانند این داروها را مصرف نمایند. از عوارض این دارو می توان افزایش احتمال بروز زخم معده را نام برد.
چنان چه درد دنبالچه مزمن و شدید باشد، استفاده از مسکن قوی تری به نام ترامادول توصیه می شود. ترامادول دارای عوارض جانبی از جمله یبوست، سردرد و گیجی خواهد بود. معمولا استفاده از ترامادول برای مدتی کوتاه توصیه می شود، زیرا ممکن است اعتیاد آور باشد. چنان چه برای مدت بیشتری استفاده شود، باید میزان مصرف آن به تدریج کاهش یابد تا از ایجاد علائم جلوگیری گردد.
-
♦ تزریق کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و درد :
چنان چه استفاده از داروهای مسکن برای تسکین درد برآمدگی استخوان دنبالچه موثر نباشد، پزشک دارو را به کمر فرد تزریق خواهد کرد. در برخی موارد، کورتیکواستروئیدها با بی حسی موضعی ترکیب شده تا اثر بیشتری به همراه داشته باشند. تزریق این ماده بهبود علائم درد دنبالچه را به همراه دارد، اما اثرات تزریق کورتیکواستروئید برای چندین هفته باقی ماند خواهد ماند، تزریقات کورتیکواستروئید سبب درمان نمی شوند و تزریق بیش از حد به کمر و برآمدگی استخوان دنبالچه آسیب می زند.
فیزیوتراپی برای بهبود دامنه حرکات فرد در صورت آسیب دیدگی، بیماری و ناتوانی موثر بوده و از ریسک آسیب دیدگی یا بیماری در آینده پیشگیری خواهد کرد. روش فیزیوتراپی برای رفع مشکلات حرکتی بیمار مفید می باشد. متخصص فیزیوتراپی به جای تمرکز بر نقاط آسیب دیده بر همه قسمت های بدن بیمار تمرکز خواهد کرد.
برآمدگی استخوان دنبالچه و جراحی
پزشک عاملی که باعث درد می شود را با انجام معاینات فیزیکی، بررسی شرح حال بیمار و انجام آزمایشات تشخیصی مشخص می نماید و شیوه درمانی مناسب را تجویز می کند. در صورت موثر نبودن شیوه های غیر جراحی به ناچار پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد.
عمل جراحی برای درمان درد برآمدگی استخوان دنبالچه در صورتی که تمامی روش های درمانی دیگر برای بیمار موثر نباشد تجویز می گردد. عمل جراحی دنبالچه یک عمل نادر بوده و در عمل جراحی باید تمام دنبالچه یا این که قسمتی از دنبالچه برداشته شود. جراحی برداشتن استخوان دنبالچه با بیهوشی کامل انجام می شود. دوران نقاهت پس از جراحی دنبالچه طولانی بوده و در برخی موارد چند ماه تا یک سال طول خواهد کشید.
درد استخوان خاجی و دنبالچه در اثر فشار ممکن است بروز نماید. روش های درمان درد دنبالچه بسته به علت بیرون زدگی استخوان دنبالچه متفاوت است. استفاده از درمان جراحی تنها برای افراد خیلی کمی که با روش های درمانی دیگر بهبود پیدا نکرده اند مورد استفاده قرار می گیرد.
درمان خانگی کج شدن دنبالچه
برآمدگی استخوان دنبالچه به دلیل محل قرارگیری و نقطه اتصال چندین استخوان، مفصل، تاندون و رباط، یکی از نقاط حساس بدن می باشد. ممکن است درد استخوان خاجی و دنبالچه فرد را از انجام کارهای روزمره باز دارد. معمولا آسیب دیدگی های استخوان‌های خاجی و دنبالچه با دردهای شدیدی همراه بوده و استفاده از درمان خانگی برای دنبالچه توصیه می شود. روش های درمانی مختلفی برای درد دنبالچه وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می شود.
زمانی که مجبور به نشستن روی یک سطح سفت می باشید، بر روی یکی از طرفین باسن خود بنشینید.
جهت تسکین درد، مصرف داروهایی مثل ایبوپروفن یا داروهای مشابه طبق دستوری که روی جعبه آن نوشته شده توصیه می شود.
در صورتی که یبوست سبب افزایش درد گردد، توصیه می شود که مصرف فیبر و آب افزایش داده شود.
سرکه سیب خاصیت ضد باکتریایی داشته که برای رفع سوزش و خارش مقعد مورد استفاده قرار می گیرد. برای این کار سرکه سیب را همراه با آب میل کرده یا مقداری از آن را در وان حمام ریخته و در آن بنشینید.
استفاده از 2 تا 3 حبه سیر با معده خالی ، به جهت داشتن خاصیت ضد عفونی کننده و ضد قارچی سیر، در از بین بردن خارش و سوزش مقعد موثر خواهد بود.
همچنین باید توجه داشت که هنگام بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین، به جای خم کردن کمر، زانوهای خود را خم نمایید. توجه به این موارد زمان حمل ، در کاهش درد استخوان دنبالچه بعد از زایمان موثر خواهد بود.
در بارداری بزرگ شدن رحم سبب سبب بروز تغییراتی در وضعیت بدن می گردد. در این وضعیت فشار بیشتری بر کمر وارد گردیده که با کمردرد در طول دوره بارداری آغاز و ممکن است بعد از زایمان نیز ادامه داشته باشد.
سخن پایانی
برآمدگی استخوان دنبالچه از سه تا پنج استخوان مهره بسیار کوچک تشکیل شده که می توانند به هم جوش خورده یا از هم جدا گردند.
در گذشته تصور می شد که استخوان های دنبالچه در تمام موارد به هم جوش خورده و هیچ حرکتی میان آن ها نبوده، اما امروزه تحقیقات نشان داده که تمامی دنبالچه از یک استخوان یک تکه تشکیل نشده و اغلب دارای چند مهره مجزا می باشد که با استفاده از رباط ها و مفاصل فیبری موجود، به طور محدود حرکت می نمایند.
در حالت کلی می توان گفت که دررفتگی و ضربه به دنبالچه بسیار نادر است و اگر هم دررفتگی رخ دهد، این استخوان کمی رو به جلو و یا عقب خم می گردد. همچنین علائم دررفتگی دنبالچه بسیار شبیه به علائم دیگر آسیب دیدگی های آن مانند شکستگی دنبالچه بوده و حتی پزشک هم برای تشخیص آن ها در برخی موارد نیاز به آزمایش های تصویر برداری خواهد داشت.
در صورت آسیب به برآمدگی استخوان دنبالچه توصیه می شود به پزشک متخصص در کلینیک های تخصصی ارتوپدی مراجعه شود تا علت درد توسط پزشک متخصص در این زمینه بررسی و شیوه ی درمانی مناسب تجویز گردد و از بروز عوارض بعدی نیز جلوگیری شود.