میخچه پا
میخچه پا لایه‌های زمخت پوست هستند که از پاسخ پوست به اصطکاک و فشار ایجاد می‌شوند. در صورت مشاهده علائمی چون پوسته زمخت، سفت و زرد رنگ از پوست ناصاف یا ناهموار؛ پوست حساس به لمس و درد هنگام پوشیدن کفش احتمالاً میخچه پا دارید. در صورتی که فرد به طور مکرر و در نواحی مختلف پا دچار میخچه شود نشان دهنده یک علت زمینه‌ای آناتومیک و یا اختلال دستگاه عضلانی-استخوانی چون اختلال محوری مچ پا و انحرافات زانو است، در نتیجه ساختارهای اسکلتی-عضلانی فرد باید مورد بررسی قرار گیرد. لذا علت بروز میخچه که یک علت بیومکانیکی و ساختاری است بسیار حائز اهمیت می‌باشد و باید درمان شود. عدم درمان میخچه به دلیل ایجاد اختلالات پستچرال و داشتن عوارضی چون عفونت و گسترش به مفاصل و بافت استخوانی مجاور، تغییر در پوزشین و ترازبندی بدنی، ناهنجاری استخوانی و لنگیدن در حین راه رفتن و در افراد مبتلا به دیابت باعث بروز مشکلات شدیدتر شود.
فهرست مطالب مورد بررسی مقاله :
میخچه پا چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
میخچه یا پینه لایه‌های ضخیم و سفت شده‌ای از پوست هستند که در اثر تلاش پوست برای حفاظت از خود در برابر اصطکاک و فشار ایجاد می‌شود. میخچه بیشتر روی پا و انگشتان پا یا دست و انگشتان دست ایجاد می‌شوند. میخچه و پینه می‌تواند ناخوشایند باشد. در صورت سلامت، صرفاً در صورتی که میخچه یا پینه برایتان ایجاد درد می‌کند آن را درمان کنید. برای اکثر افراد تنها رفع منبع اصطکاک یا فشار باعث از بین رفتن میخچه و پینه می‌شود. چنانچه مبتلا به دیابت یا بیماری‌های دیگر کاهنده جریان خون هستید، بیشتر در معرض خطر عوارض میخچه پا و پینه خواهید بود.
انواع میخچه پا:
میخچه‌های سخت: این میخچه‌ها نواحی کوچک و متراکم پوست هستند که معمولاً در یک منطقه بزرگتر از پوست ضخیم شده قرار دارند. میخچه‌های سفت معمولاً در بالای انگشتان پا ایجاد می‌شوند - مناطقی که فشار استخوان بر روی پوست وجود دارد.
میخچه‌های نرم: این میخچه‌ها سفید مایل به خاکستری هستند و دارای بافت نرم و لاستیکی می‌باشند. میخچه‌های نرم بین انگشتان پا ظاهر می‌شوند.
میخچه کوچک: این میخچه‌ها بسیار ریز هستند و معمولاً در قسمت پایین پا ایجاد می‌شوند.
علائم میخچه پا یا پینه:
در صورت مشاهده موارد زیر ممکن است به میخچه پا دچار باشید.
-
ناحیه‌ای ضخیم و زبر از پوست
-
برآمدگی سفت و سخت
-
حساسیت به لمس یا درد زیر پوست
-
پوستی پوسته پوسته، خشک یا مومی
میخچه و پینه مشابه هم نیستند.
میخچه‌ها کوچک‌تر از پینه هستند و مرکز زمختی دارند که توسط پوست ملتهب احاطه شده است. میخچه پا در قسمتهایی از پاهای شما که تحمل وزن ندارند، مانند قسمت بالایی و کناری انگشتان پا و حتی بین انگشتان پا ایجاد می‌شوند. آنها را می‌توان در مناطقی که وزن را تحمل می‌کنند نیز یافت. میخچه در صورت فشردن می‌تواند دردناک باشد حال آنکه پینه بندرت دردناک است. آنها معمولاً در کف پاهایتان، خصوصاً در زیر پاشنه، کف دست یا زانو بوجود می‌آیند. اندازه و شکل پینه متفاوت بوده و اغلب بزرگتر از میخچه است.
علل بروز میخچه پا:
فشار و اصطکاک ناشی از اعمال تکراری باعث ایجاد و رشد میخچه پا می‌شود. برخی از منابع این فشار و اصطکاک عبارتند از:
-
پوشیدن کفش نامناسب: کفش‌های تنگ و پاشنه بلند می‌توانند نواحی مختلف پای شما را فشرده کنند. وقتی کفش خیلی گشاد باشد، ممکن است پای شما به طور مکرر در آن بلغزد و به کفش سابیده شود. ممکن است پای شما به درز‌ها یا کوک‌های داخل کفش نیز سابیده شود. شایع‌ترین علت بروز میخچه کفش‌های نامناسب است.
-
نپوشیدن جوراب: پوشیدن کفش و صندل بدون جوراب باعث ایجاد اصطکاک در پاها می‌شود. جوراب‌هایی که متناسب پاهای شما نیستند نیز می‌توانند مشکل ساز شوند.
-
ایستادن یا راه رفتن و دویدن به مدت طولانی: اگر مدت زمان طولانی بایستید یا راه بروید، وزن بدن و اصطکاک مداوم می‌تواند باعث ایجاد میخچه‌های دردناک در کف پا شود.
-
سرگرمی‌های فیزیکی، فعالیت‌های ورزشی یا کار: کار می‌تواند به پاهای شما فشار وارد کند.
-
جوراب‌ها یا آستر کفشی که هنگام راه رفتن زیر پا می‌لغزند و زیر پا جمع می‌شود.
-
راه رفتن با حالت نامناسب: با انداختن سنگینی وزن روی لبه داخلی یا خارجی پای خود راه رفتن می‌تواند باعث ایجاد میخچه شود.
میخچه در چه نواحی ایجاد می‌شوند؟
میخچه پا می‌تواند در نواحی مختلفی از پا ایجاد شوند، از جمله:
-
زیر لایه ناخن پا
-
بین انگشتان پا
-
در کناره های پایتان
-
در کف پاها
پیشگیری از میخچه:
این روش‌ها احتمالاً به شما کمک کند تا از ایجاد میخچه جلوگیری کنید:
-
کفشی بپوشید که برای انگشتانتان فضای کافی فراهم کند. اگر نمی‌توانید انگشتان پا را داخل کفش تکان دهید احتمالاً کفش‌هایتان خیلی تنگ است. از یک تعمیرکار کفش بخواهید نقاطی درز و شکاف‌های کفش‌هایتان را برطرف سازد.
-
از پوشش‌های محافظ استفاده کنید. روی نواحی که روی کفش شما سایش ایجاد می‌کنند، از پد نمدی، پد غیردارویی میخچه یا باند استفاده کنید. همچنین می‌توانید از جدا کننده‌های انگشتان پا یا مقداری پشم گوسفند بین انگشتان پا خود استفاده کنید.
تشخیص میخچه:
پزشک متخصص پس از معاینه پاهای شما و رد سایر دلایل ضخیم شدن پوست مانند زگیل و کیست تشخیص خود را میخچه پا اعلام می‌کند. اگر ناهنجاری جسمی باعث ایجاد میخچه یا پینه شده باشد، ممکن است وی اشعه ایکس را توصیه کند.
درمان‌های میخچه:
درمان میخچه پا و پینه معمولاً شامل اجتناب از اقدامات تکراری است که باعث رشد آنها می‌شود. با پوشیدن کفش‌های مناسب، استفاده از پد محافظ و سایر اقدامات خودمراقبتی می‌توانید به رفع آنها کمک کنید.
چنانچه یک میخچه پا یا پینه با وجود اقدامات خود مراقبتی شما همچنان باقی بماند یا دردناک شود، درمان‌های پزشکی می‌توانند تسکین‌دهنده باشند:
حذف پوست اضافی: معمولاً در هنگام مراجعه به مطب، پزشک متخصص پوست ضخیم شده را برداشته و یا میخچه بزرگ را با چاقوی کوچک جراحی می‌برد. به هیچ وجه این کار را خودتان امتحان نکنید چرا که می‌تواند منجر به عفونت شود.
کفی کفش: در صورت ابتلا به ناهنجاری نهفته پا، پزشک متخصص ممکن است برای جلوگیری از عود مجدد میخچه پا، کفی‌های کفش پدی سفارشی‌ساز (آرتروز) را برای شما تجویز کند.
عمل جراحی: در موارد نادر، پزشک متخصص ممکن است برای اصلاح تراز بندی استخوانی که ایجاد اصطکاک می‌کند جراحی را توصیه کند.
جراحی میخچه:
چنانچه در ناحیه پا یا انگشتان پا خود دچار ناهنجاری هستید که باعث بروز مشکلات مکرر می‌شود، در صورت عدم موفقیت روش‌های درمانی دیگر، ممکن است پزشک متخصص به شما عمل جراحی را توصیه کند. به عنوان مثال، ممکن است برای تصحیح انگشت شست تغییر شکل یافته، یا بریدن بخشی از استخوان برآمده انگشت شست که مشکلاتی را ایجاد می‌کند، انجام جراحی مورد نیاز باشد. در صورت نیاز به عمل جراحی به پزشک جراحی ارجاع داده می‌شوید که می‌تواند در مورد این موضوع با جزئیات بیشتری صحبت کند.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی:
-
اگر مبتلا به دیابت یا بیماری دیگری هستید که منجر به ایجاد جریان خون ضعیف می‌شود ، قبل از هر گونه درمان خودسرانه با پزشک خود مشورت کنید.
چنانچه هیچ بیماری نهفته‌ای ندارید، برای پاکسازی یک میخچه پا این پیشنهادات را امتحان کنید:
-
از پدهای بدون نسخه استفاده کنید: برای محافظت از ناحیه‌ای که میخچه یا پینه در آن رشد کرده است، از یک پد استفاده کنید. در استفاده از لوسیون‌های پاک کننده میخچه بدون تجویز پزشک (بدون نسخه) یا پدهای دارویی میخچه دقت کنید. این داروها حاوی اسید سالیسیلیک هستند که می‌تواند پوست سالم را تحریک کرده و منجر به عفونت شود، خصوصاً در افراد دیابتی یا سایر بیماری‌هایی که باعث جریان خون ضعیف می‌شوند.
-
دست‌ها یا پاها را خیس کنید: خیساندن دست‌ها یا پاها در آب گرم و صابونی باعث نرم شدن میخچه و پینه می‌شود. با این کار پوست ضخیم شده راحت‌تر کنده می‌شود. بین 5 تا 10 دقیقه پاهای خود را داخل آب گرم قرار دهید.
-
نازک کردن پوست ضخیم: در حین یا بعد از استحمام، میخچه یا پینه را با سنگ پا، سوهان ناخن یا لیف حمام بسابید تا به کمک آن لایه‌ای از پوست سفت شده از بین برود. در حالی که پوست همچنان نرم است سوهان و سنگ پا را روی بافت مرده پوست بکشید. مراقب باشید که سطح پوست را زیاد نسابید. چرا که این کار می‌تواند منجر به خونریزی و عفونت شود. برای کندن پوست سفت از شی تیز استفاده نکنید. در صورت ابتلا به دیابت از سنگ پا استفاده نکنید.
-
پوست خود را مرطوب کنید: به دست و پایتان مرطوب کننده بزنید تا به لطافت پوستتان کمک کند. هر روز یک کرم یا لوسیون مرطوب کننده را به میخچه و پوست مرده اطراف آن بمالید. به دنبال محصولاتی باشید که حاوی اوره، اسید سالیسیلیک یا لاکتات آمونیوم باشند. این مواد به مرور زمان پوست را نرم می‌کنند.
-
کفش و جوراب راحت بپوشید: تا زمانی که میخچه یا پینه شما از بین برود، از کفی‌های کفش و جوراب‌های مناسب استفاده کنید.
در دارز مدت چه اتفاقی خواهد افتاد؟
میخچه یک شبه ناپدید نمی‌شود، اما در کمتر از دو هفته می‌توان با درمان از نظر ظاهری میخچه را کاهش داد. ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد تا میخچه کاملا از بین برود. چنانچه به طور منظم زیر پایتان میخچه ایجاد می‌شود، به دنبال کفش‌های راحت‌تر و طبی باشید. پا می‌تواند با گذشت زمان تغییر اندازه دهد، و اندازه کفش می‌تواند در تولید کنندگان مختلف متفاوت باشد. ممکن است لازم باشد کفشی با سایز بزرگتر را انتخاب کرده یا کفش‌هایی بخرید که برای پاهای پهن‌تر ساخته شده‌اند.
در صورت عدم درمان به موقع میخچه چه اتفاقی می‌افتد؟
میخچه‌های درمان نشده می‌توانند منجر به موارد زیر شوند:
-
عفونت: میخچه‌های عفونی می‌توانند مشکلات عدیده‌ای ایجاد کنند. در موارد نادر، باکتری‌های محل آلوده می‌توانند به مفاصل (آرتریت سپتیک) یا بافت استخوانی مجاور (استئومیلیت) گسترش یابند.
-
تغییر در پوزیشن و ترازبندی بدنی: هنگامی که درد شدیدی را تجربه می‌کنید، ممکن است به طور ناخودآگاه پوزیشن یا توزیع فشار در بدن خود را تغییر دهید تا از قرار گرفتن روی ناحیه دردناک جلوگیری کنید. این می‌تواند وضعیت طبیعی بدن شما را مختل کرده و مشکلاتی در تراز بدنی شما ایجاد کند که ممکن است کمر و زانوها را تحت تأثیر قرار دهد.
-
ایجاد عوارض در افراد دیابتی: افراد دیابتی می‌توانند از عوارض آسیب عصبی در دست و پا رنج ببرند. آنها ممکن است نتوانند مواردی مانند بریدگی‌های کوچک در پا یا بروز میخچه را احساس کنند که همین مسئله می‌تواند منجر به عدم درمان میخچه و در نهایت مواردی چون عدم تعادل وضعیت بدنی، عفونت و حتی مرگ بافت اطراف میخچه (گانگرن) می شود.
در صورت عفونت میخچه پا چه اتفاقی می‌افتد؟
گاهی اوقات میخچه می‌تواند عفونت کند. در صورت عفونی شدن میخچه، احتمالاً دردناک شده و پوست اطراف آن قرمز و زخم می‌شود. احتمال بیرون آمدن چرک از میخچه وجود دارد. سپس باید به پزشک متخصص مراجعه کنید، در صورت لزوم پزشک برایتان آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.
آیا وجود میخچه نشانه دیابت است؟
در افراد مبتلا به دیابت خطر زخم و آسیب به پا را افزایش می‌دهند. مشکلات پای دیابتی نیز شامل پینه شصت پا، میخچه، پینه، انگشت چکشی، عفونت‌های قارچی، خشکی پوست و ناخن‌های پای در گوشت فرو رفته می‌باشد.
میخچه بیشتر در چه افرادی بروز می‌کند؟
-
آن دسته از افرادی که طبق مشکلات پزشکی، ترازبندی طبیعی استخوان‌های پای آنها تغییر یافته است: به عنوان مثال به دلیل آرتروز در پاها، خار پاشنه یا انگشت چکشی.
-
آن دسته از افرادی که بدون جوراب راه می‌روند.
-
آن دسته از افرادی که کفش‌های تنگ می‌پوشند یا خانم‌های که دائما پاشنه بلند به پا می‌کنند.
-
افراد سیگاری
و کلام آخر
عدم درمان به موقع میخچه پا علاوه بر ایجاد عفونت و انتقال آن به مفاصل و بافت‌های استخوانی مجاور قادر است باعث ایجاد ناهنجاری استخوانی و تغییر در ترازبندی بدنی فرد شود. همانطور که گفته شد میخچه هم می‌تواند به علت اختلالات عضلانی-اسکلتی مثل اختلال محوری مچ پا و انحرافات زانو ایجاد شود و هم می‌تواند عوراضی چون اختلالات عضلانی-اسکلتی ایجاد کند. در نتیجه بسیار حائز اهمیت است که چنانچه فرد میخچه می‌زند، حتی اگر یکبار این اتفاق بیفتد با مراجعه به پزشک متخصص ساختارهای اسکلتی-عضلانی فرد مورد بررسی قرار گیرد تا هم علت بروز آن مشخص شده و رفع شود و هم خود میخچه درمان گردد و در نهایت عوارض آن از بین برود. لذا علت بروز میخچه بسیار حائز اهمیت می‌باشد و باید درمان شود. با مراجعه به موقع به پزشک متخصص از مزمن شدن این موارد جلوگیری کرده و درمان این ضایعه را طبق نظر متخصص انجام دهید.