شکستگی شست دست
از آنجا که شست بر توانایی گرفتن آیتم‌ها و عملکرد کلی دست تاثیر دارد، شکستگی شست دست می‌تواند یک مشکل جدی و بسیار حائز اهمیت باشد. شکستگی می‌تواند در هر نقطه از انگشت شست رخ دهد، اما جدی‌ترین مورد در نزدیکی مفاصل، به ویژه در پایه شست و نزدیک مچ دست است. تشخیص شکستگی انگشت شست نیاز به تبحر و تخصص ارتوپدی بالایی دارد و در صورت وجود درد و هر گونه شک حتماً باید با انجام رادیوگرافی به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نماید. در بسیاری از مواقع شکستگی بسیار جزئی است و فرد قادر به حرکت شست خود است اما عدم درمان آن عوارض جدی را در پی خواهد داشت. عدم درمان شکستگی شست دست به عواقب مختلفی از جمله آرتروز، انحراف استخوان، عدم جوش خوردن استخوان، سندرم درد موضعی مزمن و غیره منتهی می‌شود. در صورت دشواری در حرکت شست، تورم، درد شدید، احساس سوزن سوزن شدن و بی‌حسی به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایید. مجموعه ما با همکاری با پزشکان حاذق در زمینه شکستگی ضامن بهترین نتیجه درمان شماست.
فهرست مطالب مورد بررسی مقاله
شکستگی شست دست چگونه اتفاق می‌افتد؟
شکستگی انگشت شست آسیب متداولی است که هنگام شکستن استخوان‌های شست دست اتفاق می‌افتد. این شکستگی می‌تواند در هر دو استخوان شست دست یعنی هم در فالانژ دیستال و هم فالانژ پروگزیمال (رجوع به عکس دوم) اتفاق بیفتد. شکستگی انگشت شست نتیجه یک ضربه و/ یا انرژی پیچشی است و بیشتر در مردان مشاهده می‌شود تا بانوان. علت این شکستگی نیرویی است که انگشت شست را به حالت خمیده در مفصل متاکارپ (رجوع به عکس دوم) به سمت عقب می‌کشد و این شکستگی ممکن است به دلایل مختلفی روی دهد.
شکستگی شست دست می‌تواند در هر نقطه از دو استخوان فالانژ دیستال یا فالانژ پروگزیمال (عکس دوم) رخ دهد. فالانژ دیستال نوک انگشت شست است و فالانژ پروگزیمال نزدیکترین قسمت به انتهای انگشت شست می‌باشد.
شکستگی شست دست به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد که شامل موارد ذیل است:
⦁ افتادن و فرود آمدن روی انگشت شست دست
⦁ عقب کشیدن یا خم کردن بیش از حد انگشت شست دست
⦁ پیچاندن بیش از حد مفصل شست دست
افرادی که کشتی گرفته و یا هاکی، فوتبال یا اسکی می‌کنند بیشتر در معرض شکستگی شست دست قرار دارند، به علاوه این شکستگی در افرادی که کمبود کلسیم یا سابقه بیماری استخوان دارند نیز احتمال بیشتری دارد.
علائم شکستگی شست دست
⦁ مشکل در حرکت دادن انگشت شست
⦁ درد ناگهانی و شدید در شست
⦁ تورم در اطراف انتهای شست
⦁ حساسیت به لمس
⦁ انگشت شست با ظاهری کج و کوله
⦁ احساس سرما در اثر لمس با انگشت شست
⦁ احساس سوزن سوزن و بی حسی در شست
عوامل خطر شکستگی شست دست
⦁ شکستگی شست دست معمولاً در اثر فشار مستقیم ایجاد می‌شود. علل شایع آن شامل افتادن روی دست دراز شده یا تلاش برای گرفتن توپ است.
⦁ بیماری‌های مربوط به استخوان و کمبود کلسیم هر دو خطر شکستگی شست دست را افزایش می دهد.
⦁ شکستگی شست می‌تواند در اثر فعالیت شدید یا تصادف ایجاد شود. به علاوه احتمال شگستگی انگشت شست بر اثر پیچ خوردگی یا انقباض عضله نیز وجود دارد. ورزش‌هایی که احتمال شکستگی انگشت شست در آنها بیشتر است عبارتند از:
فوتبال، بیسبال، بسکتبال، والیبال، کشتی، هاکی و اسکی.
استفاده از تجهیزات محافظتی مناسب مانند دستکش، بالشتک محافظ یا ضربه‌گیر می‌تواند از آسیب دیدگی شست در بسیاری از ورزش‌ها جلوگیری کند.
عوراض شکستگی شست دست
از عوارض شایع شکستگی شست دست آرتروز است. بعضی از غضروف‌ها همواره در اثر صدمه، آسیب دیده و قابل تعویض نخواهند بود. این امر احتمال بروز آرتروز در مفصل شست آسیب دیده را افزایش می‌دهد.
احتمال عدم جوش خوردن استخوان متاکارپال انگشت شست که ممکن است در صورت عدم توجه به شکستگی یا تاخیر در عمل جراحی یا در شکستگی‌های بسیار ناپایدار اتفاق بیفتد. این مسئله منجر به انحراف استخوان می‌شود که خود به زاویه نامناسب شست و احتمالاً نیاز به جراحی (یا جراحی دوم) منتهی می‌گردد.
سندرم درد موضعی مزمن که منجر به درد طولانی مدت در ناحیه شست آسیب دیده می‌شود اما نادر است.
مطالعه روی افرادی که تحت درمان غیرجراحی شکستگی بنت قرار گرفتند (به شکستگی که در انتهای استخوان بزرگ شست اتفاق می‌افتد و به مفصل مرتبط است اصطلاحاً شکستگی بنت یا داخل مفصلی شست گویند)، نشان می‌دهد که پس از 26 سال بروز انحطاط مفصل و مشکلات مرتبط با دامنه حرکتی وجود دارد. این منجر به استفاده بیشتر اجراحی برای شکستگی‌های بنت شد. هیچ مطالعه طولانی مدتی در مورد چشم انداز افرادی که تحت عمل جراحی شکستگی بنت قرار گرفته اند، وجود ندارد.
آناتومی شست دست
شست دارای دو استخوان است. اولین استخوان (فالانژ دیستال) از نوک انگشت شست تا بند انگشت امتداد دارد. استخوان دوم (فالانگ پروگزیمال) که از بند انگشت تا پایه شست ادامه می‌یابد. این ناحیه تارمانند بین انگشت شست و انگشت اول است. انگشت شست با یک استخوان به دست متصل می‌شود (استخوان اولین متاکارپ).
تشخیص شکستگی انگشت شست دست
چنانچه مشکوک به شکستگی شست دست یا پیچ خوردگی هستید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. هر دو نوع آسیب ممکن است نیازمند ثابت نگه داشتن باسطه آتل و یا جراحی باشد. انتظار برای درمان می‌تواند منجر به ایجاد عوارض شده و یا روند بهبودی را کند کند.
پزشک متخصص با معاینه انگشت شست و بررسی دامنه حرکات مفاصل شما انگشت شما را معاینه می‌کند. پزشک متخصص به منظور بررسی آسیب دیدگی رباط‌ها، ممکن است مفاصل انگشت شست شما را در جهات مختلف خم می‌کند. عکس ایکس ری به شما در تشخیص شکستگی و محل و نوع شکستگی را مشخص خواهد کرد.
نکاتی در خصوص تشخیص شکستگی انگشت شست دست
⦁ به هرگونه درد شدید در شست خود توجه کنید. احساس درد شدید بلافاصله پس از شکستن شست طبیعی است. درد به این دلیل اتفاق می‌افتد که استخوان‌های شما توسط اعصاب احاطه شده‌اند. هنگامی که یک استخوان می‌شکند، می‌تواند عصب‌های اطراف را تحریک یا فشرده کند، که همین امر باعث درد می شود. اگر بلافاصله پس از آسیب‌دیدگی درد شدیدی را تجربه نکنید، این احتمال وجود دارد که انگشت شست شما نشکسته باشد. به علاوه اگر انگشت شست شما لمس شود یا هنگام تلاش برای خم کردن آن، درد شدیدی را تجربه خواهید کرد. به طور کلی، هرچه درد به مفصلی که محل تلاقی انگشت شست شما با بقیه دست شماست، نزدیکتر باشد، علت نگرانی و عوارض احتمالی آسیب بیشتر خواهد بود.
⦁ به دنبال هرگونه تغییر شکل در محل آسیب باشید. باید ببینید آیا انگشت شست شما طبیعی است یا خیر. بررسی کنید که شست شما از زاویه‌ای غیرطبیعی خم نشده یا به طریقی عجیب پیچ نخورده نباشد؟ بعلاوه باید بررسی کنید که آیا استخوانی از پوست بیرون زده است یا خیر؟ چنانچه هر یک از این خصوصیات را داشته باشید، به احتمال زیاد انگشت شست خود را شکسته‌اید. در صورت وجود کبودی روی شست، نشان دهنده پارگی مویرگ‌های موجود در بافت شست است.
⦁ سعی کنید انگشت شست خود را حرکت دهید. چنانچه انگشت شست خود را شکسته باشید، حرکت دادن آن باعث ایجاد درد جدی و شدیدی می‌شود. حتی ممکن است رباط‌های شما که استخوان‌هایتان را به هم متصل می‌کنند نیز قادر به عملکرد صحیح نباشد که این مسئله نیز می‌تواند حرکت انگشت شست را دشوار کند.
⦁ به هرگونه بی حسی، گزگز یا احساس سردی در انگشت شست خود توجه کنید. به غیر از درد، تحریک و فشردگی اعصاب می‌توانند انگشت شست شما را بی‌حس کنند. همچنین ممکن است انگشت شست شما احساس سرما کند. این احساس سرما به دلیل مسدودیت رگ‌های خونی است که خون را به داخل انگشت شست و اطراف آن می‌برند، علت این مسدودیت شکستگی استخوان یا تورم زیاد است. در صورت عدم جریان خون کافی ممکن است شست شما آبی شود.
⦁ به دنبال تورم شدید در اطراف شست خود باشید. وقتی استخوانی را می‌شکنید، نواحی اطراف آن به دلیل التهاب دچار تورم می‌شود. انگشت شست شما پنج تا ده دقیقه بعد از آسیب‌دیدگی شروع به تورم می‌کند. بعد از ورم ، احتمال سفت شدن انگشت شست وجود دارد. احتمال دارد تورم انگشت شست، نزدیکترین انگشتان به انگشت شست را نیز تحت تأثیر خود قرار دهد.
روش‌های درمانی شکستگی انگشت شست دست
کمک‌های اولیه فوری:
در صورتی که به شکستگی شست دست خود مشکوک هستید، می‌توانید روی آن ناحیه یخ یا آب سرد قرار دهید تا تورم آن کاهش یابد. ثابت نگه داشتن دست با آتل می‌تواند به شما کمک کند.
دست آسیب دیده خود را بالاتر از قلب نگه دارید. این کار در صورت وجود تورم و خونریزی منجر به کاهش آنها می‌شود.
صرفاً به این اقدامات اتکا نکنید. چنانچه به شکستگی یا پیچ خوردگی شست دست خود مشکوک هستید، این رو‌ش‌ها صرفاً به شما در تحمل درد و آمادگی جهت دریافت مراقبت‌های فوری پزشکی کمک می‌کند.
درمان غیرجراحی:
در صورتی که قطعات شکسته استخوان آنقدرها از مکان خود خارج نشده باشد، یا شکستگی شما در وسط شفت (شکستگی ایجاد شده در بدن استخوان و خارج از سطوح مفصلی را اصطلاحاً شکستگی شفت گفته گویند) استخوان قرار داشته باشد، پزشک می‌تواند استخوان‌ها را بدون جراحی جا بیاندازد. به این روش جا انداختن بسته گفته می‌شود. این کار می‌تواند دردناک باشد، بنابراین ممکن است پزشک از آرام بخش یا بیهوشی استفاده کند.
احتمالاً به مدت شش هفته دست شما در یک گچ مخصوص به نام اسپیکای شست قرار خواهد داشت. این گچ در حالی که استخوان شما بهبود می‌یابد انگشت شست شما را در جای خود ثابت نگه می‌دارد. این گچ با بستن دور بازو و انگشت شست، شست دست شما را ثابت نگه می‌دارد.
درمان جراحی:
چنانچه قطعات زیادی از استخوان‌های شما دچار جابجایی شده باشد، یا در صورت رسیدن شکستگی به مفصل CMC، احتمالاً برای جا انداختن مجدد استخوان‌ها نیاز به جراحی خواهید داشت. به این عمل جا انداختن باز گفته می‌شود. احتمالاً یک جراح متخصص در جراحی دست، جراحی دست شما را انجام خواهد داد.
تقریباً در یک سوم شکستگی‌ها استخوان متاکارپال ، تنها یک قطعه شکسته در قاعده استخوان وجود دارد. به این شکستگی بنت می‌گویند. جراح برای نگه داشتن قطعات استخوان شکسته در موقعیت مناسب در حین بهبودی آنها، پیچ‌ها یا سیم‌هایی را از طریق پوست شما وارد استخوان می‌کند.
در شکستگی موسوم به شکستگی رولاندو، چندین شکاف در استخوان بزرگ قاعده انگشت شست بوجود می‌آید. در حین جراحی، متخصص یک پلاک و پیچ کوچک را داخل استخوان شما قرار می‌دهد تا قطعات استخوان شما در حین بهبودی استخوان ثابت نگه داشته شوند. این اصطلاحاً جا انداختن باز یا تثبیت داخلی است.
در بعضی موارد، جراح پلاک را تا خارج از پوست شما گسترش می‌دهد که به این حالت تثبیت خارجی گفته می‌شود.
توانبخشی شست شکسته شده دست
چه بعد از جراحی یا چه بدون آن، استفاده از گچ یا آتل به مدت 6-12 هفته پس از شکستگی استخوان متاکارپ شست توصیه می‌شود. بهبودی به شدت شکستگی شست بستگی دارد. تا زمان بهبودی کامل شکستگی باید از انجام هرگونه فعالیت بدنی از جمله گرفتن، چنگ زدن، کشیدن و مشت زدن خودداری کنید. پس از برطرف شدن درد بیمار می‌تواند برای جلوگیری از سفتی مفاصل، حرکت مچ دست و انگشتان را شروع کند. فیزیوتراپی فشرده معمولاً تقریباً 6-8 هفته پس از جراحی شروع می‌شود. یک فیزیوتراپیست یا کاردرمان تمریناتی را برای بازیابی انعطاف‌پذیری و قدرت شست توصیه می‌کند.
درمان توانبخشی استاندارد شامل: ماساژ، ثابت نگه داشتن مفصل، حرکات کششی، الکتروتراپی و بازگشت به برنامه فعالیت روزانه می‌شود.
مدت زمان بهبودی شکستگی انگشت شست دست چقدر است؟
مدت زمان بهبودی شکستگی انگشت یا شست معمولاً طی 2 تا 8 هفته است، اما احتمال آن وجود دارد که بهبودی طولانی‌تر شود. ممکن است 3 تا 4 ماه طول بکشد تا قدرت کامل به دست بازگردد.
آیا می‌توان انگشت شکسته را خم کرد؟
بسته به شدت شکستگی استخوان، با وجود شکستگی ممکن است همچنان بتوانید انگشت شست خود را خم کنید. حاز اهمیت است که به سایر علائم شکستگی انگشت شست توجه کنید و در صورت مشکوک شدن به شکستگی استخوان، سریعاً به دنبال درمان آن باشید.
عدم درمان به موقع شکستگی انگشت شست دست چه عواقبی به دنبال خواهد داشت؟
عدم درمان شکستگی شست اغلب می‌تواند منجر به بروز آرتروز یا تخریب مفصل شود. این مسئله می‌تواند باعث درد مزمن، سفتی و تورم گردد.
و کلام آخر
شکستگی شست می‌تواند شامل ترک مویی برداشتن استخوان تا سوراخ شدن پوست بواسطه استخوان باشد. اگر هنگام آسیب‌دیدگی محیط اطراف شما به اندازه کافی ساکت باشد، حتی امکان شنیدن صدای ترک خوردن استخوان نیز وجود دارد. برخی از مهمترین دلایل شکستگی شست دست شامل افتادن و فرود آمدن بر روی انگشت شست، انجام بازی‌های ورزشی، تصادفات رانندگی یا پیچ خوردن بیش از حد انگشت شست است. در صورت سابقه بیماری استخوان، احتمال شکستن انگشت شست نیز وجود دارد. عدم درمان فوری شکستگی نه تنها در آینده منجر به بروز آرتروز در فرد شده، بلکه احتمال انحراف استخوان و عدم جوش خوردن مناسب آن هم وجود خواهد داشت. به جای انجام هر گونه اقدام خودسرانه فوراً برای درمان‌های پزشکی متناسب به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایید.