شکستگی استخوان
به هر نوع اختلالی که در یکپارچگی استخوان ایجاد شود، اصطلاحاً شکستگی استخوان گفته می‌شود. از جمله مشکلات رایج استخوانی برای افراد شکستگی است که ممکن است در اثر ضربات شدید ناشی از تصادفات رانندگی، زمین خوردن، حین بازی و غیره روی دهد. افرادی که دچار پوکی استخوان هستند به دلیل ضعف ناشی از کمبود کلسیم بیشتر در معرض شکستگی استخوان قرار دارند. در صورتی که استخوان شکسته به خوبی درمان نشود می‌تواند منجر به بروز عوارضی از جمله عفونت استخوان یا مغز استخوان، جوش نخوردن مناسب استخوان، مرگ استخوان و غیره گردد. چنانچه احتمال می‌دهید یکی از استخوان‌هایتان شکسته است، باید در اسرع وقت برای تشخیص نوع شکستگی و روش درمانی مناشب به متخصص ارتوپدی مراجعه نمایید. کلینیک فوق تخصصی ما آماده است تا با بهره‌مندی از متخصصین مجرب و ابزارهای تشخیصی و درمانی مدرن خود به شما در این راستا کمک کند.
مطالب مورد استفاده در این مقاله
علل بروز شکستگی استخوان چیست؟
زمانی که به یک استخوان نیروی خارجی مثلا در اثر یک ضربه یا زمین خوردن وارد می‌شود، احتمال زیادی وجود دارد که استخوان قادر به مقاومت در برابر آن مقدار نیرو نبوده و بشکند. این از دست دادن یکپارچگی منجر به شکستگی استخوان می‌شود. لازم به یادآوری است که شکستگی، خرد شدگی یا ترک خوردگی همه شرایط یکسانی را توصیف می‌کنند و به معنی آسیب دیدگی استخوان در محل صدمه است. شکستگی، خرد شدگی و ترک خوردگی همگی به یک معنا است.
بسته به شرایط، مقدار نیروی مورد نیاز برای شکستن استخوان احتمالاً زیاد نباشد. افراد مبتلا به پوکی استخوان به دلیل فقدان کلسیم در استخوان‌های خود و شکنندگی بالای آنها، ممکن است در اثر یک آسیب جزئی یا حتی نیروی جاذبه زمین، نیروی کافی برای شکستگی فشاری مهره‌های کمر یا شکستگی مفصل ران به استخوان‌های آنها وارد گردد.
علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان کدامند؟
معمولاً استخوانی که دچار شکستگی شده درد می‌کند. پوشش استخوان (پریوستئوم) پر از پایانه‌های عصبی است که در صورت التهاب می‌تواند باعث درد شود؛ عضلات اطراف شکستگی برای جلوگیری از حرکت محل شکستگی دچار اسپاسم می‌شوند و این اسپاسم ممکن است درد را تشدید کند.
استخوان‌ها منبع غنی از خون هستند و در صورت آسیب دیدگی خونریزی می‌کنند. این مسئله باعث تورم می‌شود و خونی که به بافت اطراف نفوذ می کند نیز باعث تشدید درد می‌شود. تغییر رنگ ناشی از خونریزی می‌تواند در محل شکستگی به صورت کبودی قرمز تیره یا بنفش ظاهر شود.
از آنجا که ممکن است عضلات و تاندون‌ها آسیبی نبینند، احتمالاً فرد بتواند اندام آسیب دیده را حرکت دهد. به همین دلیل، اینکه می‌توانید ناحیه آسیب دیده را حرکت دهید، به این معنی نیست که اندام فوق شکسته نشده باشد.
چنانچه به شریان مجاور آسیب برسد، محل آسیب ممکن است سرد و رنگ پریده باشد و در صورت آسیب عصبی، احتمالاً محل آسیب دچار بی حسی می‌شود.
شدت شکستگی و مدت زمان بهبودی به چه عواملی وابسته است؟
شدت شکستگی به الگوی شکستگی و محل آن بستگی دارد. شکستگی‌های جدی اگر به موقع درمان نشوند می‌توانند عوارض خطرناکی به دنبال داشته باشند. عوارض احتمالی شامل آسیب به رگ‌های خونی یا اعصاب و عفونت استخوان (استئومیلیت) یا بافت اطراف آن است. زمان بهبودی بسته به سن و سلامت بیمار و نوع شکستگی متفاوت است. شکستگی جزئی در کودکان ممکن است طی چند هفته بهبود یابد و شکستگی جدی در یک فرد مسن ممکن است ماهها طول بکشد تا بهبود یابد.
شکستگی کدام استخوان‌ها شایع‌تر است؟
شایع‌ترین شکستگی‌ها شامل استخوان ترقوه (کولار بون) ، ساعد (رادیوس و اولنا)، مچ دست، مچ پا و مفصل ران است. شکستگی‌های بسته شیوع بیشتری نسبت به شکستگی‌های باز دارد (بدین معنی که پوستی ک روی ناحیه آسیب دیده را می‌پوشاند دست نخورده مانده و آسیبی ندیده است)
در کودکان، شکستگی استخوان رادیوس دیستال شایع است. شکستگی در استخوان رادیوس نزدیک مچ دست اتفاق می‌افتد اما معمولاً خود مفصل را درگیر نمی‌کند.
شکستگی استخوان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با دریافت شرح حالی از آسیب دیدگی بیمار، آسیب را معاینه کرده و به دنبال آسیب‌های احتمالی دیگر است که ممکن است رخ داده باشد. پوست اطراف ناحیه آسیب دیده برای یافن هر گونه جراحت، خراشیدگی یا پارگی و بریدگی پوست مورد بررسی قرار می‌گیرد. ناحیه حساس و متورم برای شناسایی استخوان آسیب دیده مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. نوع اشعه ایکسی که تجویز می‌شود به آسیب بستگی دارد. گاهی با عسکبرداری اشعه ایکس ساده صدمه قابل شناسایی نخواهد بود. چنانچه پزشک همچنان احتمال شکستگی استخوان بدهد، ممکن است سی تی اسکن یا MRI تجویز شود.
تشخیص شکستگی‌های استخوان در کودکان چگونه است؟
تشخیص شکستگی در کودکان دشوار است چرا که استخوان‌های آنها به طور کامل تشکیل نشده‌اند. بسیاری از قسمت‌های استخوان در حال رشد غالباً از غضروف تشکیل شده و هنوز کلسیم در آنها رسوب نکرده است. افزون بر این، در کودکان استخوان‌های در حال رشد دارای صفحات رشدی هستند که ممکن است شکستگی‌ها را تقلید یا پنهان کنند. گاهی، تشخیص شکستگی از نظر بالینی بر اساس معاینه فیزیکی انجام می‌شود، حتی اگر در اشعه ایکس آسیبی دیده نشود.
روش‌های درمانی شکستگی‌های استخوان چیست؟
درمان اولیه شکستگی استخوان با تثبیت و بی‌حرکت ساختن استخوان شکسته آغاز می‌شود. در این زمینه استراحت، کمپرس یخ، فشرده سازی و بالا نگه داشتن ناحیه آسب دیده ممکن است به راحتی بیمار کمک کرده و از حرکت استخوان‌های شکسته جلوگیری کند. غالباً درد همراه با شکستگی، به دلیل اسپاسم عضلات اطراف محل شکستگی است که سعی در جلوگیری از حرکت ناحیه آسیب دیده دارد. استفاده از آتل ممکن است به تسکین بخشی از آن درد کمک کند. بسته به آسیب، ممکن است برای کمک به تثبیت و کنترل درد، به بیمار انجام حرکات کششی نیز توصیه شود.
برای شکستگی‌های غیر باز یا سایر شکستگی‌هایی که بدون جراحی اورژانسی قابل درمان هستند، هدف آن است که با بی‌حرکت ساختن ناحیه آسیب دیده تراز آناتومیک حفظ شود و استخوان بهبود یابد.
مراحل بهبود شکستگی استخوان کدامند؟
شکستگی استخوان در سه مرحله بهبود می‌یابد:
-
مرحله واکنشی: لخته خونی که در محل شکستگی تشکیل شده بهبود یافته و بلوک‌های سازنده بدن شروع به پر کردن شکاف بین دو انتهای استخوان شکسته می‌کنند.
-
مرحله ترمیم: سلول‌های اختصاصی واقع در پوشش خارجی استخوان (پریوستئوم) شروع به تشکیل یک شبکه‌بندی یا صفحات مشبکی از غضروف و استخوان به نام کالوس نامیده می‌کنند که شکستگی را می‌پوشاند. توده استخوانی بیشتری رسوب گذاری می‌شود تا استحکام آن ناحیه را تأمین کند.
-
مرحله بازسازی: طی چند سال آینده، بدن تلاش می‌کند تا این توده استخوان را به اندازه و شکل اصلی خود تبدیل کند.
در بخش اورژانس،کلینیک یا مطب دکتر دست‌ها و پاهای بیمار معمولاً با استفاده از ترکیبی از پدهای نرم، مواد گچ گرفتن شکستگی (گچ ، فایبرگلاس) و بانداژ آتل می‌شود. این نوع آتل کردن همچون گچ گرفتن نیست، چرا شکستگی ممکن است باعث تورم بافت‌های اطراف شود و اگر گچ محکم باشد، این تورم می‌تواند عوارضی از جمله درد قابل توجه و مشکلات در خصوص خونرسانی را ایجاد کند.
هنگامی که بیمار ترخیص شد، پزشک از او می‌خواهد که ناحیه آسیب دیده را بالا نگه داشته و حتی روی ناحیه آتل بسته کمپرس یخ قرار دهند، چرا که به کاهش تورم و التهاب بیمار کمک شایانی می‌کند.
پس از چند روز، زمانی که تورم اولیه برطرف شد، ممکن است گچ جای آتل را بگیرد و تا زمان بهبودی شکستگی کاملاً از بین برود. زمان بندی ترمیم شکستگی به نوع شکستگی و محل آن بستگی دارد. ممکن است از اشعه ایکس برای تعیین زمان دقیق برداشتن گچ استفاده شود.
جراحی استخوان شکسته چگونه انجام می‌شود؟
تصمیم برای جراحی شکستگی استخوان به نوع شکستگی، احتمال ترمیم خودبخودی استخوان در یک تراز مناسب و یا وجود سایر عوارض احتمالی بستگی دارد.
گاهی بیماران برای جا انداختن استخوان (جا اندازی استخوان بدون جراحی) و آتل بستن به اتاق عمل منتقل می‌شوند. چنانچه استخوان شکسته به طور قابل توجهی از جای خود جابجا شده و در تراز نادرست قرار گرفته باشد، احتمالاً جا انداختن یا دستکاری استخوان بدون ماده بیهوشی دردناک باشد.
چنانچه شکستگی ناپایدار باشد و نتواند صرفاً با آتل یا گچ در جای خود و در یک راستا قرار بگیرید، ممکن است به یک جراحی برای جا انداختن استخوان و فیکساسیون داخلی نیاز باشد. در این شرایط برشی ایجاد می‌شود تا قطعات استخوانی شکسته شناسایی و تراز شوند. از صفحات و پیچهای فلزی، سیم‌ها یا میله‌ها می‌توان برای تثبیت شکستگی استفاده کرد. ممکن است این ابزارهای فلزی برای همیشه در جای خود باقی بمانند یا صرفاً تا زمان بهبودی شکستگی به طور موقت وجود داشته باشند. درمان شکستگی لگن تقریباً همیشه به جراحی برای جا انداختن استخوان و فیکساسیون داخلی نیاز دارد تا بیمار امکان بهبودی و توانایی راه رفتن را پیدا کند.
از سوی دیگر در شرایطی که صدمه به عروق و اعصاب وجود داشته باشد و آنها نیاز به ترمیم یا رفع فشار داشته باشند، ممکن است جراحی لازم باشد.
در شکستگی‌های باز معمولاً برای جلوگیری از عفونت استخوان (استئومیلیت) بیمار باید به اتاق عمل برود تا زخم شسته شود.
اقدامات پیشگیرانه برای اجتناب از شکسته شدن استخوان کدام است؟
بسیاری از شکستگی‌های استخوان به دلیل حوادث غیر مترقبه در خانه، محل کار یا در حین بازی اتفاق می‌افتد و همگی آنها قابل پیشگیری نیستند. استفاده از تجهیزات ایمنی و اقدامات احتیاطی مناسب ممکن است خطر آسیب را به حداقل برساند، با این حال نمی‌توان چنین خطراتی را به طور کامل از بین برد.
با افزایش سن، خطر افتادن و زمین خوردن در محیط خانه افزایش می‌یابد و برخی از اقدامات پیشگیرانه ممکن است به کاهش خطرات افتادن کمک کند. این اقدامات شامل:
-
اطمینان از نور کافی محیط خانه
-
اطمینان از لغزنده نبودن کفش
-
تعمیر فرش‌های شل و لیز و یا کف‌های ناهموار
-
پاکسازی محیط‌های مناطق پر رفت و آمدی چون تخت به حمام یا آشپزخانه به پذیرایی از خطراتی مانند مبلمان اضافی، سیم‌های اضافی یا جعبه‌ها
-
تعبیه زیراندازهای بدون لغزش روی زمین و داخل وان یا زیر دوش حمام
-
نصب نرده برای پله‌ها و نوار دستگیره داخل حمام
استخوان‌ها نیز با افزایش سن پیر می‌شوند و مدیریت پوکی استخوان یک تعهد مادام العمر است. افزایش مقدار کلسیم در استخوان خطر شکستگی خود به خودی را کاهش می‌دهد، و احتمالا با ایجاد استحکام کافی در استخوان‌ها آنها را به اندازه کافی قوی‌کند تا در برابر صدمات مقاومت کنند چرا که در غیر این صورت منجر به شکستگی می‌شود. راه‌های جلوگیری از پوکی استخوان عبارتند از:
-
افزایش انجام ورزش‌های مرتبط با تحمل وزن
-
مصرف مقدار کافی کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی و استفده از مکمل‌ها در صورت لزوم
-
سیگار نکشیدن
-
اجتناب از مصرف الکل
احتمال دیر جوش خوردن یا عدم جوش خوردن استخوان شکسته
شکستگی‌های جوش نخورده به آن دسته از شکستگی‌هایی گفته می‌شود که بهبود نمی‌یابند، در حالی که شکستگی‌هایی که با تاخیر جوش می‌خورند آنهایی هستند که ترمیم آنها زمان بیشتری طول می‌کشد.
درمان با اولتراسوند – اعمال روزانه اولتراسوند با شدت کم در ناحیه آسیب دیده می‌تواند اثربخش باشد. مشخص شده است که این امر به بهبود شکستگی کمک می‌کند.
پیوند استخوان - در صورت عدم بهبود شکستگی، به منظور تحریک استخوان شکسته، استخوان طبیعی یا مصنوعی پیوند زده می‌شود.
درمان با سلول‌های بنیادی - در حال حاضر مطالعاتی در حال انجام است تا نقش سلول‌های بنیادی در درمان شکستگی‌هایی غیرقابل بهبود را مورد بررسی قرار دهند.
عوارض مرتبط با شکستگی استخوان کدامند؟
بهبودی استخوان در محل اشتباه - این به عنوان بدجوش خوردن شناخته می‌شود. در چنین شرایطی یا شکستگی در موقعیت اشتباه بهبود می‌یابد یا تغییر مکان می‌دهد (خود شکستگی جابجا می‌شود).
اختلال در رشد استخوان - چنانچه شکستگی استخوان در دوران کودکی بر صفحه رشد تأثیر بگذارد ، این خطر وجود دارد که رشد طبیعی آن استخوان تحت تأثیر قرار گیرد و خطر تغییر شکل استخوان در آینده را افزایش می‌دهد.
عفونت دائمی استخوان یا مغز استخوان – چنانچه در حین شکستگی پوست دچار بریدگی شود، همانطور که ممکن است در یک شکستگی باز اتفاق بیفتد، باکتری‌ها می‌توانند به استخوان یا مغز استخوان وارد شوند و باعث ایجاد یک عفونت مداوم (استئومیلیت مزمن) شود.
مرگ استخوان (نکروز آواسکولار) - چنانچه استخوان ذخیره ضروری خون خود را از دست بدهد، ممکن است دچار مرگ شود.
و کلام آخر
با توجه به تنوع بسیار بالا در انواع شکستگی و شرایط فردی افراد وجود دارد، تشخیص و برنامه درمانی برای هر فرد منحصربفرد بوده و این مسئله نیازمند یک پزشک متخصص باتجربه و متبحر است که بتواند با انتخاب بهترین برنامه درمانی از عوارض احتمالی ناگوار آتی جلوگیری نماید و بهترین نتایج برای بیمار پدید آید. به عنوان مثال برای افراد مسن گاهی نیاز به تعویض مفصل است و گاهی نیست و روش‌های گوناگون جراحی و غیرجراحی نیازمند یک تصمیم درست است. شکسته شدن استخوان به دلیل عوارضی که ممکن است به دنبال داشته باشد، یکی از معضلات جدی افراد است و باید به موقع و به درستی درمان شود. عدم درمان به موقع شکستگی علاوه بر بالا رفتن احتمال عدم جوش خوردن یا جوش خوردن نامناسب استخوان می‌تواند منجر به عفونت استخوان گردد. مرکز تخصصی ما آماده ارائه کلیه خدمات ارتوپدی مرتبط با شکستگی به شما عزیزان می‌باشد.