دررفتگی کتف
کتف یکی از اعضای بسیار مهم در بدن است. با اینکه بسیاری از حرکت‌های دست و بازو به شانه وابسته است، اما در صورت وجود درد و آسیب در ناحیه کتف بازهم شما دچار ناراحتی و کاهش توانایی حرکت‌های دست خواهید شد. به‌علاوه مکان کتف طوری است که درمان آسیب‌های آن کار آسانی نخواهد بود و تنها از عهده پزشکان متخصص ارتوپد بامهارت و باتجربه در این زمینه برمی‌آید. دررفتگی کتف یکی از آسیب‌هایی است که معمولاً به‌صورت ناخواسته در اثر مواردی مانند زمین خوردن، برخی حرکات در ورزش‌های خاص و یا تصادفات اتفاق می‌افتد.
اغلب، دررفتگی کتف به مرورزمان و البته با عمل به دستورات پزشکی درمان می‌شود و بسیار مهم است که در طول درمان چقدر مراقبت می‌کنید و چقدر این دستورات را اجرا خواهید کرد؛ زیرا هرچه توجه بیشتری به مواردی که پزشک متخصص ارتوپد به شما توصیه می‌کند، داشته باشید، قطعاً زودتر بهبود پیدا خواهید کرد و درمان شما به‌طور کامل انجام می‌شود تا منجر به آسیب‌های مجدد و یا حتی شکستن کتف در ضربات ناخواسته بعدی نشود. با توجه به اینکه هنگام دررفتگی کتف ممکن است به اعضای کنار مانند شانه نیز آسیب‌رسیده باشد، برای حصول اطمینان از ارزیابی کامل می‌توانید به کلینیک ما مراجعه کنید تا این معاینه توسط پزشکان حاذق کلینیک به‌طو ر دقیق انجام‌شده و بهترین تشخیص و درمان صورت پذیرد. در ادامه نیز با ما همراه باش ید تا شما را بیشتر با آسیب دررفتگی کتف آشنا کنیم.
فهرست مطلب:
آشنایی با آناتومی کتف
اکثر افراد کتف و شانه را اشتباه می‌گیرند، درحالی‌که این دو باهم متفاوت هستند ولی در ارتباط تنگاتنگی باهم قرار دارند و آسیب یکی از آن‌ها می‌تواند موجب آسیب در دیگری شود. به‌هرحال بد نیست قبل از صحبت در مورد دررفتگی کتف، ابتدا یک آشنایی کلی با آناتومی آن داشته باشید.
کتف یک استخوان سه گوش و صاف است که در اندام فوقانی درست در کنار شانه انسان قرار دارد و به زبان لاتین به آن اسکاپولا گفته می‌شود. این استخوان به ترقوه و استخوان بازو متصل است. همان‌طورکه گفتیم ظاهری سه گوشه دارد و دارای سه کناره، سه زائده، سه زاویه و دو سطح می‌باشد. هرکدام از این قسمت‌ها بسیار حساس بوده و ممکن است هنگام دررفتگی یا شکستگی دچار آسیب شود. به همین دلیل درصورتی‌که ورزش‌های خاص انجام می‌دهید یا کارتان در ارتفاع انجام می‌شود مانند بنایی یا نصب بنر و غیره باید به‌شدت مراقب باشید که دچار سقوط و آسیب در این ناحیه نگردید.
در ناحیه خارجی کتف یک حفره استخوانی وجود دارد که عمقش کم است و به آن گودی کاسه‌ای نیز می‌گویند. بین گودی کاسه‌ای و سر استخوان بازو مفصلی وجود دارد که این دو را به هم وصل می‌کند و به آن مفصل شانه می‌گویند که سطح درونی آن کاملاً از مواد غضروفی پوشیده شده است؛ بنابراین تمامی این اعضا به هم متصل بوده و در صورت دررفتگی کتف احتمال آسیب به بازو و ترقوه نیز زیاد است. خیلی از مواقع ممکن است دررفتگی طوری باشد که شما زیاد متوجه آن نشوید. به همین دلیل باید به‌محض حس کردن درد در این ناحیه به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا همه موارد بررسی شوند.
دررفتگی کتف چیست؟
خب حالا که با خود کتف آشنا شدید، قطعاً راحت‌تر آسیب دررفتگی کتف را درک خواهید کرد. دررفتگی کتف نوعی آسیب است که در اثر یک ضربه شدید که در خارج از کتف به‌صورت مستقیم روی خود این ناحیه یا غیرمستقیم روی دست‌ها وارد می‌شود، به وجود خواهد آمد. معمولاً این نوع آسیب به‌صورت ناگهانی بوده و قابل‌پیشگیری نیست.
گاهی مواقع دررفتگی کتف به‌صورت خودبه‌خودی با برخی درمان‌های پزشکی و مراقبت‌ها خوب می‌شود؛ اما در مواقعی که آسیب شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی وجود داشته باشد که به نظر متخصص ارتوپد بستگی دارد. گاهی نیز آسیب بسیار شدید بوده و ممکن است یکی از تاندون‌های درگیر یا هردو پاره شوند و این امر حتی موجب خارج شدن استخوان ترقوه از حالت تراز گردد که در این صورت درد بسیار شدیدی ایجاد خواهد شد و نیاز به فوریت‌های پزشکی دارد.
دلایل دررفتگی کتف چیست؟
همان‌طورکه گفتیم استخوان کتف بسیار حساس است و افراد پرجنب‌وجوش و فعال مانند کودکان و ورزشکاران بیشتر در معرض خطر دررفتگی کتف هستند. معمولاً دررفتگی کتف به‌صورت ناگهانی در زمین خوردن‌ها، بازی‌ها و یا در برخی موارد نیز در تصادفات اتفاق می‌افتد. درواقع اکثر افراد هنگام زمین خوردن دست‌ها یا شانه‌های خود را حائل می‌کنند تا صورت و سرشان ضربه نبیند. درنتیجه روی دست یا شانه خود فرود می‌آیند و به همین دلیل فشار زیادی به کل استخوان‌های ناحیه کتف و دست و بازو وارد می‌شود. وقتی هنگام زمین خوردن از دستان خود به‌عنوان اهرم استفاده می‌کنید تا سروصورت شما به زمین برخورد نکند، احتمال این امر بسیار زیاد است که کف دستان شما به سمت خارج چرخیده و به دلیل فشاری که وارد می‌شود، دچار دررفتگی کتف شوید. این حالت در کشتی گیران نیز زیاد دیده می‌شود.
به‌طورکلی دررفتگی کتف وقتی اتفاق می‌افتد که رباط‌هایی که استخوان ترقوه را به کتف وصل کرده است، پاره شوند.
بنابراین بسیار مهم این است که در صورت مشکوک بودن به دررفتگی کتف حتماً به یک کلینیک تخصصی ارتوپدی مانند کلینیک ما مراجعه کنید تا در صورت تشخیص دررفتگی اقدامات درمانی لازم انجام شود. توجه داشته باشید که اگر نسبت به این درد بی‌توجه بوده و منتظر بمانید که خودش خوب شود، ممکن است دچار عوارض و آسیب‌های دیگری در ناحیه دست شوید که باعث افت شدید عملکرد دست شود. همچنین ممکن است در اثر سهل‌انگاری چند مدت بعد نیاز به عمل جراحی در این ناحیه پیدا کنید تا بتوانید دوباره مانند قبل از دست‌هایتان استفاده کنید که بهبود آن بسیار دشوار است.
علائم دررفتگی کتف چیست؟
اولین و مهم‌ترین علامت دررفتگی کتف درد در این ناحیه و یا اطراف آن می‌باشد. گاهی این درد آن‌قدر شدید است که بیمار قادر نیست کوچک‌ترین حرکتی به آن بدهد و حتی نمی‌تواند برای تسکین درد با دست سالم آن را بگیرد. در این صورت مراجعه فوری به متخصص ارتوپد الزامی است؛ اما وقتی درد کم است کافیست در اولین فرصت نزد یک متخصص ارتوپد بروید و تحت نظر او اقدامات درمانی لازم را انجام دهید.
بنابراین هر زمان بعد از آسیب در این ناحیه، درد و ورم را مشاهده کردید یا حرکت شانه‌هایتان به سختی انجام می‌شد، باید برای بررسی دقیق و رد شدن احتمال دررفتگی یا شکستگی این ناحیه نزد یک متخصص ارتوپد باتجربه مانند متخصصین فعال کلینیک ما بروید تا مطمئن شوید خطری وجود ندارد و در صورت آسیب جدی اقدامات درمانی انجام شود.
تشخیص دررفتگی کتف چگونه انجام می‌شود؟
تشخیص دقیق تنها توسط متخصص ارتوپد انجام می‌شود؛ اما اگر خودتان هم در خانه بخواهید بررسی کنید تا در صورت وجود مشکل به پزشک مراجعه کنید، می‌توانید شکل ظاهری آن را با کتف سالم مقایسه نمایید. وقتی از روبرو به یک کتف سالم نگاه می‌کنید باید حالت گرد و محدب داشته باشد؛ اما کتفی که دچار دررفتگی و آسیب شده باشد حالت برجستگی در لبه شانه دارد. البته این علائم در افراد توپر یا چاق قابل تشخیص نیست. در افراد لاغر نیز فرد دیگری باید این کار را انجام دهد و خود بیمار نمی‌تواند این بررسی را داشته باشد. در نهایت تشخیص قطعی باید از طریق عکس‌های رادیوگرافی توسط متخصص ارتوپد انجام شود. در صورت دررفتگی در این عکس‌ها پزشک مشاهده خواهد کرد که سر استخوان بازو به درستی در مکان خود یا سوکت خود که به آن حفره گلنوئید می‌گویند، قرار نداشته و از آن خارج شده است.
درمان دررفتگی کتف چگونه انجام می‌شود؟
اگر دررفتگی سطحی باشد و آسیب جدی به ناحیه کتف وارد نشود، پزشک از بیمار می‌خواهد کارهایی را برای بهبود سریع‌تر و درمان خودبه‌خودی کتف انجام دهد؛ مثلاً بیمار باید روزانه برای کاهش درد و بهبودی چندین بار کیسه یخ روی محل ورم‌کرده قرار دهد، استراحت کند و برای کاهش درد از داروهای مسکن استفاده کند. گاهی نیز ممکن است روی ناحیه کتف را بانداژ و بازو را به گردن آویزان کند تا بهبودی سریع‌تر اتفاق بیفتد. سپس جلسات پیگیری را برای شما مشخص می‌کند. اگر بعد از انجام این دستورات بازهم تغییر شکل زیادی دیده شود، به‌احتمال‌زیاد برای کمک به ساخت مجدد تاندون‌ها جراحی تجویز می‌شود. در موارد شدید از همان ابتدا باید مورد عمل جراحی قرار بگیرید.
توجه داشته باشید که چه مورد جراحی قرار بگیرید و چه بخواهید بدون جراحی این آسیب را برطرف کنید، برای اینکه بتوانید دوباره توانایی حرکت قبل را داشته باشید، نیاز به توانبخشی خواهید داشت؛ یعنی باید طبق نظر متخصص خود تحت نظر یک فیزیوتوراپیست نیز قرار بگیرید. هرچقدر دررفتگی کتف شما یا فرزندتان شدیدتر باشد، قطعاً زمان بهبودی آن برای بازیابی توانایی حرکت دست طولانی‌تر خواهد شد.
در این زمان تغذیه مناسب، داشتن آرامش و استراحت کافی می‌توانند تأثیر زیادی در کوتاه کردن زمان بهبودی داشته باشند.
جمع‌بندی
دررفتگی کتف در همه افراد آسیب شایعی نیست. بلکه بیشتر افراد پر جنب‌وجوش مانند کودکان یا ورزشکاران دچار این آسیب می‌شوند. البته در تصادفات ناگهانی نیز دیده می‌شود. اگر دررفتگی کتف سطحی باشد، با انجام دقیق یک سری اقدامات درمانی بهبود می‌یابد. در غیر این صورت باید با جراحی درمان شود. به‌هرحال در هر دو نوع مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد الزامی است؛ زیرا او باید نواحی اطراف کتف مانند دست و بازو را هم بررسی کند تا مطمئن شود، این نواحی دچار آسیب نشده‌اند و بعدها دچار عوارضی مانند دردهای پایدار یا افت عملکردی نشوید. برای اطمینان از بررسی‌های کامل توسط یک متخصص حاذق می‌توانید با شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما در ارتباط باشید و از امکانات فراوان کلینیک ما جهت بهبودی هرچه سریع‌تر بهره‌مند شوید.